2020
Waļo̧ktok eo an Bok in Mormon
Māe 2020


Waļo̧ktok eo an Bok in Mormon

M̧ool ko repād ilo bwebwenato im rikam̧ool ro rejeno̧lok an Bok in Mormon rej kam̧ool bwe an waļo̧ktok ekar ilo m̧ool kabwilōn̄lōn̄.

Ke ekar kweilo̧k ippān elder ro an Kabun̄ in ilo juon iien, Rikanaan Josep Smith eaar kean̄: “Bōkļo̧k jān Bok in Mormon, im revelesōn ko, im ewi kabun̄ in ad? Ejjeļo̧k ippād jabdewōt.”1 Ro jeiū im jatū, ālkin Visōn eo Moktata, kabwilōn̄lōn̄ eo kōn waļo̧ktok eo an Bok in Mormon ej kakōļļe eo kein karuo eaorōk an jino waļo̧ktok Jepļaaktok eo an gospel eo an Jisōs Kraist ilo tōre in bōk eddo in. Bok in Mormon ej kam̧ool kōn iakwe eo an Anij n̄an ajri ro Nejin, kōn Irooj Jisōs Kraist ejjab ļōmņak kōn e make im en̄taan in pinmuur eo ekwojarjar, im kōn jerbal in karejar eo An eļap ibwilijin Rinipai ro ālkin wōt Jerkakpeje eo An.2 Ej barāinwōt kam̧ool bwe m̧ōttan m̧weo im̧ōn Israel ej n̄an erom̧ juon wōt kōn jerbal eo An ilo raan ko āliktata im jāmin mwijkōk jān E n̄an indeeo.3

Ilo ad ekkatak kōn waļo̧ktok eo an bok ekwojarjar in an jeje ko rekwojarjar ilo raan kein āliktata, jej itok n̄an kile bwe aolep wāween kein bōk jikier n̄an bōktok Bok in Mormon eo ekar kabwilōn̄lōn̄—jān an Rikanaan Josep Smith bōk pileij gold ko jān juon enjeļ ekwojarjar n̄an ukook eo an kōn “mennin letok an im kajoor an Anij,”4 an pād ilo kōjparok, im an jeje jān pein Irooj.

Waļo̧ktok eo an Bok in Mormon ekar ijjino m̧oktaļo̧k jān an Josep Smith kar bōk pileij gold ko jān pā ko pein enjeļ Moronai. Rikanaan in etto ro raar kanaan kōn waļo̧ktok eo an bok in ekwojarjar ilo tōre in ad.5 Aiseia ekar ekōnono kōn bok eo kar sili, bwe n̄e enaaj kar waļo̧ktok armej renaaj kar iakwelel kōn naan eo an Anij. Jekjek in enaaj kar letok jekjek eo me Anij emaron̄ kar kōm̧m̧ane “juon jerbal ekōppaļpaļ im kabwilōn̄lōn̄,” kōm̧m̧an “bwe mālōtlōt an ro ri jeļāļo̧kjeņ ippāer [ren] jako, im ļoļātāt an ro ri ļoļātāt ippāer [ren] penjak,” ilo an ro ettā būrueir “kaļapļo̧k aer lan̄lōn̄ ilo Jeova, im ro jeram̧ōl iaan armej ro renaaj lan̄lōn̄ ilo Eo Ekwōjarjar in Israel.”6 Ezekiel ekar kōnono kōn aļaļ in Juda (Baibōļ eo) im aļaļ in Ipreim (Bok in Mormon) aer kar būkitok ippān doon āinwōt juon wōt. Jim̧or Ezekiel (ilo Kallim̧ur M̧okta) im Liai (ilo Bok in Mormon) kwaļo̧k bwe renaaj “kobaik erro” n̄an jum̧ae katak eo ebōd, ejaak aenōm̧m̧an, im bōktok n̄an kōj juon jeļāļo̧kjeņ kōn bujen ko.7

Ilo joteen in Jeptōm̧ba 21,1823 eo, jilu im jimettan iiō ko ālkin en̄jake Visōn eo Moktata, enjeļ Moronai ekar loļo̧k Josep jilu kōttan, rikanaan eo āliktata in Rinipai ro ilo Amedka eo etto, āinwōt juon tōprak in jar ko an rem̧ool. Ilo loļo̧k kein aerro raar bōk aolepān bon̄ōn eo, Moronai ekar jiron̄ Josep bwe Anij ekar wōr juon an jerbal ekōpaļpaļ n̄an e n̄an kōttōprake—ukook eo im diwōjtok ilo jeje an bok eo n̄an laļ in an naan ko reim̧we an rikanaan ro etto ilo laļ eo an Amedka.8 Raan eo tok juon, Josep ekar etal n̄an juon jikin, ejjab ettoļo̧k jān im̧weo im̧ōn, ijo Moronai ekar kalbwini pileij ko ilo jem̧lo̧k in mour eo an, epepen ko m̧oktaļo̧k. Ijo Josep ekar lo Moronai bar juon alen, eo ekar katakin e n̄an kōpooj e make n̄an bōk pileij ko ilju im jekļaj.

Ium̧win iiō ko tok emān, ilo Jeptōm̧ba 22 in kajjojo iiō ko, Josep ekar bōk elōn̄ļo̧k naan in kōmeļeļe ko jān Moronai ikkijien jeļā eo kōn ekōjkan aikuj in tōle aelōn̄ in kiin̄ eo an Irooj ilo raan ko āliktata. M̧aanjabpopo eo an Josep ekar barāinwōt koba loļo̧k ko jān enjeļ ro an Anij, kōn menin jino waļo̧ktok eo an iien ko rekabwilōn̄lōn̄ im aiboojoj me renaaj kar bōk jikin ilo tōre in bōk eddo in.9

An m̧areik Emma Hale ilo 1827 eo ekar m̧ōttan m̧aanjabpopo jab in. Liin ekar kōm̧m̧ane juon jerbal aorōk ilo jipan̄ Rikanaan eo ilo aolepān mour eo im jerbal in karejar eo an. Ilo m̧ool, ilo Jeptōm̧ba 1827, Emma ekar etal ippān Josep n̄an bat eo ijo pileij ko kar kakoņi ie, im liin ekar kōttar e ilo an enjeļ Moronai kar leļo̧k ļo̧o̧k eo n̄an pein Josep. Josep ekar bōk kallim̧ur eo bwe pileij ko naaj kōjparoki wōt eļan̄n̄e enaaj kar wujlepļo̧k aolep an kijejeto n̄an kōjparoki m̧ae iien eo rej aikuj in bar kōro̧o̧liļo̧k n̄an pein Moronai.10

Ro rejitōnbōro m̧ōtta ilo gospel eo, elōn̄ iaan men ko etto loi raan kein rej waļo̧k ilo iien kappok ko an archaeologist ro ak em̧ool jān iien būrojāāk in ekkal. Ijowōt ke, Josep Smith, kar tōlļo̧k e n̄an pileij ko jān juon enjeļ. Tōprak jab in make ekar juon kabwilōn̄lōn̄.

Wōnm̧aanļok in ukook eo an Bok in Mormon ekar barāinwōt juon kabwilōn̄lōn̄. Ļo̧o̧k in ekwojarjar in etto eo ekar jab “ukook” ilo wāween iminene eo rimāletlet ro renaaj kar ukōte naan in etto ko ilo aer ekkatak juon kajin etto. Jej aikuj kalimjōk jerbal in eļapļo̧k āinwōt juon “revelesōn” kōn jipan̄ eo an kein jerbal ko kar letok jān Irooj ijello̧kin juon “ukook” jān juon eo kōn jeļā kōn kajin ko. Josep Smith ekar kean̄ bwe kōn kajoor an Anij ekar “ukōt Bok in Mormon jān [jeje in Ijept in etto], jeļā eo me ekar jako ilo laļ in eo me ilo iien in [ekar] jutak makeļo̧k kake, juon jodikdik eo ekar jab jeļāļo̧kjeņ, n̄an tariņae ippān mālōtlōt an laļ in im elōn̄ jajeļo̧kjeņ an epepen eo kein kōjōn̄oul ruwalitōk, ippān juon revelesōn ekāāl.”11 Jipan̄ eo an Irooj ilo ukōt pileij ko—ak revelesōn, āinwōt kōnono kake— ej barāinwōt kein kam̧ool n̄e ļōmņak kōn kabwilōn̄lōn̄ in iien eo ekadu Josep Smith ekar ukōti.12

Rijeje ro an Josep rekar kam̧ool kōn kajoor eo an Anij me ekar waļo̧k ke ej jerbale ukook eo an Bok in Mormon. Oliver Cowdery eaar ba juon iien: “Erkein kar raan ko iban meļo̧kļo̧ki—n̄an jijet n̄irļo̧k in ainikien kōnono jān tōlan lan̄, ekaruj kam̧m̧oolol eo eļaptata ilo buruo! Raan n̄an raan, iaar wōnm̧aanļo̧k, ilo ejjeļo̧k kabbōjrak, n̄an jeje jān lo̧n̄iin, āinwōt an ukok …‘Bok in Mormon.’”13

Kein jipan̄ ko repād ilo bwebwenato rej kwaļo̧k bwe jān iien eo Josep ekar bōk pileij ko ilo 1827 eo, kajjieon̄ ko raar kōm̧m̧an n̄an ko̧o̧ti jān e. Ekar kile bwe “kijejeto ko reļļaptata kar kōjerbali n̄an būki [pileij ko] jān [e]” im bwe “jabdewōt kōttōbalbal kar maron̄ ļōmņake ekar n̄an jibadbad in.”14 Āliktata Josep im Emma raar kipel er n̄an em̧m̧akūt jān Manchester, New York, n̄an Harmony, Pennsylvania, n̄an pukōt juon jikin einem̧m̧an n̄an wōnm̧aanļo̧k kōn jerbal in ukook eo, ettoļo̧k jān jarlepju in rinana ro im kajjojo armej ro rekar kōņaan ko̧o̧ti pileij ko.15 Āinwōt an juon rijeje bwebwenato je: “Kōn menin ekar jem̧lo̧k alen eo an Josep rilale pileij ko. … Bōtaap ļo̧o̧k eo ekar pād ilo kōjparok im ilo apan̄ ko an n̄an kōjparoki, Josep ekar jab pere ekar ekkatak eļap kōn wāween ko an Anij im armej me renaaj kar jerbal n̄an e ilo jetjet ilo tōre eo ej itok.”16

Ilo an kar ukōte Bok in Mormon eo, Josep ekar ekkatak bwe Irooj enaaj kar kāālete rikam̧ool ro n̄an lo pileij ko.17 Ej mōttan wōt ta eo Irooj Make ekar ejaake ke Ekar ba, “Kōn lo̧n̄iin ruo ak jilu ri kōnnaan, naan otemjej ren pen.”18 Oliver Cowdery, David Whitmer, im Martin Harris, ro raar jet iaan ro m̧ōttan Josep m̧oktata ilo ejaake eo an jerbal eo ekabwilōn̄lōn̄ an Anij ilo tōre in bōk eddo in, raar rikam̧ool ro im̧aantata kar kūr n̄an kwaļo̧k juon naan in kam̧ool aorōk an Bok in Mormon n̄an laļ in. Raar kam̧ool bwe juon enjeļ, ekar itok jān im̧aan mejān Irooj, kar kwaļo̧k n̄an er ļo̧o̧k in etto eo im bwe raar loe jeje ko kar je lo pileij ko. Raar barāinwōt kam̧ool bwe raar ron̄ ainikien Anij jāņ lan̄ kean̄ bwe ļo̧o̧k eo jān iien ko etto ekar ukook kōn menin letok im kajoor eo an Anij. Innām kar kakien er n̄an kam̧ool kake n̄an laļ in.19

Ilo kabwilōn̄lōn̄ Irooj ekar kūr bar ruwalitok rikam̧ool ro n̄an lo pileij gold ko kōn er make im n̄an erom rikam̧ool ro rejeno̧lok kōn m̧ool im kwojarjar eo an Bok in Mormon n̄an laļ in. Raar kam̧ool bwe raar lo im kanooj etale pileij ko im jeje ko aer kar jei ie. Jekdo̧o̧n ilubwilijin apan̄ ko, kaen̄taanan ko, aolep kain men ko reppen, im jekdo̧o̧n jet iaer tokālik raar iteweļo̧k ilo tōmak eo aer, rein jon̄oul juon kar kāālet er rikam̧ool an Bok in Mormon rekar jab kariab naan in kam̧ool ko aer bwe raar lo pileij ko. Josep Smith ekar jab bar make ļo̧k iaan kōn jeļā eo kōn loļo̧k ko an Moronai im pileij gold ko.

Lucy Mack Smith ekar ļo̧o̧ke bwe ke ļeo nejin ekar jikrōkļo̧k ilo m̧weo ekar obrak kōn lan̄lōn̄ ālkin kar kwaļo̧k n̄an rikam̧ool ro pileij ko. Josep ekar kōmeļeļeik n̄an ro jinen im jemān, “Ij en̄jake āinwōt eļan̄n̄e kar bōk jān eō juon eddo me enan̄in kar kanooj eddo n̄an eō n̄an ineke, im ekam̧ōņōņōik aō, bwe ejako aō lukkuun make wōt iaō ilo laļ in.”20

Josep Smith ekar jelm̧ae eļap jum̧ae ilo būrini Bok in Mormon ke ukook eo an ekar epaak an jem̧lok. Ekar maron̄ kareel juon armej ej būriin kar etan Egbert B. Grandin ilo Palmyra, New York, n̄an būrini ālkin an Martin Harris, ilo juon iaļ in tōmak eļap im kaarmejete, joortokliki jikin kallib eo an āinwōt wōņāān. Ejja m̧ōttan wōt wōnm̧aanļo̧k in jum̧ae eo ālkin diwōjtok eo an Bok in Mormon, Martin Harris ilo tiljek kar wiakake 151 eika in (0.6 km2) jikin kallib eo an n̄an kōļļāik wōņaan kōm̧m̧ane. Jān juon revelesōn kar leļo̧k n̄an Josep Smith, Irooj ekar kōmeļeļeik Martin Harris n̄an jab arōke m̧en eo m̧weien im kōļļāik wōņaan būrini bok eo bwe epād ie “m̧ool eo im naan eo an Anij.”21 Ilo M̧aaj in 1830 eo kape ko 5,000 im̧aan tata an Bok in Mormon raar jeje, im rainin elōn̄ļo̧k jān 180 milien kape ko em̧ōj kar būrini ilo elōn̄ļo̧k jān buki kajin ko.

M̧ool ko repād ilo bwebwenato im rikam̧ool ro rejeno̧lok an Bok in Mormon rej kam̧ool bwe an waļo̧ktok ekar ilo m̧ool kabwilōn̄lōn̄. Mekarta, kajoor eo an bok in ejjab pedped wōt ioon bwebwenato eo an eļap ak kōn kajoor eo an, ennaan eo ejej uwaan bwe rekar ukōt elōn̄ mour ko—ekoba eo aō!

Ikar riiti aolepān Bok in Mormon ejkab kein kajuon ke ikar juon rijikuuļ in jemenere edik. Āinwōt kar elmakote jān rūkaki ro aō, ikar jino riiti jino jān peij in kōmeļeļe ko an. Kallim̧ur eo epād ie ilo peij ko im̧aantata an Bok in Mormon eo ekab alikkar wōt ilo ļōmņak eo aō: “koļmānļo̧kijeņ ilo [būruōm̧] … im innām … kajjitōk ippān Anij [ilo tōmak] … ilo etan Kraist eļan̄n̄e bok in em̧ool. Ro rej ļoor iaļ in … renaaj bōk juon naan in kam̧ool bwe bok in em̧ool im ej letok in lan̄ jān kajoor in Jetōb Kwōjarjar.”22

Kōn kallim̧ur eo ilo kōļmenļo̧kjeņ, lukkuun kappukōt n̄an jeļā kōn m̧ool eo an, im ilo juon jetōb in jar, ikar ekkatak kōn Bok in Mormon, jidik kōn jidik, ke ikar kadedeļo̧k katak ko an jemenere kar litok wiik otemjeļo̧k. Ij keememej, āinwōt ekar inne, bwe juon en̄jake emeņeņ jidik kōn jidik jino ļapļo̧k ilo aō im kobrak būruō, kōmeramļo̧k meļeļe eo aō, im eromļo̧k laudin̄din̄, āinwōt kar kōmeļeļeik jān Alma ilo kwaļo̧k naan eo an Anij n̄an armej ro an.23 En̄jake in ekar oktak n̄an jeļāļo̧kjeņ eo me eddōk āinwōt jubuub in ine ilo būruwō im ekar erom̧ pedped in naan in kam̧ool eo an m̧akūtkūt ko rekabwilōn̄lōn̄ im katak ko loi ilo bok in ekwojarjar.

Jān en̄jake kein im ko jet aō make raorōk, Bok in Mormon ilo m̧ool ekar erom dekā in jabōn em̧ eo me ej rejtake tōmak eo aō ilo Jisōs Kraist im naan in kam̧ool eo aō kōn katak eo an gospel eo An. Ej erom juon iaan joor ko me rej kam̧ool n̄an eō kōn ekwojarjar in pinmuur in en̄taan eo an Kraist. Ekar erom̧ juon kein kōttōrak aolepān mour eo aō ņae kajjieon̄ ko an rikapo eo n̄an kōm̧ōjņo̧ tōmak eo aō im aō jab tōmak ilo ļōmņak eo aō im ej letok peran ekajoor n̄an kwaļo̧k naan in kam̧ool eo aō kōn Rilo̧mo̧o̧r eo an laļ in.

Ro m̧ōtta rejitōnbōro, naan in kam̧ool eo aō kōn Bok in Mormon ekar itok ļain im bar ļain24āinwōt juon kabwilōn̄lōn̄ n̄an būruō. N̄an rainin, naan in kam̧ool in ej wōnm̧aanļo̧k wōt n̄an eddōkļo̧k ilo aō wōnm̧aanļo̧k wōt in kappukōt, kōn juon bōro em̧ool, n̄an kōļapļo̧k meļeļe kōn naan eo an Anij āinwōt an pād ilo bok in ejej uwaan an jeje ko rekwojarjar.

N̄an aolep ro rej ron̄jake ainikiō rainin, ij kajjitōk ippāmi n̄an erom m̧ōttan kabwilōn̄lōn̄ eo an waļo̧ktok eo an Bok in Mormon ilo mour eo ami make. Ij kallim̧uri kom̧ bwe ilo ami kanooj jar im jab jokod ekkatak naan ko an, kom̧ maron̄ bōk m̧ōttan kallim̧ur ko im kōjeraam̧m̧an ko reļļap ilo mour eo ami. Ij bar juon alen bar kapenļo̧k kallim̧ur eo me ej waļo̧k ilo aolepān alen ko an: “bwe kom̧in “kajjitōk ippān Anij, Jemān Indeeo, ilo etan Jisōs Kraist, eļan̄n̄e men kein rej jab m̧ool; im eļan̄n̄e kom̧ naaj kajjitōk kōn juon bōro em̧ool, kōn lukkuun kōttōpar, im ewōr tōmak ilo Kraist,” An jouj “naaj kwaļo̧k m̧ool in n̄an kom̧, jān kajoor eo an Jetōb Kwōjarjar.”25 Imaron̄ kwaļo̧k n̄an kom̧ bwe Enaaj lewaj n̄an kom̧ uwaak eo ilo wāween eo ami make, āinwōt An kar kōm̧m̧ane n̄an eō im elōn̄ ro jet ipeļakin laļ in. En̄jake eo ami enaaj an aiboojoj in wōt im kwojarjar in wōt n̄an kom̧ āinwōt en̄jake ko an Josep Smith kar n̄an e, barāinwōt n̄an rikam̧ool ro jinoin tata im aolep ro me raar kappukōt n̄an bōk juon kam̧ool kōn m̧ool im lōke eo an bok kwojarjar in.

Ij lkwaļo̧k aō kam̧ool bwe Bok in Mormon ej ilo m̧ool naan in Anij. Ij kam̧ool bwe ļo̧o̧k in ekwojarjar, “ej jake m̧aantak pedped in katak ko ilo gospel eo, ļamļame tok karōk in lo̧mo̧o̧r eo, im jiron̄ armej ta rej aikuj kōm̧m̧ane n̄an bōk aenōm̧m̧an ilo mour in im mour indeeo ilo mour eo ej itok.”26 Ij kam̧ool bwe Bok in Mormon ej kein jerbal eo an Anij n̄an bōktok kobatok eo an Israel ilo raan kein ad im n̄an jipan̄ armej itok n̄an jeļā Eo Nejin, Jisōs Kraist. Ij kam̧ool bwe Anij emour im ej iakwe kōj im Nejin, Jisōs Kraist, ej Rilo̧mo̧o̧r eo an laļ in. lukkuun dekā in jabōn em̧ an tōmak in ad. Ij ba men kein ilo āt eo ekwojarjar etan ad Ripinmuur, ad M̧aajta, im ad Irooj, em̧ool Jisōs Kraist, amen.