2016
Ukook an Jeje ko Rekwojarjar: N̄an Kajin eo an Bōro
Eprōļ 2016


Ukook an Jeje ko Rekwojarjar: N̄an Kajin eo An Būruwōd

En̄jake ko jejjab maron̄ bwini rej kwaļo̧k pein Irooj ilo jerbal in ukook an jeje ko An rekwojarjar.

Pija
scriptures and woman

Pija in peij ko an Bok in Mormon ilo kajin Japan, kajin Portuguese, im kajin Germany jān Laura Seitz, Deseret News

En̄jake in ej āinwōt en̄jake ko an ro rej bōk koņaer ilo ukōt jeje ko rekwojarjar jān English n̄an kajin ko jet. Ej waļo̧k im bar waļo̧k:

Juon likao in Armenia ekar jibwe juon kape in Bok in Mormon eo ej kab ukook n̄an kajin eo an ej kwaļo̧k ļo̧k n̄an juon membōr uwaan tiim eo, eo ekar jipan̄ ilo jerbal in ukook eo. “Kom̧ool,” ekar ba. “Ikar maron̄ Riiti Bok in Mormon eo ilo kajin English. Ikar maron̄ Riiti Bok in Mormon eo ilo kajin Russia. Ikar maron̄ riiti ilo kajin Ukrain. Ak m̧ae iien ikar maron̄ riiti ilo kajin Armenia, ikar maron̄ lukkuun meļeļe. Ke ikar riit ilo kajin Armenia, ālikata ekkar jejjet. Ekar āinwōt n̄e ikar ro̧o̧ltok n̄an kapijuknen.”

Ro̧o̧ltok n̄an Kapijuknen

Eļan̄n̄e gospel eo an Jisōs Kraist ej kapijuknen eo ad ilo jetōb, innām ej jim̧we bwe en̄jake eo em̧m̧an im ejab kāāl n̄an n̄a. Ilo kapijuknen, jej kakkije. Jej naajdik kōj make. Jej kōnono ippān ro jej iakwe er ilo kajin eo jekar ekkatak jān ro jined. Menin ej kajin eo an būruwōd, im kōnke bōro ej ta eo gospel eo ej tōpare, riiti jeje ko rekwojarjar ilo kajin eo an būruwōd eaorōk.

Katak im Bujen ko rej kwaļo̧k ke em̧ool. Ijin, Irooj ej kwaļo̧k bwe jān kii ko an priesthood eo kabwijer jān Būreejtōnji eo Kein Kajuon, “n̄e pein Irooj naaj kwaļo̧ke ilo kajoor ilo karreel laļ ko … kōn gospel eo an lo̧mo̧or eo aer.

“Bwe naaj waļo̧k ilo raan en, bwe kajjojo armej enaaj ron̄ tarlep in gospel eo ilo lo eo an make, im ilo kajin eo an make, kōn ro kapit er n̄an kajoor in, jān kōm̧akūtkūt in Rikaenōm̧m̧an eo, jilkinļo̧k ioer n̄an revelesōn eo kōn Jisōs Kraist” (K&B 90:10–11).

Jim Jewell, eo ekar jerbal ilo tiim in ukook jeje ko rekwojarjar ilo opiij ko reļļap an Kabun̄ in, ej kwaļo̧k juon bwebwenato kōn jon̄an an epaake kapijuknen n̄e jeje ko rekwojarjar rej ukook n̄an kajin eo an bōro:

“Ilo ukōt Bok in Mormon eo n̄an Sesotho, kajin eo me rej kōjerbale ilo Africa laļ eo an Lesotho, jej aikuj in pukōt juon armej n̄an jipan̄ kōj etale tiim in ukook eo. Project supervisor eo, Larry Foley, ekar kile juon membōr in Kabun̄ in jān Lesotho eo ekar juon rijikuuļ ekar kadiwōjļo̧k ilo Utah State University. Ilo Lesotho, rej kōjerbal kajin English ilo jikin jikuuļ, kōn menin kōrā in im ajri ro nejin rekar ekkatak kajin English jān kūlaaj juon, ak rej kōnono ilo kapijuknen Sesotho.

“Ekar errā bwe en jerbale ukook eo. Ke ej etale jepta ko kōm̧ kar jilkinļo̧k rekar lukkuun jipan̄. Ekar āindeo am kar jilkinļo̧k kajjitōk ko kōn vocabulary ko im naan ko im ekar illik an kakkobaba ko me relukkun jipan̄. Ijoke, kōm̧ kar kile bwe ekar kōkkaļļeki kōn iaļo elōn̄ eoon ko rekar jab jejjet n̄an kajjitōk ko am. Ke kōm̧ kar kajjitōk ippān kōn eoon ko kar kōkkaļļeiki kōn iaļo, ekar ba: ‘O, eoon kane rekar lukkuun un̄ūr būruwō ke ikar jab lukkuun meļeļe ilo kajin English. Ikar kōkkaļļeiki bwe in maron̄ kwaļo̧k ippān ajri ro nejū.’”

Juon Wāween n̄an Ukook Jeje ko Rekwojarjar

Ukook eo an Baibōļ ewōr bwebwenato ko reaitok im kabwilōn̄lōn̄, jino ippān ukook eo an m̧ōttan ko ilo Kallim̧ur Mokta jān Hibru n̄an Greek. Tokālik, Baibōļ eo ekar ukook jān Greek n̄an Latin, im jān Latin im Greek n̄an elōn̄ kajin ko jet.1 Āinwōt juon uwaak, Kabun̄ eo an Jisōs Kraist im Armej ro Rekwojarjar ilo Raan-ko Āliktata rej jab ukōt Baibōļ eo n̄an elōn̄ kajin ko ak rej kōjerbal ukook ko emōj aer kadede mālim jān Rikūrijin ro rej kōnono kajin kein.2

Pija
men at work translating

Elōn̄ wōt iaan ukook kein an jeje ko rekwojarjar Kabun̄ in ej kōm̧m̧ani, ijoke, ej Bok in Mormon eo (ej kein kajuon bwe en ukook), Katak im Bujen ko, im Bōōr eo Eļap Wōnāān. Kajin ko im bok kein raar ukook jāni ej kajin English, kajin eo Rikanaan Josep Smith ekar kwaļo̧ki, kajin eo an būruwōn. Wāween kar kōjerbale n̄an ukōte jeje ko rekwojarjar n̄an kajin ko im rejjab kajin English aikuj in jeļā jān rijikuuļ ro rejeļā kōn bwebwenato in Kabun̄ in. Ejja wāween jerbal eo Rikanaan eo ekar kōjerbale n̄an ukōte Bok in Mormon n̄an kajin English.

Josep ekar ettā būruwōn, juon ļaddik in rikalip ekar jab jikuuļ. Bōtaab ekar wōr ippān men ko remenin aikuj im jibadbad ko Irooj ekar aikuji n̄an jerbal eo ekar menin aikuj bwe en dedeļo̧k. Ilo m̧ool, Josep im baam̧le eo an rekar m̧aanjabpopo im pojak n̄an an kōm̧m̧ane jerbal eo.3

Josep ekar barāinwōt bōk jipan̄—jim̧or jetōb im kanniōk—ilo an kar ukōte ļo̧o̧k ko an RiNipai ro. Enjeļ Moronai ekar lotok Josep kajjojo iiō ium̧win emān iiō ko m̧okta jān an bar būki ļo̧o̧k ko. Jejjab jeļā men otemjej Moronai ekar katakin Rikanaan eo, ak lotok ko an rekar kōpooje ilo jetōb im ilo kōļmenļo̧kjeņ n̄an jerbal eo epād im̧aan.4

Irooj ekar barāinwōt kōpooj “rukook ro” iien m̧okta āinwōt juon jipan̄ n̄an ukōt juon kajin emōj an jako. Kar kōmeļeļeik kōn ruo dekā ko emōj likwōji kōn m̧ōttan aen, men kein im juon bar kein jerbal ņaetan juon dekā an rilolo ekar jipan̄ Rikanaan eo ukōte ļo̧o̧k ko an RiNipai ro n̄an kajin English. Rikanaan eo eaar jab ba aolep men ko eaar kommani; eaar kam̧ool wōt bwe eaar ukōt Bok in Mornmon kōn “menin letok eo im kajoor an Anij.”5

N̄an kōļapļo̧k jipan̄ kwojarjar eo me emōj leļo̧k n̄an e, Josep ekar bōk jipan̄ ilo kanniōk ilo wāween an rijeje ro kar kōm̧m̧ane kape in ukook ko im ro jet rekar kōpooje ilo peba, būriini, wiaki, im leto letak n̄an peļaakin laļ in.

Ejjab āinwōt m̧aanjabpopo eo im jipan̄ eo Josep ekar bōke ilo jerbal in ukook eo an, rein rej wūjlepļo̧k ilo jerbal in ukook in an jeje ko rekwojarjar rainin rej m̧aanjabpopo jān Irooj im kar liļo̧k jipan̄ ilo jerbal in aer—jim̧or ilo jetōb im kanniōk.

Juon Jerbal In Revelesōn

Pija
local reviewers reading

Wāween eo epen ilo ukook ej kajoor eo ej waļo̧k jān kajoor in jetōb im kōmeļeļeiki āinwōt “revelesōn jān ko̧o̧njeļ.” Ruo ak jilu armej ro kar kālet er āinwōt rukook ro rej ejaake juon tiim ippān ro jet n̄an kōm̧m̧ane jerbal eo. Epād ippāer supervisor ro jān opiij ko reļļap an Kabun̄ in, rietale ro, juon lexicon n̄an menin jipan̄ ko,6 peba in jipan̄ ko an rukook, būrookraam̧ ko ilo kamputōr, im jipan̄ an ritōl ro ilo Kabun̄ in n̄an lem̧aanļo̧k wōt n̄an Būreejtōnji eo Kein Kajuon. (Lale jaat in.) N̄e Būreejtōnji eo Kein Kajuon ej kōmālim juon ukook, jerbal eo ej jeje ilo peba, būriin, im ajije. Im emōj kōpooje ilo juon digital format, ej barāinwōt pād ilo LDS.org im ilo Gospel Library app.

Kijejeto kein ippān doon rej jim̧or en̄jake ko reļļap im kar im̧we. Ekitbuuj wūjlepļo̧k n̄an wāween eo em̧m̧antata ilo etale im wāween eo em̧m̧antata ilo jekjek in ilo an waļo̧k. Ukook ko rej etali ilo elōn̄ ļābōļ ko, eļaptata ilo ļābōļ eo an ritōl ro an Kabun̄ eo ej pukōt mālim eo an Irooj. Mae iien letok mālim in innām juon ukook ej wōnm̧aanļo̧k wōt. Men̄e jerbal in bōk revelesōn ekar jab jejjet ilo wāween eo Rikanaan Josep Smith ekar ukōt Bok in Mormon eo, wāween jerbal in ukook eo an ekar lukkuun alikkar an tōl jān Irooj—jān menin letok ko An im jān kajoor eo An.

Ejjab meļeļe bwe juon ukook elukkuun wāppen eļan̄n̄e ededeļo̧k. Jet iien, etale ko rebōk iien im aetok ļo̧k ippān ro rej ekkatak jeje ko rekwojarjar rej kōm̧m̧an elmakot wāween ko rem̧m̧anļo̧k ilo grammar im vocabulary ak wāween karōk in jeje ko ak bōd in jipeeļ ko. Ejeja, oktak ko rej kōm̧m̧an ilo kalikkar ļo̧k katak ko. N̄e wāween kein rej kōm̧m̧an, rej kōm̧m̧an ium̧win tōl an Būreejtōnji eo Kein Kajuon.

Irooj Ej Jipan̄

Irooj ej rejtake jerbal in ukook in ilo wāween ko jet barāinwōt. Ekkā an waļo̧k ippān tiim in ukook eo ilo opiij ko reļļap an Kabun̄ in bwe n̄e ej waļo̧k juon menin aikuj, Irooj ej jipan̄.

Āinwōt juon iaan waanjon̄ak ko rellōn̄, juon rukook kar aikuji n̄an ukook im reko̧o̧te kein katak ko an Kabun̄ in ilo Mam (wāween ba “mum,” juon iaan armej ro ej kōnono kajin Mayan, kōnono kajin Guatemala). Kar ilubwilijin mijenede ro jinoin rekar kūr n̄an jerbal ilo Guatemala ekar wōr juon elder eo jemān ekar kōnono kajin Mam. Mijenede rein rekar rūttoļo̧k ilo juon bukwōn im kōnono wōt kajin Spanish. Bōtaab aolep jota jim̧aan ej itok ippān ilo ettōņak im katakin e kajin Mam. Elder in edik ekar erom rukook an kajin Mam ilo Kabun̄ in.

Jet iien, jerbal in ukook ej kōm̧m̧an ilo an juon armej lukkun wūjlepļo̧k. Pedped wōt ioon jekjek ko rejelet jāān, jet rukook rej leļo̧k iien ko aer im ro jet rej bōk wōnāer kōnke ren maron̄ wōr aer iien ko n̄an wujlepļo̧k n̄an jebal in ukook.

Juon em̧m̧aan ekar erom juon iaan rukook an kajin Urdu ekar oktak tok n̄an Kabun̄ in ilo Pakistan tōre eo ekar juon rūkaki. Āinwōt tōprak in oktak eo an, ekar luuji jerbal eo an; ekar luuji m̧weo imōn, eo jikuuļ eo ekar leļo̧k im ijo ej katakin ie; im ekar luuji jikuuļ eo n̄an ajri ro nejin. Juon translation supervisor an Kabun̄ in ekar kepaak e kōn an maron̄ jerbal āinwōt juon rukook im kar leļo̧k n̄an e juon wōnāān eo em̧m̧an. Ālkin an jerbal āinwōt juon rukook ium̧win jejjo allōn̄ ko, em̧m̧aan in ekar loļo̧k supervisor eo im kajjitōk ippān eļan̄n̄e supervisor eo emaron̄ wiak juon an ballpoint pen. Pen eo ekar kōjerbal emaat an ink. Innām supervisor eo ekar loe bōd in jeje ko im kajim̧weiūk bōd in jeje ko ekar tōprak ko ilo an rukook eo bōk wōt 10 bōjāān in ta eo enaaj kar kōļļā jāne.

Ak āinwōt an Irooj kar kōjeraam̧m̧an Josep Smith ilo elōn̄ wāween ko ilo an kar kōmālim an kadedeiļo̧k jerbal eo an, Irooj ej kōjeraam̧m̧an rukook ro An. Ilo ejja jekjek in wōt, rukook eo an jeje ko rekwōjarjar ilo Latvia ekar juon ļo̧er eo ekar ekkatak kien ilo Russia, ijo ekar oktaktok n̄an jepļaaktok in gospel eo. Tōre ko ilo Latvia, ekar kōm̧m̧ane juon an pejnej. Ekar barāinwōt jerbal āinwōt juon branch būreejtōn. Ekar juon eo elukkuun boub, ak Kabun̄ in ekar aikuj e im jikin jerbal eo an ippān English.

Ekar kajjitōk jidik iien n̄an jar kōn kajjitōk eo kōnke n̄e enej errā kake, āinwōt an eo ej bōk jikin Kabun̄ in kar ba, “bōk m̧ōn̄ā jān lo̧n̄iin ajri ro nejū.” Ālkin an kar jar, ekar pepe ippān n̄an bōke ak kar kajjitōk ippān Irooj bwen kōjeraam̧m̧an eō kōn jipan̄ ko n̄an kōm̧m̧ane jerbal eo epen, kajjitōk jetōb, iien kōm̧m̧ane jerbal eo.

Ekar jino etal n̄an opiij eo an juon awa mōkajļo̧k aolep raan im kōjerbal awa eo n̄an ukōte Bok in Mormon eo. Ekar kamōje ilowaan wōt ļalem iiō in jerbal ko im ekkā kōm̧m̧ani. Ilo m̧ool, menin ekar juon iaan ukook ko ekar m̧ōkajtata jān tōre eo Josep ekar ukōt Bok in Mormon eo ilowaan 60 raan ko.

Elōn̄ ļo̧k en̄jake ko maron̄ keidi me rej kōmeļeļeik pein Irooj ilo jerbal in ukook an jeje ko An rekwojarjar. Rej kwaļo̧k im kalikkar bwe en̄in ej jerbal eo An im bwe E ej kea kake. E ej kōpooj armej ro n̄an kōm̧m̧ane jerbal eo An. E ej kōpooj kein jerbal ko rej aikuji ilo kōmōkajļo̧k jerbal in. Im E ej im̧we im kōjeraam̧m̧an er ilo iaļ in.

Tōprak eo ej bwe juon laļ ej m̧weie kōn naan ko an Anij, kar leļo̧k n̄an ajri ro Nejin ilo kajin eo an bōro.

Pija
family reading the scriptures

Kakememej ko

  1. Lale m̧ōttan ko ralitōk, “How the Bible Came to Be,” by Lenet H. Read printed in the Ensign ikōtaan Jānwōde im Jeptōm̧ba 1982.

  2. Lale, n̄an waanjon̄ok, “Church Edition of Spanish Bible Now Published,” mormonnewsroom.org.

  3. Lale Matthew S. Holland, “The Path to Palmyra,” Liahona, June 2015, 14–19.

  4. Lale Kent P. Jackson, “Moroni’s Message to Joseph Smith,” Ensign, Aug. 1990, 12–16.

  5. Joseph Smith, ilo kadkad in n̄an Bok in Mormon. N̄an juon meļeļe eo eļapļo̧k kōn ukook eo an Bok in Mormon jān Joseph Smith, lale Gospel Topics, “Book of Mormon Translation,” topics.lds.org.

  6. Lexicon ej kōmeļeļein aolep naan ko ilo jeje ko rekwōjarjar ilo kajin English bwe rukook ro ren meļeļeļo̧k meļeļein naan ko. Jet iien, naan ko elōn̄ ļo̧k jān juon meļeļein, bwe rukook ro ren maron̄ pedped wōt ioon meļeļe eo an, im̧we, im jerbal ippān doon n̄an kalikkar jekjek ko rejim̧we. Aolep iien, kajjitōk ko kōn meļeļe rej uwaak wōt jān Būreejtōnji eo Kein Kajuon.