Jerā im Pija ko Renana

Jān Liaona im Baam̧le Service rijerbal

Jipan̄ im kōjatdikdik n̄an jelm̧ae apan̄ ikkijeen pija ko renana ilo iien jerā

Pija

young man speaking to a young woman

Pija ko im icon ko jān Getty images, kar kōjerbali n̄an unin kōmeļeļe kein, kar kwaļo̧k jān riwaanjon̄ak ro.

Āinwōt rūm̧m̧an ded ro, jej aolep jeļā ke jerā emaron̄ kam̧ōņōņō, kamijak, kūrm̧ool, kakūmkūm ilo juon wōt iien. Ilo ad kajeon̄ kwaļo̧k buruōn doon, jej make kōņaan jeļā eļapļo̧k kōn doon, im kōļapļo̧k ad epaakeļo̧k doon eaorōk ilo ad kalōk im kam̧ūlaļļo̧k jemjerā ko. Ta ko ad ettōņak, mijak, im tōmak? Ewi wāween ad en̄jake kōn m̧are im baam̧le? Ta apan̄ ko me jekar jelm̧aeiki m̧oktaļo̧k ak kiiō me jej aikuj jeere n̄an doon?

Āinwōt an kamijak āinwot kōnono (ak kajjitōk) kōn būrabļōm ko ikkijeen pija ko renana, jab kōnono kaki emaron̄ tōl n̄an būrabļōm ko reļļapļo̧k tokālik. Būrabļōm an kajjojo ikkijeen pija ko renana ej make wōt im epen, im kwomaron̄ jab jeļā eļan̄n̄e menin ej juon apan̄ ak ewi wāween ad bōk lōn̄tak menin ippān armej eo kwoj jerāiki, kōn menin elukkuun aorōk bwe kwon kappukōt tōl jān Jetōb. Ejjeļo̧k juon uwaak n̄an aolep jekjek kein, ak ilo enaan in, jej kwaļo̧k jet ļōmņak n̄an ro jet iaami me rekōņaan jeļā kake:

Ewi wāween aō jino kōnono kaki menin ikkijeen pija ko renana ippān armej eo ij jerāiki? Im n̄aat ekkar bwe in kajjitōk kake/ba?
Ewi wāween aō maron̄ wōnm̧aanļo̧k wōt kōn jemjerā eo ippān juon eo me elōn̄ bwebwenatoon kōn an kōjerbal pija ko renana?
Ewi wāween ad jerbal ippān doon n̄an eļļā jān pija ko renana?

N̄an Ro Me Rekar Apan̄ ak Rej Apan̄

Eļan̄n̄e kwokar apan̄ ikkijeen pija ko renana m̧oktaļo̧k ak kwoj apan̄ kake kiiō, ļōmņak in jerā emaron̄ lewaj n̄an eok en̄jake in ejjeļo̧k kōjatdikdik ak mijak. Ak eļan̄n̄e ewōr juon am̧ ikdeleel n̄an joļo̧k pija ko renana jān mour eo am̧ (ak em̧ōj am̧ kadede joļo̧k), jeļā bwe kōn aolep am̧ make kijejeto im jipan̄ jān Jemedwōj Ilan̄ im Jisōs Kraist, juon jemjerā eo emourur, ejjeļo̧k jem̧ļo̧kin emaron̄ bōk jikin ilo mour eo am̧. Ļōmņak kōn kajjitōk kein rej ellaajrak ilo am̧ jino juon jemjerā.

1. Jej ke Lukkuun Aikuj Kōnono Kake?

Juon kajjitōk ekkā ad ron̄ ej, “Ij ke lukkuun aikuj jeere bwebwenato eo aō ikkijeen aō kōjerbal pija ko renana ippān armej eo ij jerāiki, jekdoon n̄e em̧ōj aō kar ukweļo̧k jān e? Ak “Ij ke lukkuun aikuj kōnono kōn būrabļōm ko kiiō ikkijeen pija ko renana ippān armej eo ij jerāiki?” Ilo m̧ool, ej menin kōnono kake—ilo iien eo ejim̧we im wāween eo ejejjet. Ilo am̧ kōnono kōn menin, keememej jet katak ko reaorōk:

Iien—Bwebwenato eo ej aikuj bōk jikin n̄e jemjerā eo ej eddōkļo̧k n̄an juon iien me edāpdep im enaaj menin aikuj n̄an kōnono kake.
M̧ool—Jemjerā ej aikuj pedped ioon ļōke im m̧ool. Men̄e armej eo kwoj jerāiki emaron̄ kāālet n̄an kōjem̧ļo̧k jemjerā eo, rej aikuj meļeļe unin būrabļōm eo, am̧ eddōkļo̧k n̄an kōmeļeļeiki, im am̧ karōk n̄an madmōde eļan̄n̄e kwonaaj bar walōn̄tak ilju im jekļaj.
Jeorļo̧k Bōd—M̧ool ikkijeen am̧ kōjerbal pija ko renana ippān armej eo kwoj jerāiki ejjab meļeļein kwoj aikuj lukkuun tipdiki n̄e kwoj kōmeļeļe kake. Eļan̄n̄e kwar ukweļo̧k im en̄jake bwe em̧ōj am̧ jeorļo̧k am̧ bōd, kwoj jab aikuj bar buromōj kake. Irooj ejjab keememej jerawiwi ko ad n̄e em̧ōj ad ukweļo̧k jāni (lale Katak im Bujen Ko 58:42), kōn menin kōmeļeļe ko am̧ ippān armej eo kwoj jerāiki enaaj dikļo̧k ikkijeen “kwaļo̧k ruōm̧” im ļapļo̧k kalōk ļōke, kwaļo̧k karōk eo am̧ kōn am̧ kajeon̄ mour jān e, im bōk jipan̄ ko aer.
Kōmour—Men̄e em̧ōj am̧ ukweļo̧k, eto im lukkuun ļap am̧ kōjerbal pija ko renana emaron̄ lukkuun to an jelōt e eok ilo mour in, iiaio, ļōmņak, im mour in jetob. Jerbal in kōmour emaron̄ lukkuun pen im ebōk iien, ak mour jān e im lukkuun kōmour remaron̄ bōk jikin. Jān jerbal in, kwonaaj aikuj jipan̄ ko rekkar im rie ko, ko me ej aikuj kitbuuj eo me nej pāleem.

2. Ij ke pojak n̄an juon Jem̧jerā eo Em̧ūlaļļo̧k?

Juon iaan oktak ko reļļap ikōtaan juon eo ej pojak n̄an juon jem̧jerā eo em̧ūlaļ im juon eo me ejjab ej aer ikdeleel n̄an kallikkar ippān armej eo me rej jerāiki. Eļan̄n̄e kwoj apan̄ ikkijeen pija ko renana, kwomaron̄ kōtļo̧k bwe mijak en bōk jikin jemjerā eo am̧ n̄an juon jikin eo me ejjeļo̧k ļōke ie ak kōjerbal tōmak n̄an jum̧ae apan̄ ko ippān doon.

Men̄e kwomaron̄ jab kwoņ im mijak n̄an kwaļo̧k kadkadim ikkijeen pija ko renana, kōjejtokjen emaron̄ kam̧ūlaļļo̧k en̄jake ko am̧ kōn mijak im jo̧o̧k. Mijak eo am̧ kōn am̧ luuji armej eo emaron̄ kōm̧m̧an bwe kwon kaarmejete ak jab kwaļo̧k aolepān bwebwenato eo, eo me emaron̄ rube im kakkure jemjerā eo am̧ tokālik.

Ilo bar juon wāween, n̄e kwoj kautiej anemkwoj eo an armej eo kwoj jerāiki, kwonaaj kautiej kāālet ko aer n̄an dāpdep wōt ilo jemjerā eo ilo am̧ jeļā jimo̧r em̧m̧an im nana. Kwomaron̄ mijak kōn tōprakin, ak eaorōk bwe kwon kile bwe, leļo̧k aolep meļeļe ko, armej eo juon emaron̄ bar jipan̄ eok ilo kijejeto ko am̧ im am̧ ikdeleel n̄an jeorļo̧k pija ko renana jān mour eo am̧. Ak men̄e em̧m̧an ak jaab jem̧jerā eo am̧ enaj jerbal, kon jiban eo an Anij, kwomaron̄ wōnm̧aanļo̧k wōt ilo iaļ in kōmour in.

N̄an ro mej Rej Jerāik Juon eo Me Emōj an Apan̄

Kōnke iiō eo ekkā aer jino alooji pija ko renana ej 11 im epidodo n̄an delōn̄e, elōn̄ rūm̧m̧an ded ro em̧ōj aer jino alooji pija ko renana ilo elōn̄ wāween ko ilo iiō ņe 18. Menin emaron̄ jelōt ilo an jemjerā eo wōnm̧aanļo̧k wōt. Ak jino kōjerbali ejjab āinwōt n̄e kwoj an̄ūrlep, im elōn̄ lābōļ in wāween ko ilo ad bōk koņaad ilo pija ko renana (lale Dallin H. Oaks, “Recovering from the Trap of Pornography,” Liahona, Oct. 2015, 50–55). Enaan eo em̧m̧an ej bwe Pinmuur eo an Jisōs Kraist emaron̄ letok kajoor im kōmour n̄an aolep ro rej kappukōte. Erkein jet iaan kajjitōk ko n̄an ļōmņak kaki ilo an jemjerā eo am̧ wōnm̧aanļo̧k wōt.

1. N̄āāt im Ewi wāween Aō Aikuj Kajjitōk Kōn Pija ko Renana?

Kāālōt n̄āāt im wāween n̄an bōkļōn̄tak menin ippān armej eo kwoj jerāiki emaron̄ juon men n̄an kōmeļeļe kake ippān ro jinem̧ im jem̧am̧, ro rerūtto jān kwe, ritōl ro an Kabun̄, ak jabdewōt eo kwoj ļōke n̄an bōk naan in kapilōk ko rem̧m̧an. Kappukōt juon wāween eo me kwoj en̄jake ejim̧we n̄an eok innem bwebwenato kake ilo iien ko rekkar, ilo am̧ kamaat am̧ ak lukkuun m̧ool ilo jemjerā eo am̧.

Ejjab meļeļein kwoj aikuj n̄an jino juon jerā ilo am̧ kōm̧m̧an kajjitōk kōn mour ko aer m̧okta, ak āinwōt an jemjerā eo eddōkļo̧k, kwomaron̄ kappukōt im̧we an Jetōb n̄an jipan̄ eok jeļā wāween im n̄āāt n̄an kajjitōk kōn bwebwenatooer ikkijeen pija ko renana

Pija

hands holding two torn pieces of a photograph

2. Ewi wāween Aō Aikuj Uwaakeļo̧k?

N̄e kwe im armej eo kwoj jerāiki jino kwaļo̧k am̧iro mool in en̄jake, emaron̄ bōktok kōmour. Eaorōk n̄an jeļā kōn ļōmņak ko am̧ make im en̄jake ko am̧ ikkijeen kōjerbal pija ko renana bwen alikkar—emaron̄ kōm̧m̧an bwe kwon pād ilo kauwōtata, illu, inepata, ak en̄jake m̧oņ. Ak ejja iien eo wōt, aer kwaļo̧k ruōer emaron̄ kōļapļo̧k ļōke, tūriam̧o, iakwe, im buromōj ikōtaam im er. Ļōmņak kōn en̄jake ko aer im am̧ make ilo am̧ uwaak.

3. Ewi wāween Aō wōnm̧aanļo̧k wōt?

Lo bwe armej eo kwoj jerāiki ej apan̄ kōn pija ko renana ej aikuj juon eo jej ļōmņak kake, ak jab kajejtokjen lōke eo aer ilo kwaļo̧k apan̄ ko aer make ippān ro jet. Kōnono ilo lōke ippān juon bisop ak retijemlok ilo naan in rojan̄, ak, kōn mālim an armej eo me kwoj jerāiki, ippān juon m̧ōttam ak ritōl eo kwoj lōke emaron̄ lukkun bar jipan̄.

N̄e kwoj kāālōt ak jaab n̄an wōnm̧aanļo̧k wōt ilo jemjerā, kwoj aikuj wōnm̧aanļo̧k wōt n̄an kappukōt tōl jān Jetōb. Ak ļōmņak kein remaron̄ bar jipan̄:

Kajjitōkin er ewi jon̄an an pija ko renana jelōt mour ko aer im ia eo repād ie ilo iaļan kōmour. Rej aikuj meļeļe kōn ikdeleel ko aer n̄an jeorļo̧k pija ko renana jān mour ko aer ilo aer bōki bun̄tōn̄ ko rekkar.
Kile jet iaan jekjek ko ikkijeen kōjerbal pija ko renana (n̄an waanjon̄ak, pija ko renana an ajri) rej juon ijjino eo eļap me armej eo ej aikuj jipan̄ ko retijem̧ļo̧k im remaron̄ jab em̧m̧an.
Kile bwe kajoor an Pinmuur eo an Rilo̧mo̧o̧r em̧ool. Jemaron̄ jeorļo̧k bōd, im jemaron̄ bōk kōmour.
Kāālōt bwe kwoj aikuj kōkm̧anm̧anļo̧k kōn ejjeļo̧k bar wāween ak kōn m̧ool ilo jemjerā im erreo n̄an m̧are ilo tampeļ.
Meļeļe bwe kōmour im mour enaaj bōk jikin. Naninmej maron̄ walok, im ro rej kajeon̄ mour jān e renaaj aikuij jipan̄. Menin ekitbuuj meļeļe kōn ijjino ko aer (men ko me remaron̄ kōm̧m̧an bwe ren oktakļo̧k n̄an pija ko renana) im rie ak jipan̄ ejaake kein jipan̄ ko rekkar.
Eļan̄n̄e jemjerā eo am̧ ej wōnm̧aanļo̧k n̄an m̧are, lale bwe kwon jimo̧r errā bwe pija ko renana ejjab em̧m̧an im ejjab kwaļo̧k juon jemjerā in pālele eo emourur.

Mōttan eo eaorōk tata ikkijeen wōnm̧aanļo̧k wōt ej atōrtōr wōt ioon ta eo Jetōb Kwojarjar ej im̧we n̄an kōm̧m̧ane, eo me emaron̄ jabdewōt men jen am̧ wōnm̧aanļo̧k wōt iļo jemjerā kōn juon meļeļe bwe kōjerbal pija ko renana rej aikuj bōjrak n̄an kōjem̧ļo̧k jemjerā ko ak wōnm̧aanļo̧k wōt n̄an rie kijejeto ko n̄an oktak. Jabdewōt ta eo kwoj kāālōt e, armej eo kwoj jerāiki ej aikuj meļeļe bwe men ko remaron̄ oktak rej pedped wōt ioon eddōkļo̧k ak ejjeļo̧k eddōkļo̧k ilo am̧ eļļā jān pija ko renana.

Jerbal Ippān Doon n̄an Eļļā Jān Pija ko Renana

Eļļā jān pija ko renana emaron̄ bōk iien im jerbal ko reļļap, ak emaron̄ bōk jikin. Im āliktata, jerbal n̄an eļļā ippān doon emaron̄ kōkajoorļo̧k jemjerā eo ilo am̧ jimo̧r bōk meļeļe eo em̧ūlaļļo̧k kōn Pinmuur eo an Jisōs Kraist im ekkatak n̄an rie doon ilo iien ko reppen. Ļōmņak kein rej elaajrak ilo am̧ jerbal ippān doon n̄an eļļā jāni:

Web page eo an Kabun̄ in overcomingpornography.ChurchofJesusChrist.org ej letok elōn̄ kein jipan̄ ko (ekitbuuj meļeļe ko ikkijeen burokūraam in kōmour jān an̄ūrlep an Kabun̄ in) eo me emaron̄ jipan̄ kōj jimo̧r bok tōl eo n̄an jerbal in kōmour in.
Ļōmņake juon jikin ejeņoļo̧k im iien n̄an kōmeļeļeik pija ko renana bwen jab erom juon men eļap ilo jemjerā eo am̧. N̄e kwoj kōnono kake, jab bōk wōt jet ak kajejtokjen. Jemjerā eo am̧ ej aikuj juon jikin ejokņe ijo komiro jimo̧r maron̄ en̄jake iakwe im jipan̄, jab kajejtokjen ak dike.
Kōm̧m̧an ko an jetōb emaron̄ jipan̄ leļo̧k kōjparok ņae kapo ko. Kapilōk e doon n̄an dāpij im kōkajoorļo̧k iminene ko ekkā an jetōb—ekoba tiljek ilo ekkatak jeje ko rekwojarjar im kabun̄ jar ilo tampeļ (n̄e ekkar), kōjparok raan in Jabōt, jipan̄ ro jet, emakijkij ilo jitlo̧k, im m̧ool ilo jar—kōn juon ikdeleel eļap n̄an kōkajoorļo̧k jemjerā eo am̧ ippān Rilo̧mo̧o̧r im Jemedwōj Ilan̄. Jemjerā in emaron̄ jipan̄ kadikļo̧k an pija ko renana dāpij mour ko ami. Mour in rikaļoor ej juon ijjino ejjeļo̧k jem̧ļo̧kin, im kajoor eo jej bōke āinwōt rikaļoor an Kraist enaaj jipan̄ kōj eļļā ioon aolep apan̄ ilo mour in, ejjab pija ko renana wōt.
Eļan̄n̄e kijejeto ko am̧ make rejjab kam̧ool kōn am̧ wōnm̧aanļo̧k, jab mijak ak jook n̄an kappukōt jipan̄ an juon eo me etijem̧ļo̧k ikkijeen kōļmenļo̧kjeņ kōn an̄ūrlep ilo m̧ōm̧ an kanniōk. Remaron̄ n̄an jipan̄ eok jeļā eļapļo̧k ilo am̧ jipan̄ bōbrae kōjerbal pija ko renana im jeorļo̧k men ko me rej kōm̧m̧an bwe en bōk jikin.
Keememej bwe em̧ōj jepooļ e kōj kōn pija ko rejakkar me rej kapoik kōj n̄an kōm̧m̧an jerawiwi. Eļan̄n̄e armej eo kwoj jerāiki ejjab eddōkļo̧k, jon̄an mōkaj in an rool ej juon ijjino eo em̧m̧an itok jān wūjlepļo̧k ko aer n̄an kajejtokjen pija ko renana ilo mour ko aer. Ak eļan̄n̄e kwoj jino en̄jake āinwōt am̧ bōk ikdeleel n̄an lo oktak, kwoj aikuj bar ļōmņak n̄an wōnm̧aanļo̧k wōt kōn jemjerā in.
Am̧ im̧we n̄an armej eo kwoj jerāiki emaron̄ lukkuun pen, ak ejjab aikuj un eo m̧oktata n̄an oktak in m̧wil ko aer. Ikdeleel ko aer n̄an oktak ej aikuj itok jān lowa, ejjab jān kwe.

Ilōn̄in aolep men kein, kappukōt tōl jān Jemedwōj Ilan̄ im keememej bwe iien otemjej ewōr kōjatdikdik ilo Rilo̧mo̧o̧r. An tiriamo ebwe n̄an kōmour im ukōt kōj. Pinmuur eo an epojak n̄an komiro jimo̧r n̄an lewaj n̄an kom kajoor im jipan̄ eok jeorļo̧k bōd. Ijoke, armej eo ej apan̄ ikkijeen pija ko renana ej aikuj aolep iien kappukōt jipan̄ eo an Rilo̧mo̧o̧r n̄an eļļā jān e. Ejjeļo̧k juon emaron̄ kōm̧m̧ane menin n̄an er. En wōr tōmak, im lōke Jemedwōj Ilan̄. Enaaj tōl eok ilo jekjek ko am̧ me rej make wōt.