“ʻAʻeva ʻi he maama ʻa e ʻOtuá,” Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú: Ko ha Fakahinohino ki Hono Fakahoko ha Ngaahi Filí (2022)
“ʻAʻeva ʻi he maama ʻa e ʻOtuá,” Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú
ʻAʻeva ʻi he maama ʻa e ʻOtuá
Kalētia 5:25
ʻOkú ke fakahoko ha ngaahi fili lelei ange ʻi he taimi ʻokú ke lava ai ʻo sio lelei ki he ngaahi meʻá. Ko e ʻuhinga ia ʻoku fuʻu mahuʻinga ai ʻa e māmá: ʻoku fakafaingofuaʻi ange ʻe he māmá ʻa e sio ki he hala ʻoku totonú. Kuo foaki atu ʻe he Tamai Hēvaní ke ke lava ʻo maʻu ha maama fakalangi—ʻa e meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní—ke tokoni ke ke sio lelei ki he meʻa ʻoku lelei mo koví, totonu mo halá.
Ngaahi moʻoni taʻengatá
ʻOkú ke fakahoko ʻi he papitaisó ha vā fetuʻutaki ʻo e fuakava fiefia mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi. Te ke fakahoko mo ha toe ngaahi fuakava ʻi he temipalé ʻa ia te nau lava ʻo fakamālohia e vā fetuʻutaki ko iá. ʻOkú ke fakafoʻou hoʻo ngaahi fuakavá ʻi he uike kotoa pē lolotonga e sākalamēnití. ʻOkú ke fakahaaʻi hoʻo loto fiemālie ke tauhi e ngaahi fekaú, pea ʻoku tāpuekina koe ʻe he ʻEikí ʻaki ʻa e faingamālie ke ke maʻu ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ko ho takaua maʻu pē. Ko e taha ia ʻo ʻEne ngaahi meʻaʻofa maʻongoʻonga taha kiate koé.
ʻOku fakatupulaki ʻe hoʻo fakahoko e ngaahi fili ʻoku leleí ʻa hoʻo malava ke ongoʻi ʻa e Laumālié. ʻOku lahi ha ngaahi meʻa lelei mo fakaofo ʻi he māmaní. Hangē pē ko hono uesia ho sinó ʻe he meʻa ʻokú ke kai mo inú, ʻoku pehē pē hono uesia lahi ho ʻatamaí mo ho laumālié ʻe he meʻa ʻokú ke lau, mamata mo fanongo ki aí.
Ngaahi Fakaafé
Fakaʻatā ha taimi maʻá e ʻEikí he ʻaho kotoa pē. Ako meiate Ia. Manatu maʻu ai pē kiate Ia. Lotu ki hoʻo Tamai Hēvaní. Ako e ngaahi folofola māʻoniʻoní mo e ngaahi lea ʻa e kau palōfita moʻuí. Peá ke feinga leva ke moʻui fakatatau mo e meʻa ʻokú ke akó.
Fekumi ki he meʻa ʻoku langaki moʻuí, ueʻi fakalaumālié, mo fakaafeʻi ʻa e Laumālié. ʻI hoʻo fakahoko ha ngaahi fili fekauʻaki mo e meʻa ke mamata aí, lau, fanongo ki ai, pe kau atu ki aí, fakakaukau ki he ongo ʻokú ne ʻoatu kiate koé. ʻOkú ne fakaafeʻi nai ha ngaahi fakakaukau lelei? Fakamamaʻo mei ha faʻahinga meʻa pē ʻokú ne manukiʻi e ngaahi meʻa toputapú pe meʻa ʻoku angaʻuli. ʻOua naʻá ke kau ʻi ha faʻahinga meʻa te ne taʻofi hoʻo fakakaukau leleí pe ongoʻingofua ʻa e Laumālié, hangē ko e fakamamahí, kava mālohí mo e faitoʻo konatapu fakatuʻutāmakí. Loto-toʻa ke tamateʻi ha vitiō pe keimi, hū ki tuʻa mei ha faiva pe hulohula, liliu hoʻo mūsiká, pe tafoki mei ha faʻahinga meʻa ʻoku ʻikai fenāpasi mo e Laumālié.
Fakaʻaongaʻi ʻa e mītia fakasōsialé ki he langaki moʻuí. ʻE lava ke hoko ʻa e mītia fakasōsialé ko ha meʻangāue fetuʻutaki mālohi. Kapau te ke fakaʻaongaʻi ia, tukutaha hoʻo tokangá ki he māmá, tuí mo e moʻoní. ʻOua naʻá ke fakafehoanaki hoʻo moʻuí ki he meʻa ʻoku aʻusia ʻe he kakai kehé. Manatuʻi ko ho mahuʻingá ʻoku maʻu ia mei hoʻo hoko ko ha fānau ʻa ha mātuʻa fakalangi, kae ʻikai mei he mītia fakasōsialé.
Fekumi ki ha ngaahi aʻusia lelei mo ha ngaahi vā fetuʻutaki moʻoni mo tuʻuloá. Tokanga ke ʻoua naʻa hanga ʻe hoʻo fakaʻaongaʻi ʻo e tekinolosiá mo e mītiá ʻo fetongi ʻa e taimi ʻokú ke feohi ai mo e fāmilí mo e ngaahi kaungāmeʻá. ʻE lava ke toʻo ʻe he mītia fakasōsialé mo e tekinolosia kehé ha konga lahi ho taimí ʻo ʻikai maʻu ha ola mahuʻinga mei ai. Kiʻi mālōlō mei he māmani fakatekinolosiá, pea fetuʻutaki fakahangatonu mo e kakaí.
Ngaahi tāpuaki kuo talaʻofa maí
Te ke lava ʻo maʻu maʻu pē ʻa e Laumālié. ʻE fakamoʻoniʻi atu ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní kiate koe ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi. Te Ne fakafiemālieʻi, tataki, fakatokanga mo fakamāʻoniʻoniʻi koe. Te Ne tokoniʻi koe ke ke ʻiloʻi ʻa e moʻoní mo vakai ki he lelei ʻi he māmaní.
Ngaahi fehuʻí mo e ngaahi talí
Te u lava fēfē nai ʻo ʻiloʻi pe ʻoku ou ongoʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní? Ke ako ke ʻiloʻi ʻa e Laumālié, ʻoku fie maʻu ki ai ha taimi lahi, akoako mo e faʻa kātaki. ʻOkú Ne folofola ki he kakai kehekehe ʻi he ngaahi founga kehekehe. ʻOua naʻa ngalo e fanga kiʻi meʻa faingofuá—ʻa e ongoʻi fiemālie ʻokú ke maʻú ʻi hoʻo fanongo ki ha fakamoʻoni ʻa ha taha pe ongoʻi taʻe-fiemālie hili haʻo fakahoko ha fili ʻoku halá. Fekumi ʻi he folofolá ki ha ngaahi founga kehekehe ʻoku fetuʻutaki ai ʻa e Laumālié, lotua ia, pea toutou kumi ha ngaahi faingamālie ke ongoʻi ai ʻa e Laumālié.
Ko e hā ʻa e ponokalafi? Ko e hā ʻoku totonu ke u fakaʻehiʻehi ai mei aí? Ko e ponokalafí ko ha faʻahinga fakatātā ia, ʻi he ʻata pe fakamatala, ʻoku fakataumuʻa ke fakatupu ha ngaahi ongo fakasekisuale. ʻOku lahi e ngaahi fōtunga ʻo e ponokalafí, kau ai e ngaahi vitioó, fakatātaá, ngaahi tohí mo e mūsiká. ʻE lava foki ke hoko ia ko ha ngaahi pōpoaki pe ʻīmisi ʻoku vahevahe ʻi he vahaʻa ʻo ha ngaahi kaungāmeʻa. ʻOku ʻai ʻe he ponokalafí ʻa e ngaahi meʻa ʻoku toputapú—hotau sino fakamatelié mo e ngaahi ongo fakasekisualé—ke ʻoua ʻe fakaʻapaʻapaʻi. ʻE malava pē ke ke foua e ponokalafí [ka naʻe ʻikai] te ke fakataumuʻa ki ai. Tatau ai pē pe ʻokú ke vakai ki he ponokalafí ko ho loto pe ʻikai, tafoki leva he taimi pē ko iá. Mahalo te ke fie talanoa foki mo ha mātuʻa pe ha taha lahi falalaʻanga kehe. Ko hono moʻoní, ko ha angahala ʻa hono mamataʻi ʻo e ponokalafí pea ʻokú ne uesia hoʻo malava ke ongoʻi ʻa e Laumālié. ʻOkú ne fakavaivaiʻi hoʻo mapuleʻi koé mo fakakeheʻi ʻa e anga hoʻo vakai kiate koe mo e niʻihi kehé. ʻOku maʻu ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e mālohi ke tokoniʻi koe ke ke matuʻuaki ʻa e ponokalafí pea fakatomala. Tafoki kiate Ia; tafoki mei he fakapoʻulí. ʻE lava ke tokoni atu hoʻo pīsopé ke ke maʻu ha mālohi mo ha fakamolemole ʻo fakafou ʻi he Fakamoʻuí.
Vakai, ʻĀmosi 5:14 (kumi ʻa e leleí); Kalētia 5:22–23 (ko e ngaahi fua ʻo e Laumālié); Molonai 7:18–19 (ko e maama ʻa Kalaisí); Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 6:23 (ʻoku folofola ʻaki ʻe he ʻEikí ʻa e fiemālié); 20:77, 79 (ko e lotu sākalamēnití).
Ngaahi fehuʻi lekomeni temipalé
Kuo ʻosi folofola ʻa e ʻEikí ke “fai ʻa e meʻa kotoa pē ʻi he maʻa” ʻi Hono ʻaó (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:41). ʻOkú ke feinga nai ke moʻui maʻa ʻi hoʻo ngaahi fakakaukaú mo e tōʻongá? ʻOkú ke talangofua nai ki he fono ʻo e angamaʻá?
ʻOkú ke feinga nai ke tauhi ʻa e ʻaho Sāpaté ke māʻoniʻoni, ʻi ʻapi pea mo e lotú fakatouʻosi; ʻalu ki hoʻomou ngaahi fakatahá; teuteu pea maʻu ʻi he tuʻunga taau ʻa e sākalamēnití; pea moʻui ʻo fakatatau mo e ngaahi fonó mo e ngaahi fekau ʻo e ongoongoleleí?