Bwebwenato ko an Kabun̄ in
Bwebweantoon Visōn eo M̧oktata


Pija
meram ej itok ilo wōjke ko

Bwebweantoon Visōn eo M̧oktata

Tukadu in

Josep Smith eaar rekoote bwe Anij Jemed im jisōs Kraist raar waļo̧k n̄an e ilo bukwōn wōjke ko epaake m̧weeo im̧ōn ro jinen im jemen ilo western New York State ke eaar 14 iiō dettan. Ļōmņak kōn jerawiwi ko an im jab lukkuun jeļā jetōbōn iaļ eo n̄an lo̧o̧re, Josep eaar kappukot tōl n̄an kobaļo̧k ilo kabun̄jar ko, riiti jeje ko rekwojarjar, im jar. N̄an uwaake, eaar bōk juon uwaak jān lan̄. Josep eaar kwaļo̧k im kar je Visōn eo M̧oktata, eo im ekar bun̄bun̄, ilo elōn̄ iien ko, eaar je ak kar jitōn̄ rijeje ro n̄an je emen bwebwenato ko reoktak kōn visōn eo.

Josep Smith eaar je ruo bwebwenato ko kōn Visōn eo M̧oktata ilo tōrein mour eo an. Eo jinointata, jeļā rainin āinwōt Joseph Smith—Bwebwenato, kar likūt ilo Bōōr eo Eļap Wōņāān im em̧ool ekar erom̧ bwebwenato eo ebun̄bun̄. Ruo bwebwenato ko raar jab būriin, kar rekoote ilo bwebwenato eo an Josep Smith jinoin im tokālik juon jōōnōļ, kar meļo̧kļo̧k kaki m̧ae iien ribwebwenato ro raar jerbal n̄an Kabun̄ eo an Jisōs Kraist im Armej ro Rekwojarjar ilo Raan Ko Āliktata rekar bar loe im kar būriiini ilo 1960 ko. Jān tōre eo, peba kein kar kōnono kaki ilo māākijiin ko an Kabun̄ in, me kar būriini jān jikin būriin kein ko an Kabun̄ in make im jikin būriin ko jet me rej jerbal ippān Kabun̄ in, im rimāletlet ro Armej ro Rekwojarjar ilo Raan Ko Āliktata ilo jikin ko jet.1 N̄an kakkobaba n̄an bwebwenato ko jinoin, ebar wōr ļalem bwebwenato ko kōn visōn eo an Josep Smith kar rekoote jān armej ro an.2

Bwebwenato ko rokkotaktak kōn Visōn eo M̧oktata ej kwaļo̧k juon bwebwenato eo ejejjet, men̄e eoktak katak im meļeļeier jān doon. Rikwaļo̧k bwebwenato ro rej ba n̄e juon ej bar āliji juon bwebwenato elōn̄ alen n̄an elōn̄ armej ro ilo jikin ko kajjojo ilowaan elōn̄ iiō ko, kajjojo bwebwenato enaaj kaorōk m̧ōttan ko ilo bwebwenato eo im epād tipdikin meļeļe ko raorōk. Ilo m̧ool, oktak ko reinļo̧k wōt n̄an bwebweantoon Visōn eo M̧oktata ej waļo̧k ilo elōn̄ eoon in bwebweanto ko kōn visōn eo an Paul ilo iaļ eo ļo̧k n̄an Damascus im en̄jake eo an Rijilōk ro ilo Toļ in Kōjakkōlkōl.3 Men̄e okoktak ko, ewōr juon jejjet eo em̧ool epād wōt ilo aolepān bwebwenato ko kōn Visōn eo M̧oktata. Jet rekar akwāāl ilo aer jab meļeļe, rej likūt bwe jabdewōt okoktak ilo aer āliji bwebewnato eo ej juon kein kam̧ool bwe ejjab m̧ool. Oktan menin, rekoot in bwebwenato ko rellōn̄ rej kōtļo̧k bwe jen ekkatak eļapļo̧k kōn bwebwenato in ekabwilōn̄lōn̄ me jeban kar ekkatak eļap eļan̄n̄e enkar jabwe rekoot ko.

Bwebwenatoon Visōn eo M̧oktata

Kajjojo bwebwenato kōn Visōn eo M̧oktata jān Josep Smith im armej ro an ewōr aer make bwebwenato im iien me ekar im̧we wāween kar kakeememej m̧akūtkūt ko, kar kōnono, im kar rekoote. Bwebwenato kein rej waļo̧k ijin ilaļ.

Bwebwenatoon 1832. Āinwōt bwebwenato eo jekar jeļā jinointata kōn Visōn eo M̧oktata, bwebwenato eo wōt me Josep Smith eaar make je, ej waļo̧k jidikin, bwebwenato eo an Josep Smith me ejjan̄in kar būriini ekar waļo̧k ilo Juļae laļļo̧k n̄an tijem̧ba ilo 1832. Ilo bwebwenato in, Josep Smith eaar kōmeļeļeik bōklōkōt kōn jerawiwi ko an make im an inepata ilo an jab kar maron̄ lo juon kabun̄ eo me ejejjet n̄an kabun̄ eo me ekar riit kake ilo Kallim̧ur Ekāāl im bwe enaaj kar tōl e n̄an lo̧mo̧o̧r. Ekar kwaļo̧k aorōkin Pinmuur eo an Jisōs Kraist im lo̧mo̧o̧r an kajjojo armej me pinmuur ej kakūrm̧ool. Ekar je bwe “Irooj” eaar kwaļo̧k im kar jeorļo̧k an bōd kōn jerawiwi ko an. Āinwōt juon tōprak in visōn eo, Josep eaar en̄jake lan̄lōn̄ im iakwe, men̄e, eaar jeļā, emaron̄ kar jab lōn̄ ro rej tōmake bwebwenato eo an.. Riit bwebwenatoin 1832 ijin.

Bwebwenatoon 1835. Ilo fall ilo 1835, Josep Smith eaar bar kwaļo̧k Visōn eo M̧oktata an n̄an Robert Matthews, juon rilotok n̄an Kirtland, Ohio. Āliji im rekoot in bwebwenato eo epād ilo jōōnōļ eo an Josep me kar je jān rijeje eo an Warren Parrish, kwaļo̧k aorōkin an kar kajjieon̄ in kappukot ewi wōt kabun̄ eo em̧ool, jum̧ae eo eaar en̄jake ke eaar jar, im waļo̧k tok eo an juon armej ekwojarjar eo me ekar bar waļo̧ktok juon ālkin. Bwebwenato in ebar kwaļo̧k waļo̧ktok eo an enjeļ ro ilo visōn in.. Riit bwebwenatoin 1835 ijin.

Bwebwenatoin 1838. Bwebwenato eo kōn visōn eo M̧oktata eaar kanooj bun̄bun̄ n̄an Armej ro Rekwojarjar rainin ilo bwebwenato eo ilo 1838. Kar jinoin būriin ilo 1842 ilo Times and Seasons, nuuj peba ko an Kabun̄ in ilo Nauvoo, Illinois, bwebwenato in eaar m̧ōttan bwebwenato in eaitok me kar kwaļo̧k jān ippān Josep Smith ikōtaan tōre ko me eļap jum̧ae. Ak ilo bwebwenato eo ilo 1832 eo ej kwaļo̧k aorōk an ļap wōt bwebwenato ko an Josep Smith make āinwōt juon likao me ekar kappukot jeorļo̧k bōd, bwebwenato eo ilo 1838 ej mije wōt visōn eo an āinwōt ijjino eo an “jutak im wōnm̧aantak Kabun̄ in.” Āinwōt bwebwenato eo ilo 1835, unleplep in kajjitōk eo an ribwebwenato eo ej ewi wōt kabun̄ eo em̧ool.. Riiti bwebwenatoin 1838 ijin.

Bwebwenato eo ilo 1842. Ilo jeje n̄an uwaake Chicago Democrat kajjitōk eo an rijeje John Wenthworth n̄an meļeļe kōn Armej ro Rekwojarjar ilo Raan Ko Āliktata, bwebwenato in ekar būriin ilo Times and Seasons ilo 1842. (Ilo “Wentworth letter,” āinwōt jeļā kake, ej bar kein jipan̄ Laajrak in Tōmak ko.)4 Bwebwenato in, kar kajjitōk bween būriin n̄an armej ro rejjab jeļā kōn tōmak ko an Mormon, eo em̧ool im ekajju im alikkar. Ippān ļo̧k bwebwenato ko m̧oktaļo̧k, Josep Smith eaar je kōn tarpok eo me ekar en̄jake im an kar ruo armej waļo̧kļo̧k n̄an e āinwōt uwaak in jar eo an. Iiō eo tokālik, Josep Smith eaar jilkinļo̧k bwebwenato in ippānļo̧k jidik kajjim̧we n̄an juon ribwebwenato etan Israel Daniel Rupp, eo ekar būriin āinwōt juon jepta ilo bok eo an, He Pasa Ekklesia [The Whole Church]: An Original History of the Religious Denomination at Present Existing in the United States.5 Riiti 1842 bwebwenato ijin.

Bwebwenato Ko Jān Armej ro Jet. Ijelo̧kin bwebwenato kein jān Josep Smith make, ļalem bwebwenato ko kar je jān armej ro rekar ron̄ an Josep Smith kōnono kōn visōn eo an.. Riiti bwebwenato kein ijin.

Iakwāālel ko kōn Bwebwenatoon Visōn eo an M̧oktata an Josep Smith

Oktak im oraņ bwebwenaton ko kōn Visōn eo M̧oktata ekar kōtļo̧k bwe jet ripukōt ruōn ren kajjitōkini eļan̄n̄e bwebwenato ko an Josep Smith rejejjet n̄an m̧oolin en̄jake eo an. Ruo iakwāālel ko ekkā aer jum̧ae m̧ool eo an: kajjitok eo m̧oktata emeemļo̧kjeņ eo an Josep Smith kōn iien ko raorōk; kajjitōk eo kein karuo n̄e eaar kōļapļo̧k meļeļein bwebwenato ko ilowaan tōre ko.

Emeemļo̧kjeņ. Juon iakwāālel kōn bwebwenatoon Visōn eo M̧oktata an Josep Smith ej ej kalikkar bwe kam̧ool in bwebwenato eo ejjab rie bwebwenato eo an Josep Smith kōn bar ejaak in kabun̄ ilo Palmyra, New York, im jikin eo ilo 1820. Jet iakwāālel me ekar kōm̧ōjņo̧ik jim̧or kam̧ool eo an Josep kōn kabun̄ im bwebwenatoon visōn eo make.

Rekoot in kein kam̧ool, mekarta, ej rie naan ko an Josep Smith ikkijeen bar ejaake kabun̄. Jikin eo eaar jokwe ie eaar jino bun̄bun̄ kōn kabun̄ im ekar ejjeļo̧k kajjitōk ej juon iaan jikin ko rebun̄bun̄ kōn ejaak in kabun̄ ko. Ribwebwenato ro raar likūt etan jikin eo “jikin abilōn̄lōn̄” kōnke rūkaki ro rekar kōjerbal jikin eo n̄an kāām n̄an ejaak kabun̄ ko im kappukot rioktak tok ro ilo 1800 jimma ko.6 Ilo Juun 1818, n̄an waanjon̄ak, juon kāām in kweilo̧k an Methodist eaar bōk jikin ilo Palmyra, im jam̧ōr eo tok juon, Methodist ro raar bar kuk ippān doon ilo Vienna (kiiō Phelps), New York, 15 m̧aeļ jān jikin kallib eo an Smith baam̧le. Peba in Jōōnōļ an juon rūkaki in Methodist eo eitok limoin ilo kabun̄ in ilo bukwōn eo an Josep ilo 1819 im 1820. Raar ripoote bwe Rūkaki George Lane, juon rikwaļo̧k in kabun̄ in Methodist, ekar pād ilo jikin eo ilo iiō ko, kōnono “kōn wāween an Anij bar kajutake.”7 Bwebwenato in ej kam̧ool bwe ejjejjet kōmeļeļe eo an Josep. Eaar ba bwe lim̧otak eo kōn kabun̄ ilo jikin eo an “ekar ijjino ippān ri Methodist ro.” Ilo m̧ool, Josep eaar kwaļo̧k bwe eaar jino “itōn jepiaan raan” kabun̄ eo an Methodist.8

Āliiji. Iakwāālel eo kein karuo ekkā an waļo̧k kōn bwebwenatoin ko kōn Visōn eo M̧oktata an Josep Smith ej bwe ej āliiji bwebwenato eo an ilowaan tōre ko. Iakwāālel in ej mije ruo meļeļe ko: oraņ im jekjekin armej in lan̄ ro Josep Smith eaar kwaļo̧k ke ekar lo er. Ilo bwebwenatoon Visōn eo M̧oktata an Josep ej bar kōmeļeļeik armej in lan̄ ro kōn eļapļo̧k meļeļeier. Ilo 1832 bwebwenato eo ej ba, “Irooj eaar kōpeļļo̧k lan̄ ko im iaar lo Irooj.” Ilo 1838 bwebwenato eo an ej ba, “Iaar lo ruo armej ro,” juon iaer eaar kwaļo̧k kadkadin eo juon āinwōt “Nejū Jitenbōro.” Āinwōt juon uwaak, iakwāālel ko kar kwaļo̧k bwe Josep Smith eaar kwaļo̧k ke eaar lo juon armej—“Irooj”— im kar kwaļo̧k ke eaar lo jim̧or Jemen im Nejin.9

Ebar wōr jet, wāween ko rejejjetļo̧k n̄an lo kam̧ool in. Ealikkar bwe enan̄in aolep iien ewōr alikkar bwe jilu iaan bwebwenato ko emen rej kalikkar bwe ruo armej raar waļo̧kļo̧k n̄an Josep Smith ilo Visōn eo M̧oktata. Ilo laajrakin bwebwenato eo an Josep Smith ilo 1832, eo maron̄ riiti n̄an iookļo̧k juon ak ruo armej. N̄e bwebwenato eo ej kōn juon armej jān lan̄, emaron̄ armej eo ekar jeorļo̧k an bōd. Ekkar n̄an bwebwenato ko tokālik, armej eo jiniontata ekwojarjar ekar jiron̄ Josep Smith n̄an “ron̄jake” eo kein karuo, Jisōs Kraist, eo ekar leļo̧k unleplep in ennaan eo, eo ekitbuuj ennaan in jeorļo̧k bōd.10 Bwebwenato eo an Josep Smith ilo 1832, me, emaron̄ in pedped ilo Jisōs Kraist, eo rijeorļo̧k bōd.

Bar juon wāween riiti bwebwenato eo ilo 1832 ej bwe Josep Smith eaar kwaļo̧k ruo armej ro, jim̧or ņaetaer “Irooj.” Iakwāālel eo kar āliji kōn bwebwenato eo kwaļo̧k e ilo 1832 kōmeļeļeik waļo̧ktok eo an juon wōt armej. Ak bwebwenato eo ilo 1832 eaar jab kwaļo̧k bwe juon wōt armej eo eaar waļo̧k. Keememej bwe naan in jipan̄ kein ruo kōn “Irooj” reoktak jān doon: m̧okta “Irooj” eaar kōpeļļo̧k lan̄ ko; innām Josep Smith eaar lo “Irooj.” Kōmeļeļein bwebwenato in ejejjjete ļo̧k bwebwenato eo an Josep ilo 1835, eo me juon wōt armej eaar waļo̧k m̧okta, tokālik eaar bar waļo̧k juon. Bwebwenato eo ilo 1832, me, emaron̄ wōr tokjen n̄an meļeļe bwe Josep Smith eaar lo juon armej eo me eaar bar kwaļo̧k juon im bwe eaar kwaļo̧k er jim̧or āinwōt “Irooj”: “Irooj eaar kōpeļļo̧k lan̄ ko ioō im iaar lo Irooj.”11

An Josep kōļapļo̧k meļeļe ko emaron̄ kar kam̧ool jeje in kam̧ool visōn eo, an kajoorļo̧k jān iien n̄an iien, pedped ioon en̄jake. Ilo m̧ōttan in, oktak ko ikōtaan bwebwenato eo ilo 1832 im bwebwenato ko tokālik emaron̄ in wōr jet men ko kōm̧m̧ani reoktak ikōtaan kar je im kar kōnono. Bwebwenato eo ilo1832 ej bōk jikin bwebwenato eo jinoin Josep Smith eaar kajjieon̄ je bwebwenato eo an. Ejja iiō eo wōt, eaar jeje n̄an juon m̧ōttan bwe eaar en̄jake ke epen an jeje kōn “pen im iin̄ kōn jidik ejeplōklōk im Kajin eo ejjab jejjet.” Eaar ņaetan naan ko kar je “naan eppen.”12 Jon̄an aorōkin bwebwenato ko tokālik epidodoļo̧k meļeļeier im em̧ool n̄e jej kile bwe rej bwebwenato ko ewōr tokjeer—im pidodo, ekaenōm̧m̧an wāween kōnono an Josep Smith kōn naan ko epidodo aer waļo̧k.

Jem̧ļo̧kin

Josep Smith eaar kam̧ool bwe eaar lo juon visōn eo ekabwilōn̄lōn̄ kōn Anij Jemed im Nejin, Jisōs Kraist. Men̄e m̧ool eo an Visōn eo M̧oktata ak iakwāālel ko ņae emaron̄ kar kam̧ool kōn ribwebwenato eo make. Jeļā m̧ool eo kōn naan in kam̧ool eo an Josep Smith ekitbuuj ro rej pukōt m̧ool eo n̄an ekkatak rekoot eo innām kōjerbal tōmak ilo Kraist n̄an kajjitōk ippān Anij kōn lukkuun kōttōpar, ettā ilo jar eļan̄n̄e rekoot in ej m̧ool. N̄e ro rej kappukot rej kajjitōk kōn lukkuun bōro ettā n̄an jerbale n̄an bōk uwaak jān Jetōb Kwojarjar, tarlep in visōn eo an Josep Smith enaaj waļo̧k. Ilo wāween in, kajjojo armej remaron̄ jeļā bwe Josep Smith eaar kōnono m̧ool ke eaar kwaļo̧k, “Bwe iaar lo juon visōn; ikar jeļā, im iaar jeļā bwe Anij ekar jeļā, im iban kar maron̄ kariab e.”13

Kabun̄ in ej kile wūjlepļo̧k eo an rimāletlet ro kōn kobban bwebwenato eo kiiō ilo bwebwenato in; jerbal eo aer kar kōjerbale ilo mālim.

Būriin eo jinointata Nobōmba 2013

Unin Kōnono ko Āerļo̧k wōt

  • Uwaakin Kajjitōk ko an Gospel

  • Doulul in Anij

  • Anij Jemān

  • Jisōs Kraist

  • Josep Smith

  • Jepļaaktok eo an Kabun̄ in

  • Jepļaaktok eo an Priesthood

Jeje ko rekwojarjar

Eoon in Jipan̄ ko

Ennaan jān Ritōl ro an Kabun̄ in

Pija ko

“Jepļaaktok Eo”

“Josep Smith: ”Rikanaan eo an Jepļaaktok eo

“Kapopo n̄an Mijen Track 14: Gordon B. Hinckley”

Kein Jipan̄ Ekkatak

Aolep Menin Jipan̄ ko

History, circa Summer 1832,” The Joseph Smith Papers

Journal, 1835–1836,” The Joseph Smith Papers

History, circa June 1839–circa 1841 [Draft 2],” The Joseph Smith Papers

‘Church History,’ 1 March 1842,” The Joseph Smith Papers

‘Latter Day Saints,’ 1844,” The Joseph Smith Papers

Primary Accounts of Joseph Smith’s First Vision of Deity,” The Joseph Smith Papers

Mekjiin ko an Kabun̄

Preparing for the Restoration,” Ensign, June 1999

Book of Mormon Personalities Known by Joseph Smith,” Ensign, December 1983

  1. Lale, n̄an waanjon̄ak, James B. Allen, “Eight Contemporary Accounts of the First Vision—Ta Eo Jej Ekkatak Jān Er?” Improvement Era, 73 (1970): 4–13; Richard L. Anderson, “Joseph Smith’s Testimony of the First Vision,” Ensign, Apr. 1996, 10–21; Milton V. Backman, Joseph Smith’s First Vision: The First Vision in Its Historical Context (Salt Lake City: Bookcraft, 1971; 2nd ed., 1980); Steven C. Harper, Joseph Smith’s First Vision: A Guide to the Historical Accounts (Salt Lake City: Deseret Book, 2012).

  2. Aolepān bwebwenato kein raar waļo̧k ilo Dean C. Jessee, “The Earliest Documented Accounts of Joseph Smith’s First Vision,” ilo John W. Welch, ed., ippān Erick B. Carlson, Opening the Heavens: Accounts of Divine Manifestations, 1820–1844 (Provo and Salt Lake City: Brigham Young University Press and Deseret Book, 2005), 1–33.

  3. Jerbal 9:3–9; 22:6–21; 26:12–18; Matu 17:1–13; Mark 9:2–13; Luk 9:28–36.

  4. Aolepān leta ko maron̄ loi ilo Josep Smith, “Church History,” Times and Seasons 3 (Mar. 1, 1842): 706–10.

  5. Joseph Smith, “Latter Day Saints,” in I. Daniel Rupp, He Pasa Ekklesia: An Original History of the Religious Denominations at Present Existing in the United States (Philadelphia: J. Y. Humphreys, 1844), 404–10.

  6. Whitney R. Cross, The Burned-Over District: The Social and Intellectual History of Enthusiastic Religion in Western New York, 1800–1850 (Ithaca, N.Y.: Cornell University Press, 1950); Paul E. Johnson, A Shopkeeper’s Millennium: Society and Revivals in Rochester, New York, 1815–1837 (New York: Hill and Wang, 1983); Nathan O. Hatch, The Democratization of American Christianity (New Haven: Yale University Press, 1989).

  7. Benajah Williams diary, July 15, 1820, copy in Church History Library, Salt Lake City; spelling regularized.

  8. Bwebwenato eo ilo 1838 (Josep Smith—Bwebwenato 1:5, 8).

  9. Bwebwenato eo ilo 1832 (Joseph Smith History, ca. Summer 1832, 3, in Joseph Smith, “Letter Book A,” Joseph Smith Collection, Church History Library, Salt Lake City); bwebwenato eo ilo 1838 (Josep Smith—Bwebwenato 1:17).

  10. Bwebwenato eo ilo 1838 (Josep Smith—Bwebwenato 1:17); 1835 account (Joseph Smith, “Sketch Book of the use of Joseph Smith, jr.,” Journal, Nov. 9–11, 1835, Joseph Smith Collection, Church History Library, Salt Lake City.

  11. Bwebwenato eo ilo 1832 (Joseph Smith History, ca. Summer 1832, 3, in Joseph Smith, “Letter Book A,” Joseph Smith Collection, Church History Library, Salt Lake City); bwebwenato eo ilo 1838 (Josep Smith—Bwebwenato 1:17).

  12. Josep Smith n̄an William W. Phelps, Nov. 27, 1832, Joseph Smith Collection, Church History Library, Salt Lake City; available at www.josephsmithpapers.org.

  13. Bwebwenato eo ilo 1838(Josep Smith—Bwebwenato 1:25).