Γενική Συνέλευση
Καρδιές συνυφασμένες με χρηστότητα και με ενότητα
Γενική Συνέλευση Οκτωβρίου 2020


Καρδιές συνυφασμένες με χρηστότητα και με ενότητα

Σε αυτό το καθοριστικής σημασίας 200στό έτος στην ιστορία της Εκκλησίας μας, ας δεσμευθούμε να ζούμε με χρηστότητα και να έχουμε ενότητα όσο ποτέ άλλοτε.

Η χρηστότητα και η ενότητα είναι σε μεγάλο βαθμό σημαντικές1. Όταν οι άνθρωποι αγαπούν τον Θεό με όλη την καρδιά τους και με χρηστότητα αγωνίζονται να γίνουν σαν Εκείνον, υπάρχει λιγότερη διαμάχη και διχόνοια στην κοινωνία. Υπάρχει περισσότερη ενότητα. Μου αρέσει μία αληθινή αφήγηση που αποτελεί παράδειγμα για αυτό.

Ως νέος άνδρας που δεν ήταν του δικού μας δόγματος, ο στρατηγός Τόμας Κέιν βοήθησε και υπερασπίστηκε τους Αγίους καθώς ήταν υποχρεωμένοι να τραπούν σε φυγή από τη Ναβού. Υπήρξε υπέρμαχος της Εκκλησίας επί πολλά χρόνια2.

Το 1872, ο στρατηγός Κέιν, η ταλαντούχα σύζυγός του, Ελίζαμπεθ Γουντ Κέιν και οι δύο γιοι τους ταξίδεψαν από το σπίτι τους στην Πενσυλβάνια στη Σωλτ Λέηκ Σίτυ. Συνόδευαν τον Μπρίγκαμ Γιανγκ και τους συνεργάτες του σε ένα ταξίδι νότια του Σεντ Τζωρτζ στη Γιούτα. Η Ελίζαμπεθ προσέγγισε την πρώτη της επίσκεψη στη Γιούτα με ενδοιασμούς για τις γυναίκες. Είχε εκπλαγεί από μερικά πράγματα που έμαθε. Για παράδειγμα, διαπίστωσε ότι οποιαδήποτε σταδιοδρομία από την οποία μία γυναίκα μπορούσε να κερδίζει τα προς το ζην ήταν ανοιχτή για αυτήν στη Γιούτα3. Διαπίστωσε επίσης ότι τα μέλη της Εκκλησίας ήταν ευγενικά και με κατανόηση, με σεβασμό προς τους γηγενείς Αμερικανούς4.

Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού έμειναν στο Φίλμορ, στο σπίτι του Τόμας και της Ματίλντας Ρόμπισον Κινγκ5.

Η Ελίζαμπεθ έγραψε ότι καθώς η Ματίλντα ετοίμαζε ένα γεύμα για τον Πρόεδρο Γιανγκ και την ομάδα του, πέντε Αμερικανοί Ινδιάνοι μπήκαν στο δωμάτιο. Μολονότι απροσκάλεστοι, ήταν φανερό ότι ανέμεναν να καθίσουν μαζί με την ομάδα. Η αδελφή Κινγκ τους μίλησε «στη διάλεκτό τους». Κάθισαν με τις κουβέρτες τους και ένα ευχάριστο ύφος στα πρόσωπά τους. Η Ελίζαμπεθ ρώτησε ένα από τα παιδιά των Κινγκ: «Τι είπε η μητέρα σας σε εκείνους τους άνδρες;»

Η απάντηση του γιου της Ματίλντας ήταν: «Είπε ότι “αυτοί οι ξένοι ήρθαν πρώτοι και έχω μαγειρέψει τόσο, όσο να φτάσει γι’ αυτούς. Όμως το γεύμα σας είναι στη φωτιά τώρα και μαγειρεύεται και θα σας φωνάξω μόλις είναι έτοιμο”».

Η Ελίζαμπεθ ρώτησε: «Στ’ αλήθεια θα το κάνει αυτό ή απλώς θα τους δώσει αποφάγια εκεί, στην πόρτα της κουζίνας;»6

Ο γιος της Ματίλντας απάντησε: «Η μητέρα θα τους σερβίρει όπως ακριβώς και εσάς και θα τους δώσει μια θέση στο τραπέζι της».

Και πράγματι αυτό έκανε και «όλοι έφαγαν με απόλυτη ευπρέπεια». Η Ελίζαμπεθ εξήγησε ότι αυτή η οικοδέσποινα ήταν 100% ανώτερη απ’ ό,τι ανέμενε7. Η ενότητα ενισχύεται όταν συμπεριφερόμαστε στους ανθρώπους με αξιοπρέπεια και σεβασμό, ακόμα κι όταν είναι διαφορετικοί στα εξωτερικά χαρακτηριστικά.

Ως ηγέτες δεν έχουμε την αυταπάτη ότι κατά το παρελθόν όλες οι σχέσεις ήταν τέλειες, κάθε συμπεριφορά ήταν σαν του Χριστού ή πως όλες οι αποφάσεις ήταν δίκαιες. Ωστόσο, η θρησκεία μας διδάσκει πως όλοι είμαστε τέκνα του Πατέρα μας στους Ουρανούς και λατρεύουμε Εκείνον και τον Υιό Του, Ιησού Χριστό, ο οποίος είναι ο Σωτήρας μας. Επιθυμία μας είναι η καρδιά και ο νους μας να είναι συνυφασμένα με χρηστότητα και με ενότητα και πως θα είμαστε ένα με Εκείνους8.

Η χρηστότητα είναι ένας όρος με πολλές διαφορετικές έννοιες, όμως ασφαλέστατα περικλείει το να ζούμε τις εντολές του Θεού9. Μας κάνει να πληρούμε τις προϋποθέσεις για τις ιερές διατάξεις που συνιστούν το μονοπάτι της διαθήκης και μας ευλογεί να έχουμε το Πνεύμα να δίνει κατεύθυνση στη ζωή μας10.

Το να είμαστε χρηστοί δεν εξαρτάται από το να έχει ο καθένας μας κάθε ευλογία στη ζωή του αυτήν την εποχή. Μπορεί να μην είμαστε παντρεμένοι ή ευλογημένοι με παιδιά ή να έχουμε άλλες επιθυμητές ευλογίες τώρα. Όμως ο Κύριος έχει υποσχεθεί ότι οι ενάρετοι οι οποίοι είναι πιστοί θα μπορέσουν «να κατοικήσουν με τον Θεό σε μία κατάσταση ατελείωτης ευδαιμονίας»11.

Η ενότητα είναι επίσης ένας όρος με πολλές διαφορετικές έννοιες, όμως ασφαλέστατα αποτελεί παράδειγμα για την πρώτη και δεύτερη από τις μεγάλες εντολές, να αγαπάμε τον Θεό και να αγαπάμε τον πλησίον μας12. Υποδηλοί έναν λαό της Σιών, του οποίου η καρδιά και ο νους είναι «συνυφασμέν[α] με ενότητα»13.

Το γενικό πλαίσιο για το μήνυμά μου είναι η αντίθεση και τα μαθήματα από ιερές γραφές.

Έχουν περάσει 200 χρόνια από τότε που ο Πατέρας και ο Υιός Του εμφανίστηκαν για πρώτη φορά και ξεκίνησαν την Αποκατάσταση του Ευαγγελίου του Ιησού Χριστού το 1820. Η αφήγηση στο Νεφί Δ΄ στο Βιβλίο του Μόρμον περιλαμβάνει μία παρόμοια περίοδο 200 ετών, αφότου εμφανίσθηκε ο Σωτήρας και ίδρυσε την Εκκλησία Του στην αρχαία αμερικανική ήπειρο.

Το ιστορικό χρονικό που διαβάζουμε στο Νεφί Δ΄ περιγράφει έναν λαό όπου δεν υπήρχαν ζηλοφθονίες ούτε διαμάχες ούτε ταραχές ούτε ψευδολογίες ούτε δολοφονίες ούτε κανένα είδος ασέλγειας. Εξαιτίας αυτής της χρηστότητας δηλώνει το χρονικό «ασφαλώς δεν μπορούσε να υπάρξει ευτυχέστερος λαός ανάμεσα σε όλους τους λαούς που είχαν δημιουργηθεί από το χέρι του Θεού»14.

Όσον αφορά στην ενότητα, αναφέρει το Νεφί Δ΄, «δεν υπήρχε διχόνοια στη χώρα, χάρη στην αγάπη του Θεού η οποία κατοικούσε μέσα στην καρδιά του λαού»15.

Δυστυχώς, το Νεφί Δ΄ περιγράφει στη συνέχεια μία δραματική αλλαγή που ξεκίνησε κατά το «διακοσιοστό και πρώτο αυτό έτος»16, όταν η ανομία και ο διχασμός κατέστρεψαν τη χρηστότητα και την ενότητα. Το βάθος της διαφθοράς που προέκυψε στη συνέχεια ήταν τόσο απεχθές, ώστε τελικά ο μεγάλος προφήτης Μόρμον θρηνεί προς τον γιο του, Μορόνι:

«Όμως, αχ υιέ μου, πώς μπορεί ένας λαός σαν κι αυτόν, ο οποίος τέρπεται με τόσα βδελύγματα –

»Πώς μπορούμε να περιμένουμε ότι ο Θεός θα κρατήσει το χέρι Του κατά την κρίση εναντίον μας;»17

Σε αυτήν τη θεϊκή νομή, μολονότι ζούμε σε μια ξεχωριστή εποχή, ο κόσμος δεν έχει ευλογηθεί με τη χρηστότητα και την ενότητα που περιγράφηκε στο Νεφί Δ΄. Πράγματι, ζούμε σε μία εποχή ιδιαίτερα έντονου διχασμού. Παρ’ όλα αυτά, τα εκατομμύρια που έχουν αποδεχθεί το Ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού έχουν δεσμευθεί να επιτύχουν τόσο τη χρηστότητα, όσο και την ενότητα. Έχουμε όλοι την επίγνωση ότι μπορούμε να πράξουμε καλύτερα και αυτή είναι η δυσκολία μας ετούτο τον καιρό. Μπορούμε να είμαστε μία δύναμη που θα υψώσει και θα ευλογήσει την κοινωνία ως σύνολο. Σε αυτό το καθοριστικής σημασίας 200στό έτος στην ιστορία της Εκκλησίας μας, ας δεσμευθούμε ως μέλη της Εκκλησίας του Κυρίου να ζούμε με χρηστότητα και να έχουμε ενότητα όσο ποτέ άλλοτε. Ο Πρόεδρος Ράσσελ Νέλσον μας έχει ζητήσει «να δείξουμε μεγαλύτερη ευγένεια, φυλετική και εθνοτική αρμονία και αμοιβαίο σεβασμό»18. Αυτό σημαίνει να αγαπάμε ο ένας τον άλλον και τον Θεό, να αποδεχθούμε όλους ως αδελφούς και αδελφές και να είμαστε αληθινά ένας λαός της Σιών.

Με τη διδαχή μας, που ισχύει το ίδιο για όλους τους ανθρώπους, μπορούμε να είμαστε μία όαση ενότητας και να τιμήσουμε τη διαφορετικότητα. Η ενότητα και η διαφορετικότητα δεν είναι αντίθετα. Μπορούμε να επιτύχουμε μεγαλύτερη ενότητα καθώς καλλιεργούμε μία ατμόσφαιρα που συμπεριλαμβάνει και σέβεται τη διαφορετικότητα. Κατά τη διάρκεια που υπηρέτησα στην προεδρία Πασσάλου Σαν Φρανσίσκο στην Καλιφόρνια, είχαμε εκκλησιάσματα που μιλούσαν Ισπανικά, Τονγκικά, Σαμοϊκά, Ταγκαλόγκ και Μανδαρινικά. Οι αγγλόφωνοι τομείς μας αποτελούνταν από ανθρώπους που ανήκαν σε πολλά φυλετικά και πολιτιστικά υπόβαθρα. Υπήρχε αγάπη, χρηστότητα και ενότητα.

Οι τομείς και οι κλάδοι στην Εκκλησία του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών προσδιορίζονται με γεωγραφικό κριτήριο ή τη γλώσσα19, όχι τη φυλή ή την κουλτούρα. Η φυλή δεν προσδιορίζεται στα μητρώα μέλους.

Από νωρίς στο Βιβλίο του Μόρμον, περίπου 500 χρόνια πριν από τη γέννηση του Χριστού, διδαχθήκαμε τη θεμελιώδη εντολή σχετικά με τη σχέση ανάμεσα στα τέκνα του Πατέρα στους Ουρανούς. Όλοι πρέπει να τηρούν τις εντολές του Κυρίου και όλοι προσκαλούνται να γευτούν την καλοσύνη του Κυρίου. «Και δεν απαρνείται κανέναν που έρχεται προς αυτόν, μαύρο και λευκό, δέσμιο και ελεύθερο, άρρενα και θήλυ. Και όλοι είναι ίδιοι για τον Θεό, τόσο οι Ιουδαίοι όσο και οι Εθνικοί»20.

Η διακονία και το μήνυμα του Σωτήρος έχουν ανελλιπώς διακηρύξει πως όλες οι φυλές και τα χρώματα είναι τέκνα του Θεού. Είμαστε όλοι αδελφοί και αδελφές. Στη διδαχή μας πιστεύουμε ότι στη χώρα υποδοχής της Αποκατάστασης, τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Σύνταγμα των Η.Π.Α.21 και σχετικά έγγραφα22, γραμμένα από ατελείς ανθρώπους, ήταν εμπνευσμένα από τον Θεό για να ευλογήσουν όλους τους ανθρώπους. Όπως διαβάζουμε στο Διδαχή και Διαθήκες, αυτά τα έγγραφα «εδραι[ώθηκαν], και πρέπει να εφαρμόζονται για τα δικαιώματα και την προστασία κάθε σάρκας, σύμφωνα με δίκαιους και ιερούς θεσμούς»23. Δύο από αυτές τις αρχές ήταν η ελεύθερη βούληση και η ανάληψη ευθυνών από κάποιον για τις αμαρτίες του. Ο Κύριος διακήρυξε:

«Επομένως, δεν είναι σωστό οποιοσδήποτε άνθρωπος να είναι υπόδουλος ο ένας στον άλλο.

«Και γι’ αυτόν το λόγο εδραίωσα το Σύνταγμα αυτής τής χώρας, με τα χέρια συνετών ανθρώπων τους οποίους ετοίμασα γι’ αυτόν ακριβώς το σκοπό, και λύτρωσαν τη χώρα με την αιματοχυσία»24.

Η αποκάλυψη αυτή ελήφθη το 1833, όταν οι Άγιοι στο Μιζούρι υπέφεραν μεγάλη καταδίωξη. Η επικεφαλίδα στο Διδαχή και Διαθήκες, τμήμα 101 λέει σε κάποια σημεία: «Ο όχλος τους είχε διώξει από τα σπίτια τους στο Τζάκσον Κάουντυ… Οι απειλές θανάτου εναντίον [μελών] τής Εκκλησίας ήταν πολλές»25.

Ήταν μία περίοδος έντασης σε αρκετά μέτωπα. Πολλοί κάτοικοι του Μιζούρι θεωρούσαν τους γηγενείς Αμερικανούς αδυσώπητους εχθρούς και ήθελαν να τους διώξουν από τη γη εκείνη. Επιπλέον, πολλοί από τους αποίκους του Μιζούρι ήταν κάτοχοι σκλάβων και ένιωθαν να απειλούνται από εκείνους που εναντιώνονταν στη δουλεία.

Σε αντίθεση, η διδαχή μας σεβόταν τους γηγενείς Αμερικανούς και επιθυμία μας ήταν να τους διδάξουμε το Ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού. Σε ό,τι αφορά στη δουλεία, οι γραφές μας είχαν κάνει ξεκάθαρο πως κανένας άνθρωπος δεν πρέπει να βρίσκεται υπό αιχμαλωσία σε έναν άλλο26.

Τελικά οι Άγιοι εκδιώχθηκαν από το Μιζούρι27 και στη συνέχεια εξαναγκάστηκαν να μετακινηθούν στη Δύση28. Οι Άγιοι ευημέρησαν και βρήκαν την ειρήνη που συνοδεύει τη χρηστότητα, την ενότητα και το να ζουν το Ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού.

Αγαλλιώ με τη Διαμεσολαβητική Προσευχή του Σωτήρος που καταγράφεται στο Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο. Ο Σωτήρας αναγνώρισε ότι ο Πατέρας Τον είχε στείλει και πως Εκείνος, ο Σωτήρας, είχε τελειώσει το έργο το οποίο εστάλη να κάνει. Προσευχήθηκε για τους μαθητές Του και για εκείνους οι όποιοι θα πιστέψουν στον Χριστό: «Για να είναι όλοι ένα· καθώς εσύ, Πατέρα, είσαι ενωμένος με μένα και εγώ ενωμένος με σένα, και αυτοί, ενωμένοι με μας, να είναι ένα»29. Ενότητα είναι αυτό για το οποίο προσευχήθηκε ο Χριστός πριν από την προδοσία και τη Σταύρωσή Του.

Κατά το πρώτο έτος μετά την Αποκατάσταση του Ευαγγελίου του Ιησού Χριστού, που καταγράφηκε στο τμήμα 38 του Διδαχή και Διαθήκες, ο Κύριος μιλά για πολέμους και κακία και διακηρύσσει: «Σας λέω, να είστε ένα. Και αν δεν είστε ένα δεν είστε δικοί μου»30.

Η κουλτούρα της Εκκλησίας μας προέρχεται από το Ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού. Η Προς Ρωμαίους επιστολή του Αποστόλου Παύλου είναι εμβριθής31. Στις αρχές της η Εκκλησία στη Ρώμη αποτελείτο από Ιουδαίους και Εθνικούς. Εκείνοι οι πρώτοι Ιουδαίοι είχαν μία ιουδαϊκή κουλτούρα και είχαν «κερδίσει τη χειραφέτησή τους και είχαν αρχίσει να πληθαίνουν και να ευδοκιμούν»32.

Οι Εθνικοί στη Ρώμη είχαν μία κουλτούρα με σημαντική ελληνιστική επιρροή, την οποία καταλάβαινε καλά ο Απόστολος Παύλος, εξαιτίας των εμπειριών του σε Αθήνα και Κόρινθο.

Ο Παύλος παραθέτει το Ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού με περιεκτικό τρόπο. Εξιστορεί συναφείς πτυχές τόσο της ιουδαϊκής όσο και της κουλτούρας των Εθνικών33 που συγκρούονται με το αληθινό Ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού. Ουσιαστικώς, ζητά από τον καθέναν από αυτούς να αφήσει πίσω πολιτιστικά εμπόδια από τα πιστεύω και την κουλτούρα τους, τα οποία δεν συμβαδίζουν με το Ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού. Ο Παύλος νουθετεί τους Ιουδαίους και τους Εθνικούς να τηρούν τις εντολές, να αγαπούν ο ένας τον άλλον και ότι η χρηστότητα οδηγεί στη σωτηρία34.

Η κουλτούρα του Ευαγγελίου του Ιησού Χριστού δεν είναι η κουλτούρα των Εθνικών ή η ιουδαϊκή κουλτούρα. Δεν προσδιορίζεται από το χρώμα του δέρματος κάποιου ή το πού ζει. Μολονότι αγαλλιάζουμε σε ξεχωριστές κουλτούρες, πρέπει να αφήνουμε πίσω τις πτυχές από αυτές τις κουλτούρες που έρχονται σε σύγκρουση με το Ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού. Τα μέλη μας και οι νεοφώτιστοι συχνά προέρχονται από ποικίλα φυλετικά και πολιτιστικά υπόβαθρα. Αν θέλουμε να ακολουθήσουμε τη νουθεσία του Προέδρου Νέλσον να συναθροίσουμε τον διασκορπισμένο Ισραήλ, θα δούμε ότι είμαστε τόσο διαφορετικοί όσο οι Ιουδαίοι και οι Εθνικοί την εποχή του Παύλου. Ωστόσο, μπορούμε να είμαστε ενωμένοι στην αγάπη και στην πίστη μας στον Ιησού Χριστό. Η Προς Ρωμαίους επιστολή του Παύλου εδραιώνει την αρχή ότι ακολουθούμε την κουλτούρα και τη διδαχή του Ευαγγελίου του Ιησού Χριστού. Είναι το υπόδειγμα για μας, ακόμα και σήμερα35. Οι διατάξεις του ναού μάς ενώνουν με ξεχωριστούς τρόπους και μας επιτρέπουν να είμαστε ένα σε κάθε παντοτινά σημαντικό τρόπο.

Τιμούμε τα πρωτοπόρα μέλη μας ανά τον κόσμο, όχι επειδή ήταν τέλεια, αλλά επειδή υπερνίκησαν κακουχίες, έκαναν θυσίες, φιλοδόξησαν να είναι σαν τον Χριστό και αγωνίζονταν να οικοδομήσουν πίστη και να είναι ένα με τον Σωτήρα. Η ενότητά τους με τον Σωτήρα τούς έκανε ένα τον έναν με τον άλλον. Αυτή η αρχή είναι αληθινή για εσάς και εμένα σήμερα.

Το σάλπισμα προς τα μέλη της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών είναι να αγωνιστούν να γίνουν ένας λαός της Σιών, που είναι με μία καρδιά και έναν νου και διαβιούν με χρηστότητα36.

Προσεύχομαι να είμαστε ενάρετοι και ενωμένοι και ολοκληρωτικά επικεντρωμένοι στην υπηρέτηση και λατρεία του Σωτήρος μας, Ιησού Χριστού, για τον οποίο καταθέτω μαρτυρία. Στο όνομα του Ιησού Χριστού, αμήν.

Σημειώσεις

  1. Βλέπε Διδαχή και Διαθήκες 38:27.

  2. Η υπηρέτηση του Τόμας Κέιν για λογαριασμό των μελών απεικονίζεται σταθερά «ως μια πράξη ανιδιοτελούς θυσίας από έναν νεαρό ιδεαλιστή ο οποίος παρακολούθησε τις αδικίες που υπέστη μια εκδιωγμένη θρησκευτική μειονότητα από μια σκληρή και εχθρική πλειονότητα» (εισαγωγή στο Elizabeth Wood Kane, Twelve Mormon Homes Visited in Succession on a Journey through Utah to Arizona, επιμέλεια υπό Everett L. Cooley [1974], viii).

  3. Βλέπε Κέιν, Twelve Mormon Homes, 5.

  4. Βλέπε Κέιν, Twelve Mormon Homes, 40.

  5. Βλέπε Lowell C. (Ben) Bennion και Thomas R. Carter, “Touring Polygamous Utah with Elizabeth W. Kane, Winter 1872-1873”, BYU Studies, τόμος 48, αρ. 4 (2009), 162.

  6. Προφανώς, η Ελίζαμπεθ υπέθετε ότι οι περισσότεροι Αμερικανοί εκείνη την εποχή έδιναν στους Αμερικανούς Ινδιάνους αποφάγια και τους συμπεριφέρονταν διαφορετικά από άλλους καλεσμένους.

  7. Βλέπε Κέιν, Twelve Mormon Homes, 64-65. Είναι άξιο μνείας ότι πολλοί γηγενείς Αμερικανοί, συμπεριλαμβανομένων αρκετών αρχηγών, έγιναν μέλη της Εκκλησίας. Βλέπε, επίσης, Τζων Όλτον Πίτερσον, Utah’s Black Hawk War (1998) 61· Σκοτ Κρίστενσεν, Sagwitch: Shoshone Chieftain, Mormon Elder, 1822-1887 (1999), 190-95.

  8. Σε αυτή τη θεϊκή νομή «οι δίκαιοι θα συναθροιστούν μακριά από όλα τα έθνη, και θα έλθουν στη Σιών, τραγουδώντας τραγούδια αιώνιας αγαλλίασης» (Διδαχή και Διαθήκες 45:71).

  9. Βλέπε Διδαχή και Διαθήκες 105:3-5. Οι γραφές έχουν υπογραμμίσει ότι η φροντίδα των φτωχών και των εχόντων ανάγκη είναι ένα απαραίτητο στοιχείο χρηστότητας.

  10. Βλέπε Άλμα 36:30· βλέπε, επίσης, Νεφί Α΄ 2:20, Μωσία 1:7. Το τελευταίο τμήμα του Άλμα 36:30 λέει: «Εφόσον δεν τηρήσεις τις εντολές του Θεού, θα αποκοπείς από την παρουσία του. Λοιπόν αυτό είναι σύμφωνα με τον λόγο Του».

  11. Μωσία 2:41. Ο Πρόεδρος Λορέντζο Σνόου (1814-1901) δίδαξε: «Δεν υπάρχει Άγιος των Τελευταίων Ημερών που πεθαίνει αφού έζησε μια πιστή ζωή ο οποίος δεν θα χάσει τίποτα λόγω του ότι δεν κατάφερε να κάνει ορισμένα πράγματα όταν δεν του προσφέρθηκαν ευκαιρίες. Με άλλα λόγια, εάν ένας νέος άνδρας ή μια νέα γυναίκα δεν έχει την ευκαιρία να παντρευτεί και ζουν πιστές ζωές μέχρι τη στιγμή του θανάτου τους, θα έχουν όλες τις ευλογίες, την υπερύψωση και τη δόξα που κάθε άνδρας ή γυναίκα θα έχει ο οποίος είχε αυτή την ευκαιρία και τη βελτίωσε. Αυτό είναι σίγουρο» (Διδασκαλίες των Προέδρων της Εκκλησίας: Λορέντζο Σνόου [2012], 130). Βλέπε, επίσης, Ρίτσαρντ Σκοτ, “The Joy of Living the Great Plan of Happiness”, Ensign, Νοε 1996, 75.

  12. Βλέπε Ιωάννη Α΄ 5:2.

  13. Μωσία 18:21. Βλέπε, επίσης, Μωυσή 7:18.

  14. Νεφί Δ΄ 1:16.

  15. Νεφί Δ΄ 1:15.

  16. Νεφί Δ΄ 1:24.

  17. Μορόνι 9:13-14.

  18. Ράσσελ Νέλσον, στο “First Presidency and NAACP Leaders Call for Greater Civility, Racial Harmony”, 17 Μαΐου 2018, newsroom.ChurchofJesusChrist.org. Βλέπε, επίσης, “President Nelson Remarks at Worldwide Priesthood Celebration,” 1η Ιουνίου 2018, newsroom.ChurchofJesusChrist.org.

  19. Το Διδαχή και Διαθήκες 90:11 λέει: «Κάθε άνθρωπος θα ακούσει την πληρότητα του ευαγγελίου… στη δική του διάλεκτο». Κατά συνέπεια, συνήθως εγκρίνονται εκκλησίασμα ανά γλώσσα.

  20. Νεφί Β΄ 26:33.

  21. Βλέπε Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών.

  22. Βλέπε United States Declaration of Independence, 1776. Constitution of the United States, Amendments I-X (Bill of Rights), Ιστοσελίδα Εθνικών Αρχείων, archives.gov/founding-docs.

  23. Διδαχή και Διαθήκες 101:77· η πλάγια γραφή προστέθηκε.

  24. Διδαχή και Διαθήκες 101:79-80.

  25. Διδαχή και Διαθήκες 101, επικεφαλίδα τμήματος.

  26. Βλέπε Άγιοι: Η ιστορία της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού τις Τελευταίες Ημέρες, τόμος 1, Το πρότυπο της αλήθειας, 1815-1846 (2018), 172-74. Τζέιμς Άλλεν και Γκλεν Λέοναρντ, The Story of the Latter-day Saints, 2η έκδοση (1992), 93-94. Ρόναλντ Γουώκερ, “Seeking the ‘Remnant’: The Native American during the Joseph Smith Period”, Journal of Mormon History, τόμος 19, αρ. 1 (Άνοιξη 1993), 14-16.

  27. Βλέπε Άγιοι, 1:359-83. Ουίλλιαμ Χάρτλυ, “The Saints’ Forced Exodus from Missouri, 1839”, στους Ρίτσαρντ Νέιτζελ Χόλτσαπφελ και Κεντ Τζάκσον, επιμέλεια, Joseph Smith, the Prophet and Seer (2010), 347-89, Αλεξάντερ Μπο “The Mormons Must Be Treated as Enemies”, στους Σούζαν Ήστον Μπλακ και Άντριου Σκίννερ, επιμέλεια Joseph: Exploring the Life and Ministry of the Prophet (2005), 284-95.

  28. Βλέπε Saints: The Story of the Church of Jesus Christ in the Latter Days, τόμος 2, No Unhallowed Hand, 1846-1893 (2020), 3-68. Ρίτσαρντ Μπέννετ, We’ll Find the Place: The Mormon Exodus, 1846-1848 (1997). Ουίλλιαμ Σλώτερ και Μάικλ Λάντον, Trail of Hope: The Story of the Mormon Trail (1997).

  29. Κατά Ιωάννην 17:21.

  30. Διδαχή και Διαθήκες 38:27.

  31. Η Προς Ρωμαίους επιστολή είναι περιεκτική ως προς τη διακήρυξη της διδαχής. Η Προς Ρωμαίους επιστολή περιλαμβάνει τη μοναδική μνεία της Εξιλέωσης στην Καινή Διαθήκη. Εκτίμησα την Προς Ρωμαίους επιστολή, διότι ενοποιεί διαφορετικούς ανθρώπους μέσω του Ευαγγελίου του Ιησού Χριστού, όταν υπηρετούσα ως πρόεδρος πασσάλου με μέλη από αμέτρητες φυλές και κουλτούρες, που μιλούσαν πολλές διαφορετικές γλώσσες.

  32. Φρέντερικ Φάρραρ, The Life and Work of St. Paul (1898), 446.

  33. Βλέπε Φάρραρ, The Life and Work of St. Paul, 450.

  34. Βλέπε Προς Ρωμαίους 13.

  35. Βλέπε Ντάλλιν Όουκς, “The Gospel Culture”, Λιαχόνα, Μαρ 2012, 22-25. Βλέπε, επίσης, Ρίτσαρντ Σκοτ, “Removing Barriers to Happiness”, Ensign, Μάιος 1998, 85-87.

  36. Βλέπε Μωυσή 7:18.