Hisitōlia ʻo e Siasí
Kemipeini ʻa Siosefa Sāmita ʻi he 1844 ki he Palesiteni ʻo e ʻIunaiteti Siteití


“Kemipeini ʻa Siosefa Sāmita ʻi he 1844 ki he Palesiteni ʻo e ʻIunaiteti Siteití,” Ngaahi Tefito ʻi he Hisitōlia ʻo e Siasí

“Kemipeini ʻa Siosefa Sāmita ʻi he 1844 ki he Palesiteni ʻo e ʻIunaiteti Siteití”

Kemipeini ʻa Siosefa Sāmita ʻi he 1844 ki he Palesiteni ʻo e ʻIunaiteti Siteití

Naʻe fakahaaʻi ʻe Siosefa Sāmita ʻene hoko ko ha kanititeiti ki he palesiteni ʻo e ʻIunaiteti Siteití ʻi Fēpueli ʻo e 1844. Naʻe aʻusia fakataautaha ʻe Siosefa pea mo e Kāingalotú fakalukufua ha ngaahi taʻu ʻo e fakatanga mo e fakamālohi ʻi Mīsuli pea mo ʻIlinoisi fakatouʻosi. Naʻe faitohi ʻa Siosefa ki ha kau tangata ʻe toko nima naʻe ʻamanaki atu te nau hoko ko ha kau kanititeiti ki he palesitení ʻi he fili ʻo e 1844, ʻo ʻeke ki he tangata takitaha ʻa e meʻa te ne fai ke maluʻi e totonu fakaetangataʻifonua ʻa e Kāingalotu ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní ʻo ka fili ia. Naʻe tali mai ʻe ha toko tolu, ka naʻe ʻikai palōmesi ha taha ʻiate kinautolu ke tokoni ki he Kāingalotú. Ko hono olá, naʻe fokotuʻu ʻe he Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻa Siosefa Sāmita ke ne hoko ko ha kanititeiti. Naʻá ne tali ʻa e fokotuʻú pea hoko atu ke ne fakatupulaki ha kemipeini fakapolitikale. ʻI haʻane fakamatalaʻi ʻene ngaahi ʻuhinga ki hono tali ʻo e fokotuʻú, naʻe fakamatala ʻe Siosefa Sāmita ki he kakaí ʻo pehē, “Ne ʻikai ke u mei tuku hoku hingoá ke fakaʻaongaʻi ʻe hoku ngaahi kaungāmeʻá ʻi ha faʻahinga meʻa kau ki he palesiteni ʻo e ʻIunaiteti Siteití pe kanititeiti ki he tuʻunga ko iá ʻo kapau naʻá ku maʻu mo hoku ngaahi kaungāmeʻá ʻa e faingamālie ke fiefia ʻi heʻemau totonu fakalotu mo fakapuleʻangá ko ha kau tangataʻi fonua ʻAmelika.”1

Naʻe fakamatalaʻi fakanounou ʻa e tuʻunga ʻo e kemipeini ʻa Siosefá ʻi ha tohitufa naʻe ui ko e General Smith’s Views on the Power and Policy of Government (Ngaahi Fakakaukau ʻa Seniale Sāmita ki he Mālohi mo e Tuʻutuʻuni ʻa e Puleʻangá). Naʻe hoko e fakaivia ʻo e puleʻangá fakalūkufuá ke maluʻi e totonu fakalotu ʻo e ngaahi kulupu tokosiʻí ko e tefito ia ʻo ʻene kemipeiní, ka naʻá ne taukaveʻi fakahāhaaʻi ha ngaahi kaveinga ne tālangaʻi lahi. Naʻe kau ʻi heʻene fokotuʻú hano tāpuni ʻo e ngaahi fale fakapōpula ne tupulaki ʻi he fonuá, fakasiʻisiʻi e lahi ʻo e Fale ʻa e Kau Fakafofongá, fokotuʻu ha pangikē foʻou, mo tuʻuaki ha fakalahi fakafonua ʻo makatuʻunga ʻi hano maʻu ha ngofua mei he Kau ʻInitia Kulá. Naʻe fokotuʻu foki ʻe Siosefa ke taʻofi fakaʻaufuli ʻe he puleʻangá e nofo hopoaté ʻi he ʻIunaiteti Siteití ʻo fakaʻaongaʻi e paʻanga tupu mei hono fakatau e kelekele ʻo e puleʻangá ʻi he fakahihifo ʻo e ʻIunaiteti Siteití ke fakatau e tauʻatāina ʻo e kau tangata mo e fafine nofo hopoaté.2

ʻĪmisi
Tohitufa ʻa Siosefa Sāmitá

Ngaahi Fakakaukau ki he Mālohi mo e Tuʻutuʻuni ʻa e Puleʻanga ʻo e ʻIunaiteti Siteití ʻa Siosefa Sāmitá.

Naʻe ʻiloʻi ʻe he kau taki ʻo e Siasí ʻa e mālohi ʻo e mītia ne pākí ki hono fakamafola ʻenau pōpoakí ʻi he fonuá, ko ia ai naʻa nau paaki mo tufaki ha ngaahi tatau ʻe lau afe ʻo e tohitufa kemipeini ʻa Siosefa Sāmitá. ʻI Niu ʻIoke Sití, naʻe kamataʻi ʻe he kau taki ʻo e Siasí ha nusipepa naʻe ui ko e Prophet (Palōfitá), ʻa ia naʻe faʻu ke fakamatala ki he kanititeiti ʻa Siosefá mo fakafehoanaki e ngaahi tuʻutuʻuni ʻokú ne taukaveʻí ki he kau kanititeiti kehe ʻoku nau feʻauhí. ʻIkai ngata pē ʻi he ngaahi pōpoaki kemipeini ne pākí, ka naʻe ngāue fakafaifekau ha kau mēmipa ʻe toko 300 ʻo e Siasí fekauʻaki mo e filí ʻi he kotoa ʻo e fonuá.

ʻI he ʻikai lava ʻa Palesiteni Sione Taila ʻo maʻu e poupou fokotuʻu ʻo ʻene pātí, naʻe ʻuhinga ia ʻoku ʻatā e fili fakapalesiteni  ʻo e 1844. Ka neongo iá, naʻe mahino he ʻikai maʻu ʻe ha kanititeiti kehe ʻi tuʻa ʻi he ongo pātí ʻa e filí. Naʻe fakakaukau ha niʻihi naʻe ʻikai fakamaatoato ʻa e kemipeini fili ʻa Siosefa Sāmitá, ka ko ha feinga ia ne fakataumuʻa ki hono hiki hake ʻa e tuʻunga ʻo hono ʻiloʻi e ngaahi ngāue ʻa e Siasí ʻi he lotolotonga ʻo e fakatangá ʻi ha fonua naʻá ne laukau ʻaki e makehe ʻo e nofo tauʻatāiná. Neongo naʻe tui ʻa e Kāingalotú ʻe lava ʻe ha kemipeini fakapalesiteni ne ʻikai ola lelei ʻo hiki ʻa e tuʻunga ʻo hono ʻiloʻí, ka naʻe vilitaki ʻa e kau taki ʻo e Siasí ʻoku nau fakataumuʻa ke fili ia. Naʻa nau fili ha kau faifili mei he siteiti takitaha, ko ha ngāue ne ʻikai hano fatongia ʻi he vā mo e kakaí, ka te ne lava ʻo liliu ʻa e ngaahi fili manakoá ki ha fili fakapuleʻanga ʻo ka ola lelei e kemipeiní ʻi hono maʻu ha poupou feʻunga ʻi ha taha pē ʻo e ngaahi siteiti ʻe 24 naʻe kau ki he ʻIunaiteti Siteití he taimi ko iá. Naʻe tui ʻa e kau taki ʻo e Siasí ʻe malava ke ikuna ʻa Siosefa Sāmita ʻo kapau ko e finangalo ia ʻo e ʻOtuá ka he ʻikai ke nau tui te ne ikuna. Ko ia ai, naʻa nau ngāue ki ha ngaahi palani kehe ke tokoni ki he Kāingalotú ke toʻo e ngaahi fakatanga naʻa nau ongoʻí, ʻo kau ai ha tohi tangi ki he Fale Alea ʻo e ʻIunaiteti Siteití ke ʻai e kolo ko Nāvuú ko ha vahefonua fakapuleʻanga, ʻo kole ki he Fale Aleá ke tokotuʻu ʻa Siosefa ko ha seniale ʻi he Kautau ʻo e ʻIunaiteti Siteití, mo vakaiʻi pe ʻe malava ke mavahe ia mei he ʻIunaiteti Siteití. Ko ia ai, ko e kemipeini fakapalesiteni ʻa Siosefá, ko ha taha ia ʻo ha ngaahi founga lahi naʻe vakaiʻi ʻe he kau taki ʻo e Siasí ke ʻomi e melino mo e maluʻi naʻe fie maʻu ki he Kāingalotú ke nau moihū ki he ʻOtuá fakatatau ki he tuʻutuʻuni ʻa honau konisēnisí.3

Maʻuʻanga fakamatalá

  1. Wilford Woodruff journal, Feb. 8, 1844, Church History Library, Salt Lake City; naʻe fakatonutonu ʻa e sipelá mo e fakamataʻitohi lahí.

  2. Joseph Smith, General Smith’s Views on the Power and Policy of Government of the United States (Nauvoo, Illinois: John Taylor, 1844).

  3. Spencer W. McBride, “The Council of Fifty and Joseph Smith’s Presidential Ambitions,” ʻi he Matthew J. Grow and R. Eric Smith, eds., The Council of Fifty: What the Records Reveal about Mormon History (Provo, Utah: Religious Studies Center, Brigham Young University, 2017), 21–30.