Cakacaka ni Valetabu kei na Tuva Kawa: Veivauci kei na Veivakabulai
Ni da vakasoqona na noda itukutuku ni tuva kawa ka lako ki valetabu ena vukudra na noda qase eliu, e vakavotukanataka na Kalou e vuqa na veivakalougatataki yalataki ena yasa ruarua ni lati.
Na veiwekani vakamatavuvale e dua na isema e veivakamarautaki ka veibolei talega kina, na veika eda sotava ka lako curuma. E vuqa vei keda eda sa sotava na ramusu ni isema se mavoa ena noda matavuvale. E dua talega na ramusu ni sema vakaoqori e yaco ena kedrau maliwa e rua na tamata qaqa e vakaitavi ena Veivakalesui mai ni Lotu i Jisu Karisito ena tabagauna oqo. Erau veitacini o Parley kei Orson Pratt, lewenilotu taumada, ka lesi me rau iApositolo. Erau sotava yadua na veivakatovolei ni vakabauta ia erau lako curuma mai ena ivakadinadina sega ni yavalati rawa. Erau solibula ka cau vakalevu ena inaki ni dina.
Ena gauna makawa mai Nauvoo, e sa tekivu me malumalumu mai na nodrau veiwekani vakaveitacini, ka mani yaco sara kina e dua na veivosaki katakata e matana levu ena 1846. Esa tekivume kamusu mai vakabalavu ka titobu na veileti. E qai volavola o Parley vei Orson me tovolea me wali na veimaliwai ca oqo, ia a sega ni sauma mai nai vola oqo o Orson. Sa mai oti vei Parley na vakanuinui, ni vakila sa na mai cavuka vakadua na nodrau veitaratara, vakavo ga ke na tekivu taka mai o Orson.1
Ni oti e vica na yabaki, ena Maji ni 1853, e vulica rawa o Orson ni dua na itavi me tabaki kina e dua nai vola me baleti ira nodrau qase o William Pratt, na nodrau qase na veitacini ka tadu taumada mai ki Amerika. Sa tekivu me tagi o Orson “vaka na gonelailai” ena nona raica e dua nai solisoli ni yau vakamareqeti ni tukutuku makawa ni vuvale. E waicala na yalokaukauwa, ka sa gumatua sara kina o koya me vakavinakataka na veimaliwai ca me rau duavatakei tacina.
E volavola o Orson vei Parley, “Ena gauna oqo na taciqu lomani, e sega tale ni dua ena nodra kawa na nodaru qase, o Lieu[tenant] William Pratt, ka sa bau titobu na nona gagadre me vakasaqarai ira na nona kawa me vakataki kedaru.” O Orson e dua vei ira na imatai ni Yalododonu me kila na itavi meda vakasaqarai ira ka maroroya na itukutuku na noda qase eliu, me rawa nida vakayacora na cakacaka vakalotu me baleti ira na noda qase. E tomana na nona ivola: “Eda kila ni sa cakacaka eke na nodra Kalou na nodaru qase ena veika oqo. … Au kerea mo vosoti au niu sega ni volavola lesu yani vei iko. … Au niutaka ni o na vosoti au.”2 E dina ga ni sega ni yavalati rawa na nodrau ivakadinadina, na nodrau lomani ira na nodrau qase eliu e vakatotolotaka na kena mavo na nodrau veimaliwai, vakamavotaka na mosi, ka vakasaqara ka solia na veivosoti.3
Ni sa dusimaki keda na Kalou meda cakava e dua na ka, e vuqa tu na kena inaki e vakasamataka tiko o koya. Na cakacaka ni tuva kawa kei na valetabu e sega walega ni baleti ira na mate ia e vakalougatataki keda talega na bula tiko. Vei Orson kei Parley, e vukica na yalodrau me rau veivolekati Na cakacaka ni tuva kawa kei na valetabu e vakarautaka na kaukauwa mana me vakamavotaka na veika e gadrevi me mavo.
Ni da lewenilotu, eda sa lesi vakalou meda vakasaqarai ira na noda qase eliu ka maroroya na itukutuku makawa ni vuvale. Oqo e levu cake mai na dua na ka taleitaki e vakauqeti, baleta na cakacaka tabu ni veivakabulai e gadrevi me ra vakabulai kece kina na Luvena na Kalou.4 E dodonu meda vakasaqarai ira na noda qase eliu era sa mate ka ra sega tu ni ciqoma na cakacaka vakalotu ni veivakabulai. Ena rawa ni da vakayacora na cakacaka vakalotu ni valetabu, ena qai rawa ni ra digidigi kina na noda qase eliu me ra ciqoma na cakacaka vakalotu.5 Eda sa vakauqeti talega meda vukei ira na lewenilotu ena noda tabanalevu kei na iteki ena yaca ni nodra matavuvale. E vakaitubu i cegu ka totoka dina, ni da rawa ni veivuke meda vakabulai ira na mate, ena cakacaka ni tuva kawa kei na valetabu.
Ia, ni da vakaitavi ena cakacaka ni tuva kawa kei na valetabu nikua, e rawa ni noda“na veivakabulai” ni veivakalougatataki yalataki ni parofita kei na iapositolo.6 Na veivakalougatatakika veivakakurabuitaki na totoka kei na talei baleta na kena raba balavu, matai lalai, kei na kena isau ena bula oqo. Nai tuvatuva balavu oqo e oka kina na veivakalougatataki eso oqo:
-
E vakalevutaki cake na noda kila ka baleta na iVakabula kei na Nona veisorovaki;
-
Na veivakayarayarataki ni Yalo Tabu7 me vakilai na kaukauwa kei na veidusimaki ena noda bula;
-
E vakalevutaki na vakabauta, me rawa ni titobu ka yavutaki tikoga na nomuni saumaki mai vua na iVakabula;
-
E vakalevutaki cake na noda rawata kei na igu meda vulica ka veivutuni8 baleta nida sa kila se ocei o keda, eda lako mai vei, kei na rai matata ni vanua eda lako tiko kina;
-
E vakalevutaki cake na vakavinakataki, vakasavasavataki, kei na veisautaki ni veivakayarayarataki ni yaloda,
-
E vakalevutaki cake na reki e vakilai ena noda rawa ni vakila na loloma ni Turaga,
-
E vakalevutaka na veivakalougatataki ni vuvale, se cava ga nai tuvaki eda sotava tiko, ena gauna sa oti, se na veigauna se bera mai se na kena na sega beka ni taucoko sara na noda vunikau ni vuvale,
-
E vakalevutaki cake na noda loloma kei na vakavinavinaka baleti ira na noda qase eliu kei ira na wekada era bula tiko, ka na sega tale ni galili kina.
-
E vakalevutaki cake na kaukauwa meda kila na veika e gadrevi me vakabulai se mavo, kei na veivuke ni Turaga, me qaravi ira na tani,
-
E vakalevutaki cake na tataqomaki mai na veitemaki kei na kaukauwa ni veivakayarayarataki ni vunica, kei na,
-
Vakalevutaki ni veivuke me vakavinakataka na ca, na isema e sa kamusu, se na yalonuiqawaqawa ka vakabula na mavoa.9
Kevaka o sa masulaka na veivakalougatataki oqo, vakaitavi ena cakacaka ni tuva kawa kei na valetabu. Ni o vakayacora vakakina, ena saumi na nomu masu. Ni vakayacori na cakacaka vakalotu ena vukudra na mate, era vakabulai na luvena na Kalou e vuravura. Sa rauta me vakaraitaka, ena nona imatai ni tukutuku vaka Peresitedi ni Lotu, o Peresitedi Russell M. Nelson, “Na nomu sokalou e valetabu kei na kena veiqaravi baleti ira nomuni qase e liu ena vakalougatataki kemuni ena levu ni nomu ivakatakila kei na vakacegu ka na vaqaqacotaka na nomu dinata tiko na salatu ni veiyalayalati.”10
E dua na parofita taumada e raicana veivakalougatataki ena vukudra na bula kei na mate.11 E dua nai talai mai lomalagi e vakaraitaka e dua na ivakatakila vei Isikeli me baleta na valetabu kei na wai e drodro tu mai kina. A tukuni vei Isikeli:
“A wai oqo sa dave yani … a sa lako sobu kina vanua liwalala, ka yaco sara ki waitui [mate] … , [ka] sa yaco yani ki waitui, ena bula kina na kena wai.
“Ia ena yaco na ka kece sa bula, ka lako voli, ena tikina kece sa yaco kina na uciwai, ena bula: … ni na bula kina na wai; ia ena bula talega na ka kece sa yaco kina na wai.”12
E rua na ivakarau ni wai oqo e dodonu meda kila tiko. iMatai, ena dina ga ni sega tale ni dua na uciwai veisemati kei na mata ni wai lailai oqo, e tubu me yaco ni sa dua na uciwai levu, e tubu cake tikoga na kena raba kei na titobu ni drodro tikoga yani. E dua na ka vakaoqori e yaco ki na veivakalougatataki e drodro mai na valetabu ni ra vauci vatayadua ki na nodra matavuvale. E vakaibalebale vakalevu cake na tubu ni goleva lesu na veitabatamata sa liu ka drodrova talega yani na veitabatamata na cakacaka vakalotu ni veivauci ni dregata vata na matavuvale.
iKarua, e vakavouia na uciwai na veika kece e tara. Na veivakalougatatakini valetabu e tiko kina na kaukauwa me veivakabulai. Na veivakalougatataki ni valetabu ena rawa ni vakabula na yaloda kei na bula kei na matavuvale.
Meu vakaraitaka mada. Ena 1999, e bale vakasauri e dua na tagane o Todd ni kacabote e dua na sala ni dra ena nona mona. E dina ni ratou lewe ni Lotu o Todd kei na nona vuvale, e sega soti sara ni ratou dau vakaitavi vakawasoma ena lotu, ka sega ni dua vei iratou esa bau vakila na veivakalougatataki ni valetabu. Ena iotioti ni bogi ni nona bula o Todd, o Betty, na tinana, e dabe toka ena yasa ni nona idavodavo ka vakamasia toka na ligana ka kaya, “Kevaka sa na yaco mo sa na lako dina, au yalataka vei iko ni’u na raica saraga me na vakayacori na nomu cakacaka ena valetabu.” Ena mataka ka tarava, sa vakaraitaki ni sa mate o Todd vu mai na nona mona. Era mani tokitaka yani na utoi Todd na dauveisele ki vua e dua noqu tauvimate, dua na tamata vakasakiti na yacana o Rod.
Ni oti e vica na vula mai na veisele me veisautaki na uto, esa kila mai o Rod na matavuvale e solia na uto ka sa tekivu na veitaratara kei iratou. Ni oti e rua na yabaki, o Betty, na tinai Todd, e sureti Rodd me tiko e valetabu ena matai ni gauna e lako kina ki valetabu. Erau sota vakatamata ena imatai ni gauna o Rod kei Betty ena rumu vakasilesitieli mai na Valetabu na St. George e Utah.
Ni oti vakalailai na gauna oya, e mai mate na tamai Todd—na wati Betty. Ni oti e vica vata tale na yabaki, e sureti Rod tale o Betty me mai veisosomitaki me matataka na luvena esa mate ena nona ciqoma na cakacaka vakalotu ni valetabu. E vakayacora ena vakavinavinaka o Rodd, ka mani yaco sara na cakacaka ni veisosomitaki ena rumu ni veivauci ena Valetabu na St. George e Utah. E vauci o Betty vei watina sa mate, ni tekiduru tu ena icabocabo ni soro kei makubuna, ka veisosomi taki tiko. Ni tuturu tu na wai ni matana, e deguvacu vei Rod me mai tiko vata kei rau ena icabocabo ni soro. E tekiduru e yasadrau o Rodd, ka veisosomitaki tiko vei luvena tagane, o Todd, o koya na utona e tavatukituki tiko e lomaiserei Rodd. O koya ka solia na utoi Rodd, o Todd, e qai vauci vei rau nona itubutubu me tawamudu.E a vakayacora na yalayala e cakava vei luvena sa voleka ni mate ena vica na yabaki sa sivi, na tinai Todd.
E sega ni cava ekeri nai talanoa. Ni oti e tinikalima na yabaki mai na gauna e vakayacori kina na veisele me veisautaki kina na utona, esa veimusuki o Rod me sa vakamau ka kerei au me’u vakayacora na veivauci ena Valetabu mai Provo Utah. Ena siga ni vakamau, au sotavi Rod kei na watina rairai totoka, o Kim, ena dua na rumu ka veitaravi kei na rumu ni veivauci, ka ra wawa toka kina o ira na nodrau vuvale kei nai tokani veivolekati. Ni oti na neirau talanoa lekaleka kei Rod kei Kim, au taroga ke tu beka nodrau vakatataro.
E kaya mai o Rod, “Io. Na noqu matavuvale ka solia na uto eratou tiko oqo ka na taleitaka sara kevakadou na sota kei iratou.”
Au kidroa ka’u taroga, “Eratou tiko saraga oqo? Ena gauna oqo?”
E sauma mai o Rod, “Io.”
Au lako yani vakatikitiki ka’u kacivi iratou na matavuvale eratou solia na uto mai na rumu ni veivauci. O Betty, na luvena yalewa, kei watina. E kidavaki Betty o Rod ena imoko, ka vakavinavinakataki koya ni a lako mai, ka sa qai vakamacalataki au vei koya. E kaya o Rod, “Betty, oqo o Elder Renlund. Sai koya na vuniwai e qarauna tu na utona na luvemu ena veiyabaki kece oqo.” E lako mai vei au ka mokoti au. Na vica na miniti qai tarava oya, keitou veimarautaki ena veimokoti kei na wainimata ni reki.
Ni keitou sa cokonaki vinaka tale, keitou curu tale yani ena rumu ni veivauci, ena vanua rau a vauci kina o Rod kei Kim ena bula oqo kei na bula tawamudu. Keitou vakadinadinataka o Rod, Kim, Betty kei au ni a voleka sara o lomalagi ena gauna oya, ka ra a tiko talega eso tale ena siga oya era sa takosova na ilati ni bula oqo.
Na Kalou, ena Nona kaukauwa tawayalani, e vauca vata ka vakabula na tamata yadua kei na matavuvale se cava ga na veika dredre eda sotava, na takali ni noda daulomani se yali ni yau. Ena so na gauna eda vakatautauvatataka na veika eda vakila e valetabu me vaka e dua na tikilailai kei lomalagi.13 Ia, ena siga oya mai na Valetabu e Provo Utah, e vakaibalebale saraga mai vei au na veika e kaya o C.S. Lewis: “Era kaya [na bula vakayago] me baleta na rarawa vakayago, ‘E sega ni dua tale na ka ena yaco ena veigauna ni mataka ena vakavinakataka,’ ni sega ni kilai tiko ni o Lomalagi, ena gauna esa rawati kina, ena rawa ni cakacaka lesu tale me vukica na yaluma oqori kina lagilagi. … Era na kaya o ira sa vakalougatataki, ‘Keimami se bera vakadua ni bula ena dua tale na vanua vakavo ga o Lomalagi.’”14
Ena vakaukauwataki keda, vukei keda ka tokoni keda na Kalou;15 ka na vakasavasavataka vei keda na noda rarawa titobu.16 Ni da vakasoqona na noda itukutuku ni tuva kawa ka lako ki valetabu ena vukudra na noda qase eliu, e vakavotukanataka na Kalou e vuqa na veivakalougatataki yalataki ena yasa ruarua ni lati. E via tautauvata talega, eda vakalougatataki ni da vukei ira ena noda tabanalevu kei na iteki ni da vakayacora vakakina. O ira na lewenilotu era tiko volekata na valetabu era ciqoma talega na veivakalougatataki vata oqo ni ra vakaitavi ena cakacaka ni tuva kawa, ni kumuni mai na yacadra na nodra qase eliu me vakayacori na cakacaka vakalotu ni valetabu.
Ia e veivakasalataki kina o Peresitedi Nelson: “Eda na rawa ni vakauqeti ena loma ni siga taucoko me baleta na valetabu kei na cakacaka ni tuvakawa, ka ra sa vakila o ira na tani. Ia meda cakava e dua naka meda vakila kina na marau oqo vakai keda.” E tomana o koya, “Au sureti kemuni mo ni vakasamataka ena masumasu na solibula cava—ena gadrevi beka na soli ni gauna—e rawa ni caka me levu cake kina na tuvakawa kei na cakacaka ni valetabu ena yabaki oqo.”17 Ni o sa ciqoma na veisureti nei Peresitedi Nelson, o na kunea, kumuna, ka sema na nomu matavuvale. Me kena ikuri, ena drodro yauyau yani vei iko kei na nomu matavuvale me vaka na uciwai e tukuni tiko ena Isikeli. O na kunea na veivakabulai ena veika e gadreva na veivakabulai.
Erau tiko maliwai ira na vakila taumada saraga na veivakabulai kei na veivauci o Orson kei Parley ni revurevu ni cakacaka ni tuva kawa kei na valetabu ena tabagauna oqo. Eratou vakila o Betty, nona matavuvale, kei Rod. E rawa ni o iko talega Ena Nona veisorovaki solibula, e solia tu o Jisu Karisito na veivakalougatataki oqo, vei ira na bula kei na mate. Ena vuku ni veivakalougatataki oqo, eda na kunea, ena kena vakatautauvatataki, “nida sega ni bula tale tu ena dua na vanua … vakavo ga mai Lomalagi.”18 Au sa vakadinadinataka oqo ena yaca i Jisu Karisito, emeni.