Yalo Vakaivakatawa
Eda sudra yani ena loloma vei ira na tani baleta ni sa vakaroti keda kina na iVakabula meda cakava.
Ena veivosaki kei na dua na noqu itokani wale ga oqo, a tukuna vei au ni se gone, ka lewe ni Lotu papitaiso vou, a vakila vakasauri o koya ni vaka me sa sega ni matau tale ki na nona tabanalevu. O rau na daukaulotu ka a vakatavulici koya esa lesi tani, ka vakila o koya me vaka esa koto ena dua na iyalayala. Ni sega tu na itokani ena tabanalevu, a kunei ira na nona itokani makawa o koya ka mani vakaitavi vata kei ira ena so na itaviqaravi ka kauti koya tani mai na vakaitavi ena lotu—ka yaco sara me sa dri tani mai na ivavakoso. Ni tonawanawa tu na matana, a vakamacalataka na nona vakavinavinaka cecekia ni a dulaka na liga ni veiqaravi vua e dua na lewe ni nona tabanalevu ka, mai na sala malumu ka veiciqomi, sureti koya me lesu mai. Ena vica na vula, sa tiko tale o koya ena veikaroni ni vavakoso, ka vaqaqacotaki ira voli na tani me vakataki koya ga. Eda sega li ni vakavinavinaka vua na ivakatawa e Brazil ka vakasaqara na cauravou oqo, o Elder Carlos A. Godoy, ka sa dabe toka oqo e dakuqu vaka lewe ni Mataveiliutaki ni Vitusagavulu?
E sega li ni matalau na kena rawa ni vakavotukana tawamudu na veisasaga lalai vakaoqo? Na dina oqo esa koto ena uto ni sasaga ni veiqaravi ni Lotu. Na Tamada Vakalomalagi sa rawa ni taura na noda sasaga matau ni veisiga, ka moici ira ki na ka veivakurabuitaki eso. E se qai ono ga na vula ena nona a cauraka o Peresitedi Russell M. Nelson ni “sa cakava na Turaga eso na veisau bibi ena iwalewale eda veikauwaitaki kina,”1 ni vakamacalataki, “Eda na vakayacora e dua na imoimoi vou ka bibi cake ena nodra karoni ka qaravi na tani. Eda sa na vakatoka na sasaga oqo me ‘veiqaravi.’”2
E vakamacalataka talega o Peresitedi Nelson: “E dua na ivakaraitaki ni Lotu dina ka bula voli ni Turaga sai koya na kena tuvalaki vakamatau na nodra qaravi yadudua na luve ni Kalou kei na nodra matavuvale. Baleta ni sa Nona Lotu, eda na qarava e dua o keda sa Nona italai, me vaka a cakava o Koya. Eda na veiqaravi ena Yacana, ena Nona kaukauwa kei na lewa, kei na Nona loloma yalovinaka.”3
Mai na kena cauraki oya, esa vakasakiti na nomuni sausaumi! Keitou sa ciqoma na ripote eso ena rawaka levu mai na kena vakayacori na veisau oqo voleka ni iteki taucoko e vuravura a vakarota na noda parofita bula. Me ivakaraitaki, era sa lesi na turaga kei na marama dauveiqaravi ki na matavuvale, vakaveitokani—oka kina na cauravou kei na goneyalewa—sa mai tauyavutaki, ka sa yaco tiko na veivakatarogi ni veiqaravi.
Au sega ni nanuma ni vakacalaka ni se vo tu e ono na vula ki na itukutuku vakatakilai enanoa —“e dua na idusidusi vakatautauvata ka veisemati vou ni kosipeli ena itikotiko kei na Lotu”4—sa mai soli na itukutuku vakatakilai ni veiqaravi. Tekivu mai na Janueri, ni musuki na noda sokalou e valenilotu ena dua na auwa, na veika kece eda sa vulica mai na veiqaravi ena vukei keda ni veidutaitaka na ka sa yali oya ena dua na ivakaraitaki cecere ka rokovi cake, ni kena tutaki vakamatavuvale kei ira na daulomani na Siga ni Vakacecegu.
Ni sa tudei tu na kena ituvatuva matau, eda na taroga ne, eda kila vakacava ni da sa veiqaravi tiko ena ivakarau ni Turaga? Eda sa vukea tiko li na iVakatawa Vinaka ena ivakarau e gadreva?”
Ena dua na veivosaki walega oqo, a vakacaucautaki ira na Yalododonu o Peresitedi Henry B. Eyring ena vakayacori ni veisau kilai tani oqo ka vakaraitaka talega na nona vakanuinui vinaka ni ra vakila na lewenilotu ni sa levu cake mai na “caka vinaka wale tu ga” na veiqaravi. Oqo e sega ni tukuni kina ni tawayaga na caka vinaka tu ga, ia o ira ka kila vakamatata na yalo dina ni veiqaravi era vakila ni sa uasivita sara na caka vinaka voli tu ga. Ni caka ena ivakarau ni Turaga, sa rawa ni yawa-kalia na veivakayarayarataki vinaka ni veiqaravi e todrava yani na bula tawamudu, me vaka a yaco vei Elder Godoy.
“A vakaraitaka na iVakabula na ibalebale ni ivakaraitaki ni veiqaravi ena Nona veiqaravi ena loloma. … O Koya a … vakavulici, masulaki, vakacegui, ka vakalougatataki ira era tu wavoliti Koya, ka sureta na tamata kecega me ra muri Koya. Ni ra veiqaravi na lewe ni Lotu [ena ivakarau cecere ka rokovi cake], era sa masuta ni veiqaravi me vakataki Koya—mera … ‘vakatawai ira na lewenilotu ena veigauna kece sara, dauvukei ira ka vakaukauwataki ira,’ ‘dausikova na nodra vale na lewenilotu yadudua,’ ka vukei ira yadua ni yaco mera tisaipeli dina i Jisu Karisito.”5
Eda kila vakamatata ni sa lomani ira na nona sipi na ivakatawa dina, kila na yacadra yadua, ka “sa kauwaitaki ira” saraga.6
Na noqu itokani ena vuqa na yabaki a bula tu vakadaususu manumanu, ka cakacaka vakaukauwa ena qaravi ni bulumakau kei na sipi ena Rocky Mountains vereverea. A wasea vei au o koya na bolebole kei na dredre eso e salavata kei na susugi ni sipi. A vakamacalataka o koya ena vulaitubutubu, ni sa waicala tu na waicevata ena yasa ni ulunivanua rabailevu, a biuta o koya ena ulunivanua eso na iwiliwili ni sipi ni matavuvale rauta ni 2,000 me baleta na vulaikatakata. Ekea, a wanonovi ira tu na sipi me yacova na gauna veisau, ni ra sa tokitaki mai na yasana katakata ki na dua na yasa batabata ena vanua dravuisiga. A vakamacalataka na dredre ni kena qaravi e dua na qele ni sipi levu, ka gadrevi na mataka lailai kei na bogi levu—yadra tu bera na cila ni siga ka cegu ena bogi levu tutu. A sega ni rawa vua me cakava duadua.
Era veivuke e so kena qaravi na qelena, oka kina na daususu manumanu matau kei ira na kena gone ka ra sa rawaka voli mai na yalomatua ni nodra itokani. A vakararavi talega o koya ki na rua na ose qase, rua na ka gone e tuberi voli, rua na koli ni sipi qase, kei na rua se tolu na luve ni koli ni sipi. Ena gauna ni vulaikatakata, a sotava na noqu itokani kei ira na sipi na cagi kei na ucatataba, mate eso, mavoa, lauqa, kei na veidredre cava ga e rawa ni vakasamataka e dua. So na yabaki era a vakatawa wai ena vulaikatakata taucoko mera bula tikoga kina na sipi. Qai, veiyabaki ena gauna veisau, ni sa dau veivakarerei na vulaililiwa ka ra kautani mai na ulunivanua na sipi ka wiliki, e dau sivia tu na 200 e yali.
Na qele ni 2,000 ka ra biu ena ulunivanua ena itekivu ni vulaitubutubu esa vakalailaitaki ki na 1,800. Era sega ni yali e levu na sipi tawamacala ki na tauvimate se mate tudei ia ki na manumanu dauvakasasa vaka na laione se koli kila eso. Era dau raica na dauvakasasa oqo na lami ka dri tani mai na tataqomaki ni qelena, ka yawaki ira mai na veitaqomaki ni nodra ivakatawa. Rawa li ni o navuca mada na ka au se qai vakamacalataka ga me vakaibalebale vakayalo? O cei na ivakatawa? O cei na qelena? O cei o ira ka vukea na ivakatawa?
A tukuna vakaiKoya na Turaga o Jisu Karisito, “Oi au nai vakatawa vinaka, ia kau sa kilai ira sa noqu, … kau sa solia talega na Noqu bula ena vukudra na sipi.”7
A vakatavulica vakakina na parofita o Nifai ni o Jisu “ena vakani ira na nona sipi, ka ra na kunea mai vei koya na veico.”8 Au kunea na vakacegu tudei niu kila ni “sa noqu ivakatawa ko Jiova”9 ka da sa kilai yadua mai vei Koya ena ruku ni Nona veitaqomaki. Ni da sotava na cagi kei na ucatataba, mate eso, mavoa, kei na dravuisiga ni bula, ena qaravi keda—na Turaga—na noda iVakatawa. Ena vakadeitaka o Koya na yaloda.
Ena sala vataga a qaravi ira kina na nona sipi na noqu itokani oya ena veicuqeni ni daususu manumanu qase kei na gone, ose, kei na koli ni sipi eso, sa gadreva talega na Turaga na veitokoni ena nodra vukei na qele ni Nona sipi.
Vaka na luvena na Tamada Vakalomalagi dauloloma ka vaka na qele ni Nona sipi, eda marautaka na veivakalougatataki ni mai qaravi vakayadua tu vei Jisu Karisito. Ena sala vataga, sa noda na icolacola meda vakarautaka na veiqaravi veicuqeni kivei ira na wavoliti keda tu me vaka eda sa ivakatawa. Eda tugana na vosa ni Turaga meda “qaravi au ka lako yani ena yacaqu, ka … vakasoqoni ira vata na noqu sipi.”10
O cei sa ivakatawa? Na turaga, marama, kei na gone kecega ena matanitu ni Kalou esa ivakatawa. E sega ni gadrevi na veikacivi. Ena gauna ga eda sa lako cake mai kina ena wai ni veipapitaisotaki, eda sa lesi ki na cakacaka oqo. Eda sudra yani ena loloma vei ira na tani baleta ni sa vakaroti keda kina na iVakabula meda cakava. A cauraka o Alama: “Ena dua li na ivakatawa … ka levu na nona sipi qai sega ni dau vakatawani ira, era na sega beka ni curu yani na wolifa me kania na nona qele ni sipi? … Ena sega li ni vakasava laivi ko koya?”11 Ena gauna ga sa ra leqa kina na kainoda, vakayago se vakayalo, da laki vukei ira sara. Eda colata vata na noda icolacola me mamada kina. Eda rarawa vata kei ira sa rarawa. Eda vakacegui ira era sa gadreva na veivakacegui.12 Oqo sa namaka vei keda na Turaga ena yalololoma. Ka na yaco mai na siga ena vaqaqai keda kina o Koya ena veivuke eda cakava ena qaravi ni Nona ivavakoso.13
A wasea tale na noqu itokani ivakatawa e dua na vu ni ka bibi sara ena nodra wanonovi matua na sipi ena yalava. A vakamacalataka ni ra sa dau vakawaleni tu na sipi yali ki na veika rerevaki dauvakasasa eso. Vakaidina, rauta ni 15 na pasede taucoko ni nona gauna kei ira na dodoliga a vagolei ki na nodra qarai na sipi ka yali. Na totolo ga ni nodra kunei na sipi yali, ni bera ni ra dri tani vakayawa mai na qelena, na lailai ni nodra na vakamavoataki. Na rawati tale ni sipi yali sa gadrevi kina na vosota kei na bula vakaivakarau.
Vica na yabaki sa oti, au a kunea e dua na itukutuku ena niusipepa itaukei ka vakarisikete saraga au a maroroya kina. A kainaka na ulu ni tabana eliu, “Determined Dog Won’t Abandon Lost Sheep.”14 E vakamacalataka na itukutuku e dua na iwiliwili lailai ni sipi ka tukena e dua na ilala sega ni yawa mai na vanua i noqu itokani ka a sa biu tu mai ena nodra yasa katakata. Oti e rua se tolu na vula, era sa mai yasa voli ena ulunivanua todravi waicevata. Ni ra a biu tu mai na sipi, a tiko vata kei ira na koli ni sipi, ka sa nona itavi me vakaraica ka taqomaka na sipi. Ena sega ni vakanadakuya o koya. E toka dei ekea—wavoliti ira voli na sipi yali tu me vica na vula ena draki batabata ka waicevata, veitaqomaki voli mai na koli kila, laione ni ulunivanua, se dauvakasasa cavaga ena via vakamavoataka na sipi. A toka ekea o koya me yacova ni sa rawa ni muataki se vagolei ira lesu tale na sipi ki na tataqomaki ni ivakatawa kei na qelena. Na ka a tabaki ena tabana eliu ni tukutuku oqo sa vakavuna ki na dua me raica na vatuka ena mata kei na ivalavala ni koli ni sipi oqo.
Ena Veiyalayalati Vou, eda raica na vosa vakatautauvata kei na idusidusi mai na iVakabula e vakarautaka na raiyawa me baleta na noda itavi vaka ivakatawa, dauveiqaravi marama kei na turaga, ni sipi era yali tu:
“Ko cei vei kemudou na tamata, sa dua na drau na nona sipi, kevaka sa vakayalia e dua vei ira, ena sega beka ni biuta laivi tu na ciwasagavulu ka ciwa ena veico, ka laki vakasaqarai koya sa yali, me kunea mada?
“Ia ni sa kunea, sa viribale ki domona, ka reki.
“Ia ni sa tale ki nona vale, sa kacivi ira vata na wekana kei na lewe ni koro, ka kaya vei ira, Tou mai reki vata, niu sa kunea na noqu sipi ka yali.”15
Ni da vakalekalekataka na lesoni e vakatavulici ena vosa vakatautauvata, eda raica na ivakasala momona oqo
-
Meda sa vakatakilai ira na sipi yali tu.
-
Meda vaqarai ira me yacova ni ra sa kune.
-
Ni ra sa kune, sa dodonu meda na viribaleti ira ki domoda ka kauti ira mai ki vale.
-
Meda wavoliti ira kei na veitokani ni ra sa lesu mai.
Na taciqu kei na ganequ, ena rairai basika na noda bolebole kei na noda icocovi levu duadua ni da qaravi ira na sipi sa yali tu. O ira na lewe ni Lotu ena iVola i Momani a “qaravi ira na nodra tamata, ka vakani ira ena veika ni buladodonu.”16 Sa rawa ni da muria na nodra ivakaraitaki ka nanuma tu na veiqaravi me sa “liutaki ena Yalotabu, … veirauti, ka … caka me veiganiti kei na lewenilotu yadua.” Esa ka bibi talega meda “qara ka vukea na tamata yadua kei na matavuvale mera vakavakarau ki na nodra cakacaka tabu vakalotu e tarava, maroroya [nodra] veiyalayalti … , ka yaco mera bula vakataki ira.”17
Sa ka talei ena mata i Tamada Vakalomalagi na tamata kece sara. Na Nona veisureti ni veiqaravi vakatamata esa yaga sara ka bibi vakalevu ki Vua, ni sa Nona cakacaka kei na lagilagi. Esa ikoya vakaidina na cakacaka ni bula tawamudu. Sa tiko na sasaga-ka cecere kivei ira yadua na Luvena e Matana. Sa lomani iko o Koya ena loloma o sega ni rawa madaga ni kinoca rawa. Me vaka na koli ni sipi yalodina, ena tiko na Turaga ena ulunivanua me taqomaki iko mai na cagi, ucatataba, waicevata, ka levu tale.
A vakatavulici keda o Peresitedi Russell M. Nelson ena koniferedi sa oti: “Na neitou itukutuku ki vuravura [meu qai vakuria, ‘ki na noda qele ni veiqaravi’] esa rawarawa ka veidokai: keitou sa sureta na luve ni Kalou taucoko ena yasa ruarua ni ilati mera lako mai vua na nodra iVakabula, ciqoma na veivakalougatataki ni valetabu, reki bulavoli, ka rawata tu na bula tawamudu.18
Meda sa qai tugana na raivotu vakaparofita oqo me rawa ni da vakauta na yalo ki na valetabu ka cava sara kivua na noda iVakabula, o Jisu Karisito. E sega ni namaka o Koya meda vakayaco cakamana. Sa kerea ga o Koya meda kauti ira mai na tacida kei na ganeda ki Vua, ni sa tu vei Koya na kaukauwa me vueta na yalo. Ni da cakava vakakina, sa rawa ni da vakadeitaka na yalayala oqo: “Ia ni na rairai mai nai Vakatawa levu, dou na rawata kina nai sala vakaiukuuku ena sega ni malai rawa.”19 Au sa vakadinadinataka na ka oqo—ni sa noda iVakabula ka Dauveivueti o Jisu Karisito—ena yaca i Jisu Karisito, emeni.