2010
Juon Bwebwenato an Tampeļ ko
2010


Juon Bwebwenato an Tampeļ ko

Jim̧or ilo iien ko etto im tōre kein armej in bujen ro an Irooj raar kalimjōke im̧ōn tampeļ ko āinwōt juon jerbal ejjet ekkar ilo pā ko peier.

Juon Jikin Kōjōnoļo̧k

Ļōmņak eo eaorōk kōn juōn tampeļ ej im jān etto bwe ej juōn jikin eļaptata ej kōjeno̧lo̧k n̄an jerbal watōke ekwojarjar; ilo juōn jōkjōk eo emo, juōn tampeļ ej juōn em̧ kar kalōke n̄an im eļaptata kar wujlepeļo̧k e n̄an jerbal ko rekwojarjar im iien ko raorōk.

Kajin Latin templum eaar āinļo̧k wōt kajin Hebru eo beth Elohim im kar meļeļe in m̧weo im̧ōn Anij; kōn menin eaar lukkuun meļeļe in m̧weo im̧ōn Irooj.

Kain em̧ rōt kein em̧ōj kar aer kalōki ilo elōn̄ iiō ko, jān jim̧or rikabun̄ jar n̄an ekōjab ko im jān rikaļoor ro an Anij eo em̧ool im emour. Ilo an ilikin tampeļ kein kar kōjerbal āinwōt jikin ajel ippān doon ko reļļap im iien ko raorōk an aolep, eaar wōr aolep jikin ko ilowaan m̧ōkein me pris ro wōt kōjeram̧man er remaron̄ deļo̧n̄i im ijo, kar ba, ijo Anij eaar waļok ie. Tampeļ ko kar jab watōki āinwōt jikin aje ippān doon ko an aolep bōtaab āinwōt juōn em̧ ekwojarjar kar kōjeram̧mane n̄an iien ko raorōk tata jōkjōk in kabun̄ jar eo me kile.

Tabernacle eo an ri Israel ro Etto

Pija
Tabernacle eo an ri Israel ro Etto

Ilo tōre ko etto, armej in Israel ro kar kile er ilubwilij laļ ko āinwōt rūkkaal em̧ ekwojarjar ko n̄an etan Anij eo emour. Jerbal in jipan̄ in eaar kanooj menin aikuj jān er jān Jeova, eo raar dāpij wōt n̄an jerbal n̄an e. Bwebwenato eo an Israel āinwōt juōn laļ jān iien ko ajri ro nejin Israel raar Diwōjļo̧k jān Egypt. Eaar jab m̧ōkaj aer ilo̧k jān mejatoto eo an ekōjab an ri Egypt jān aer kar aikuj n̄an kōpooj juōn em̧ ekwojarjar, ijo Jeova enaaj kar kwaļo̧k aoo eo An im kar kwaļo̧k An kilaan ilo aer bōk Irooj im Kiin̄.

Tabernacle eo eaar kwojarjar n̄an ri Israel āinwōt juōn em̧ ekwojarjar an Jeova. Em̧ōj kar kalōke ekkar n̄an karōk eo kar kwaļo̧k im wāween ko rejejjet (lale Exodus 26–27). Eaar juōn em̧ eo ekoņ im pidodo bōkto bōktak, im, jekdo̧o̧n ak ej juōn em̧ nuknuk, eaar kōm̧m̧an jān menin jeram̧m̧an ko reļļap wōņāer im eļap tata wōņāān m̧weien kar armej ro. Jōkjōk in em̧m̧an tata eaar juōn jortak an juōn laļ n̄an Irooj. Ilo aolep jōkjōk in ekkal eo an taberancle eo kar ijo em̧m̧an tata armej ro remaron̄ kar leļo̧k, im Jeova eaar kōkkwojarjar menin leļo̧k jortak eo jān An bōke ilo kwojarjar.

Ālkin an ri Israel kar kajoor ilo ānen kalim̧m̧ur eo, ke, ālkin emen epepen ko in jōbwābwe ilo āne jemaden, armej in bujen ro raar āliktata jolete Canaan kōn er make, taberancle eo kar leļo̧k e āinwōt juōn jikin kakkūje ilo Shiloh; im eaar itok bwij ko n̄an katak kōņaan im naan an Anij (lale Joshua 18:1; 19:51; 21:2; Ri Ekajet ro 18:31; 1 Samuel 1:3, 24; 4:3–4). Ālkin ekar kōm̧akūt Gideon (lale 1 Kronikel 21:29; 2 Kronikel 1:3) o, tokālik n̄an Bukwōn eo an David, ak Zaion (lale 2 Samuel 6:12; 2 Kronikel 5:2).

Tampeļ eo an Solomon

Pija
Tampeļ eo an Solomon

David, kiin̄ eo kein karuo an Israel, eaar kōņaan im kar ļōmņak in kalōk juōn em̧ n̄an Irooj, kar kwaļo̧k bwe eaar jab jejjet bwe e, kiin̄ eo, aikuj in joke ilo juōn im̧ōn irooj in cedar, ilo an em̧ ekwojarjar im̧ōn Anij kar juōn em̧ nuknuk (lale 2 Samuel 7:2). Bōtaab Irooj eaar kōnono kōn lo̧n̄iin Nathan rikanaan eo, kar jab bōk ļōmņak eo kar leļo̧k, kōnke David, kiin̄ in Israel eo, men̄e ilo elōn̄ kautiej ko juōn armej ej kōm̧m̧ane ālkin būruwōn Anij make, eaar jerawiwi; im jerawiwi eo an eaar ejan̄in jako (lale 2 Samuel 7:1–13; 1 Kronikel 28:2–3). Mekarta, David eaar kōtļo̧k n̄an aiin wujikinen m̧weo im̧ōn Irooj, m̧weo me eaar jab kalōke bōtaab Solomon, ļaddik eo nejin, aikuj in kalōke.

Ālkin wōt an Solomon bōk tūroon eo eaar jino jerbal in ekkal eo an tampeļ eo. Eaar door pedped eo ilo iiō eo kein kemān in an jijet, im m̧weo eaar dedeļo̧k ilowaan wōt jiljilimjuōn jimettan iiō ko. Ekkal eo an Tampeļ eo an Solomon eaar juōn iien me ej jino juōn tōre ilo bwebwenato, eaar jab wōt ilo bwebwenato an Israel bōtaab ilo bwebwenato an laļ.

Ekkar n̄an laajrak in iien eo ejejjet, tampeļ eo eaar dedeļo̧k enan̄in 1005 b.c. Ilo pija in juōn em̧ im ekkal, ilo jin̄a im jon̄an wōņāān, kar jeļā kake bwe ej juōn iaan m̧ōko ilo bwebwenato eļap aer kabwilōn̄lōn̄. Iien ko kar aje raar jiljilimjuōn raan aitokan—juōn wiik in lem̧ōņōņō ekwojarjar ilo Israel. An kar Irooj jouj im bōke eaar waļo̧k ilo kōdo̧ eo me eaar kaobrak ilowaan ruum̧ eo ekwojarjar ilo an pris ro kar diwōj, “bwe aiboojoj an Jeova ear kobrak m̧ōn Anij” (2 Kronikel 5:14; lale barāinwōt Exodus 40:35; 2 Kronikel 7:1–2).

Kowaan kwojarjar eo an Tampeļ eo an Solomon

Aiboojoj eo ekajoor an m̧win em̧m̧an eaar jab aitok kitien. Jiln̄uul-emen iiō ko ālkin an kar aje, im ļalem wōt iiō ālkin mej eo an Solomon, dikļo̧k in an kwojarjar eaar jino; im dikļo̧k in eaar jino an ļapļo̧k n̄an jon̄an eo ejorrāān kōn ko̧o̧t im āliktata ej erom juōn lukkuun kowaan. Solomon em̧ōj kar kōjbwābwe jān etao ko an kōrā in ekōjab ro, im wāween nana ko an rar kōm̧m̧an bwe en ļap ļo̧k jerawiwi ilo Israel. Tampeļ eo eaar m̧ōkaj an jako kwojarjar eo an, im Jeova eaar bōk kōjparok eo An jān jikin eo ejako an kwojarjar

Ri Egypt ro, jān armej ro raar pād ilo kōm̧akoko me em̧ōj kar kadwōjļo̧k, raar bar juōn alen kōtļo̧k n̄an kain̄taan ri Israel. Shishak, kiin̄ in Egypt, kar bōk Jerusalem, “im ear bōkļok m̧weiuk ko an m̧ōn Jeova” (1 Kiin̄ 14:25–26). Jerbal in kowaan eo eaar wōnm̧aanļo̧k wōt ilo aolep epepen ko. Rūbuki im jōn̄ouljiljino iiō ko ālkin an ri Egypt kakkure, Ahaz, kiin̄ in Juda, kar kōm̧akūt lokatok eo im jikin jutak an dān eo im likūt wōt m̧weo ijo juōn iien eaar jutak tampeļ eo ie (lale 2 Kiin̄ 16:7–9, 17–18; lale barāinwōt 2 Kronikel 28:24–25). Tok ālik, Nebuchadnezzar, kiin̄ in Babylon, eaar kadedeļo̧k kakkure eo an tampeļ eo im kar kakkure m̧weo kōn kijeek (lale 2 Kronikel 36:18–19; lale barāinwōt 2 Kiin̄ 24:13; 25:9).

Tampeļ eo an Zerubbabel

Pija
Tampeļ eo an Zerubbabel

Āindein, enan̄in 600 iiō m̧okta an Irooj kar itok n̄an laļ in, Israel eaar ejjeļo̧k juōn tampeļ ie. Armej ro raar erom armej in ekōjab im kar nana jim̧or, im Irooj eaar joļo̧k er im em̧ ekwojarjar ko aer. Aelōn̄ in kiin̄ an Israel, ekoba enan̄in 10 iaan 12 bwij ko ie, em̧ōj kar kōm̧m̧an bwe ren rikōm̧akoko n̄an ri Assyria enan̄in ļo̧k 721 b.c., im juōn epepen tok ālik aelōn̄ in kiin̄ an Juda kar anjo jān ri Babylon ro. Ium̧win 70 iiō ko armej in Juda ro—ālkin kar jeļā kajjier āinwōr ri Ju ro—kar pād wōt ilo jibakwe, em̧ool āinwōt em̧ōj kar antoone ļo̧k (lale Jeremiah 25:11–12; 29:10).

Innām, ium̧win tōl eo em̧m̧an an Cyrus (lale Ezra 1, 2) im Darius (lale Ezra 6), raar kōtļo̧k bwe ren bar rool n̄an Jerusalem im bar juōn alen kajutak juōn tampeļ ekkar n̄an tōmake eo aer. Ilo kakememej ritōl jerbal eo, tampeļ eo kar bar kalōke kar jeļā kake ilo bwebwenato āinwōt Tampeļ eo an Zerubbabel. Men̄e tampeļ in eaar ļap an dik wōņāān men ko wujkinen im men ko lowaan keidi ļo̧k n̄an Tampeļ eo aiboojoj an Solomon, mekarta eaar men eo em̧m̧an tata armej ro remaron̄ kar kalōke, im Irooj eaar bōk e āinwōt juōn jortak ej kwaļo̧k iakwe im wujlepļo̧k an ajri in bujen ro Nejin.

Tampeļ eo an Herod

Pija
Ļaddik eo Jisōs ilo Tampeļ eo

Enan̄in 16 iiō ko m̧okta jān ļotak eo an Kraist, Herod I, kiin̄ in Juda, eaar jino bar ekkal eo an kar ilo tōre eo Tampeļ eo an Zerubbabel eo eaar madeon̄eon̄ļo̧k im kanooj jorrāān. Ium̧win ļalem epepen ko m̧ōjab eo eaar jutak, im ejjeļo̧k pere eaar erom juōn em̧ eļap an jorrāān ilo tōre ko.

Elōn̄ iien ko ilo mour eo ilo laļ in an Rilo̧mo̧r eo rej ekkeijel ilo Tampeļ eo an Herod. Ej kein kam̧ool jān jeje ko rekwojarjar bwe ke kar jum̧ae kajejtokjen im kōerbal e n̄an wia kake me eaar kakkure kwojarjar eo an tampeļ eo, Kraist eaar loe im kar kile kwojarjar eo an meļan tampeļ eo. Kōn jabdewōt āt emaron̄ kar jeļā kake, eaar n̄an Jisōs Kraist m̧weo im̧ōn Irooj.

Lukkuun kakkure eo an tampeļ em̧ōj kar ba im̧aanļo̧k jān ad Irooj ke Eaar mour wōt ilo mour in kanniōk in (lale Matu 24:1–2; Mark 13:1–2; Luk 21:6). Ilo iiō eo a.d. 70 aolepen tampeļ eo kar kakkure kōn kijeek ilo ejja m̧ōttanļo̧k wōt bōk Jerusalem jān ri Rom ro ium̧win Titus.

Tampeļ ko ilo Amedka Etto

Pija
Jisōs Kraist ej Loļo̧k Amedka eo Etto

Tampeļ eo an Herod eaar tampeļ eo āliktata kar kajutake ilo Eastern Hemisphere ilo tōre ko etto. Jān kakkure eo an m̧ōjab eo eaorōk m̧aantak n̄an tōre eo an bar ejaak eo an Kabun̄ eo an Jisōs Kraist ilo 19th epepen eo, ļo̧o̧k eo ad emake kōn tampeļ ej kwaļo̧k āinwōt loe ilo Bok in Mormon eo, eo ej kapen bwe tampeļ ko raar ekkal ioon ej jeļā kake kiiō āinwōt Amedka, bōtaab ejjab ļap meļeļe kōn ekkal im jet wōt m̧ool ko kōn kain̄i ko kōm̧m̧ani āinwōt kein ilo tampeļ ko ijōkein iōōn̄. Armej ro raar kalōk juōn tampeļ enan̄in 570 b.c., im mein in jej katak eaar juōn jon̄ak ālkin Tampeļ eo an Solomon, men̄e eaar kanooj dikļo̧k aorōk in wujkinen jān m̧weo ekanooj aiboojoj ilo laleļo̧k im eļap wōņāān (lale 2 Nipai 5:16).

Ke jerkakpeje Irooj eaar kwaļo̧k E make n̄an ri Nipai ro ilo wester continent, Eaar lo er raar ajel ippān doon epaakeļo̧k ļo̧k tampeļ eo (lale 3 Nipai 11:1–10).

Bok in Mromon, mekarta, ejjab kwaļo̧k kōn tampeļ ko jekdo̧o̧n ilo tōre eo an kakkure eo an tampeļ eo ilo Jerusalem; im, eļapļo̧k, laļ eo an ri Nipai eaar itok n̄an jem̧ļo̧k eo ilowaan wōt enan̄in emen epepen ko ālkin Kraist. Ej kein kam̧ool, kōn menin, bwe ilo turājet ko ruo tampeļ ko raar jino aer jakoļo̧k ilo iien ko m̧okta an Bun̄ Jān Tōmak eo im meļeļe eļap kōn juōn tampeļ ilo kōļmenļo̧kjeņ eaar jako ļo̧k ibwiljin armej.

Bun̄ Jān Tōmak im Jepļaaktok

Ium̧win elōn̄ epepen ko ejjeļo̧k juōn kajjitōk kōn juōn em̧ ekwojarjar kar kōm̧m̧ane n̄an Irooj; ilo m̧ool, ej waļok bwe ejjeļo̧k kain aikuj rōt in kar kile. Em̧ool, elōn̄ im̧ōko, elōn̄ wōt iaer eļap wōņāer im kabwilōn̄lōn̄, raar ekkal. Jet iaeer raar ajiļok n̄an Piter im Paul, n̄an Jemes im Jon; ko jet n̄an Mary Magdalene im Mary; bōtaab ejjeļok juōn kar kalōk jān mālim im etōņake n̄an kautiej Jisōs, ri Kraist eo. Ilubwilijin elōn̄ im̧ōn jar ko im jōko rekwojajrar, an m̧ōn jar ko im cathedral ko, eo Nejin Armej eaar jab juōn jikin n̄an ņa etan Jikin make.

Ejjab m̧ae iien eo gospel eo kar bar kōrooltok ilo 19th epepen eo, kōn kajoor ko etto im maron̄ ko, priesthood eo ekwojarjar eaar waļo̧k tok bar juōn alen ibwilijin em̧m̧an ro. Im kar kememej bwe mālim eo n̄an kōnono im jerbal ilo etan Anij ej aorōk n̄an juōn tampeļ, im juōn tampeļ ejjeļo̧k tokjen ilo an jako mālim eo ekwojarjar an priesthood eo ekwojarjar. Kōn Joseph Smith, ko̧jpeļ eo etto eaar bar rooltok n̄an laļ in, im kakien eo etto eaar bar ejaak. Ilo iien ko, kōn kwaļo̧k an Rikanaan eo, Kabun̄ eo an Jisōs Kraist im Armej ro Rekwojarjar ilo Ran ko Āliktata eaar ejaak im jutak kōn waļo̧k ļo̧k ko an kajoor eo ekwojarjar.

Tampeļ ko ilo Raan kein āliktata

Pija
Ekkal eo an Tampeļ eo ilo Kirtland

Kabun̄ in eaar jino ilo raan ko jino in tata in bwebwenato eo an n̄an kake n̄an ekkal eo an juōn tampeļ (lale Doctrine and Covenants 36:8; 42:36; 133:2). Ilo raan eo kein kajuōn ilo Juun 1833, ilo juōn m̧adenļo̧k n̄an Rikanaan Joseph Smith, Irooj eaar tōl ilo iien eo em̧ōkaj tata ekkan eo an juōn em̧ ekwojarjar eo me Eaar kalim̧m̧ur n̄an leļo̧k menin letok kwojarjar an kajoor im mālim n̄an ro Rikarejeran kar kālet er (lale Doctrine and Covenants 95). Armej ro raar uwaake kūr eo kōn ikirelel im wujlepļo̧k. Mekarta n̄e raar jorrāān kōn jeramōl im rar ioon jum̧ae ejjeļo̧k jem̧ļo̧kin, jerbal eo eaar wōnm̧aanļo̧k n̄an dedeļo̧kin, im ilo M̧aaj 1836 tampeļ eo m̧oktata ilo tōr kein kar aje ilo Kirtland, Ohio (lale Doctrine and Covenants 109). Iien aje ko raar kōkaļļe jān waļo̧kļo̧k ko rekwojarjar keidi ļo̧k n̄an ko raar pād ilo katok eo an tampeļ eo ilo tōre ko etto, im iien ko tok ālik armej in lan̄ ro raar waļo̧k wōt ilowaan eria ko rekwojarjar kōn m̧adenļo̧k ko kōn ankilaan eo ekwojajrar n̄an armej. Ilo jikin jab eo Irooj Jisōs eaar bar juōn alen leo im ron̄ (lale Doctrine and Covenants 110:1–10).

Ilowaan wōt ruo iiō ko jān iien eo eaar aje, Tampeļ eo ilo Kirtland kar kakkure jān armej ro me raar kalōk e; Raar kipel er n̄an koo kōn kaen̄tanaan, im kōn em̧m̧akūt eo aer tampeļ kwojarjar eo eaar erom juōn em̧ bajjōk.

Em̧m̧akūt eo an Armej ro Rekwojarjar ilo Raan kein āliktata kar m̧okta n̄an Missouri im tok ālik n̄an Nauvoo, Illinois. Rejjan̄in kar lukkuun kooņ ilo im̧ōko im̧wier ke ainikien m̧adenļo̧k kar ron̄ an kūr ioon armej ro an bar juōn alen n̄an kalōk juōn em̧ ekwojarjar n̄an etan Anij.

Men̄e eaar alikkar bwe armej ro renaaj kar kipel er bar juōn alen n̄an koo, im men̄e raar jeļā bwe tampeļ eo enaaj kar kakkure ālkin wōt an dedeļo̧k, raar jerbal kōn maron̄ im tiljek n̄an kam̧ōj im kanne ļo̧k kobban m̧weo ilo jejjet. Eaar aje ilo Eprōļ 30, 1846, bōtaab em̧ool m̧okta jān an dedeļo̧k m̧weo, diwōjļo̧k eo an armej ro eaar ijjino.

Tampeļ eo kar kakkure jān ro ejabwe menin jeram̧m̧an im jān ro raar en̄taan in kalōk e. Ilo Nobōm̧ba 1848 kar ļōmņak wōt in tile, im ilo Māe 1850 juōn aire eaar rube depdep ko me reļakar pād wōt.

Ilo Juļae 24, 1847, Mormon pioneer ro raar kajutak juōn jukjuk in pād ijo kiiō ej pād Salt Lake City. Jet raan to ālik, Brigham Young, rikanaan im ritōl eo, eaar kwaļo̧k juōn jikin ilo āne eo eobraak kōn sagebrush im, eaar kalōōr jokon eo an ilo bwidej eo em̧ōrā, eaar kwaļo̧k, “Ijin enaaj pād tampeļ eo an ad Anij.” Jikin jab eo ej kiiō temple square eo aiboojoj, ipeļaakin jikin kweilo̧k eo em̧ōj an eddōkļo̧k. Tampeļ eo ilo Salt Lake eaar 40 iiō aitokan kalōke; dekā in jinme eo kar doore ilo Eprōļ 6, 1892, im dedeļo̧k eo an tampeļ eo eaar aje juōn iiō tok ālik.

Juōn Mālim Ekwojarjar

Pija
Tampeļ eo ilo Tampico Mexico

Jim̧or ilo tōre ko etto im rainin armej in bujen ro raar kautiej ekkal eo an tampeļ ko āinwōt juōn jerbal eļaptata an aikuj jerbal ko an peier. Ealikkar bwe juōn tampeļ eļap ļo̧k jān juōn jikin jar ak im̧ōn jar, eļap ļo̧k jān juōn synagogue ak cathedral; ej juōn em̧ kajutake āinwōt juōn im̧ōn Irooj, ekwojarjar n̄an ippān doon eo epaak tata ikōtaan Irooj im priesthood eo ekwojarjar, im aje ļok n̄an utiej tata im kain̄i ko eļap aer ekwojarjar. Eļapļo̧k, n̄an erom ilo m̧ool juōn tampeļ ekwojarjar—kar bōke jān Anij im jān E eaar kile āinwōt m̧weo Im̧ōn—ajeļo̧k eo ej aikuj in kar kūr n̄an, im jim̧or menin leļo̧k im ri leļo̧k eo rej aikuj erreo.

Kabun̄ eo an Jisōs Kraist im Armej ro Rekwojarjar ilo Ran ko Āliktata ej kwaļo̧k bwe eo ej kabwijer priesthood eo ekwojarjar bar juōn alen jepļaaktok n̄an laļ in im bwe ej leļo̧k kōn mālim kwojarjar n̄an kalōk im kōjparok tampeļ ko kar aji n̄an āt im jerbal eo an Anij eo em̧ool im emour, im n̄an kōm̧m̧ani kain̄i ko an priesthood eo ilowaan wōt m̧ōkein rekwojarjar, tōprak eo me enaaj lukōj jim̧or ilo laļ in im ilōn̄in ļo̧k lōb.

Ilowaan Tampeļ eo ilo Kirtland āinwōt kar pijaik ilo jino in epepen eo kein 20th.

Moses eaar kapit Arōn n̄an jerbal āinwōt juōn pris ilo tabernacle eo.

Tabernacle eo kar jerbal āinwōt juōn tampeļ eo epidodo bōkto bōktak ilo tōren jōbwābwe an ri Israel ilo āne jem̧aden.

Kar dedeļok ilo 1005 b.c., Tampeļ eo an Solomon ej juōn iaan im̧ōko ilo bwebwenato eļap an kabwilōn̄lōn̄.

Iien aje ko an Tampeļ eo an Solomon raar jiljilimjuōn raan aitokaer—juōn wiik in lem̧ōņōņō ilo Israel.

Ilo tōren jibakwe eo aer jān ri Babylon, ri Ju ro raar kōtļo̧k n̄an aer bar rool n̄an Jerusalem im bar kalōk tampeļ eo.

Elōn̄ iien ko ilo mour eo an Rilo̧mo̧r eo ioon laļ in ej kwaļo̧k bwe Eaar kile kwojarjar eo an tampeļ.

Ke ekar jerkakpeje Rilo̧mo̧r eo eaar waļo̧k ilo laļ eo an Amedka, Eaar ilo̧k n̄an tampeļ eo.

Ālkin iiō in bun̄ jān tōmak, mālim eo kar aikuji n̄an kabun̄ jar an tampeļ eaar bar jepļaaktok kōn Joseph Smith.

Tampeļ eo jino in tata an raan kein āliktata kar aje ilo Kirtland, Ohio, im M̧aaj 1836.

Ālkin wōt itakļo̧k eo ilo Salt Lake Valley, Brigham Young eaar kwaļo̧k, “Ijin enaaj pād tampeļ eo.”

Jān 1893 n̄an rainin, elōn̄ ļo̧k jān 130 tampeļ ko em̧ōj kar kalōki im kar aji ipeļaakin laļ in.

Tampeļ eo ilo Tampico Mexico Kar Aje Māe 20, 2000.

Tampeļ eo ilo Apia Samoa. Kar Aje O̧kwōj 5, 1983. Kar bar Aje Jeptōm̧ba 4, 2005.

Tampeļ eo ilo Madrid Spain. Kar Aje M̧aaj 19, 1999.