ចៅក្រមសុចរិត
មានវិធីតែមួយគត់ដើម្បីវិនិច្ឆ័យដោយការវិនិច្ឆ័យដ៏សុចរិត គឺត្រូវវិនិច្ឆ័យដូចព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទបានធ្វើ ហើយត្រូវប្រែក្លាយដូចជាទ្រង់ ។
នៅក្នុងជីវិតរមែងស្លាប់របស់ទ្រង់ ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទគឺជាចៅក្រមដ៏ជាទីស្រឡាញ់ វាងវៃ និង អត់ធ្មត់ ។ នៅក្នុងព្រះគម្ពីរ ទ្រង់ត្រូវបានស្គាល់ថាជា « ចៅក្រមសុចរិត » ( ធីម៉ូថេទី ២ ៤:៨; ម៉ូសេ ៦:៥៧) ហើយព្រះឱវាទរបស់ទ្រង់ដល់យើងគឺ « ចូរថ្កោលទោសដោយការថ្កោលទោសដ៏សុចរិត » ( សូមមើល ការបកប្រែដោយយ៉ូសែប ស្ម៊ីធ ម៉ាថាយ ៧:១–២ [ នៅក្នុង ម៉ាថាយ ៧:១–] ) និង ឲ្យ « ដាក់ទីទុកចិត្តរបស់អ្នកទៅនឹងព្រះវិញ្ញាណនោះដែលនាំឲ្យធ្វើល្អ…[ ហើយ ] ឲ្យវិនិច្ឆ័យដោយសុចរិត » (គ. និង ស. ១១:១២) ។
ព្រះឱវាទនេះដែលបានប្រទានដល់ពួកដប់ពីរនាក់នៃសាសន៍នីហ្វៃ នឹងជួយយើងវិនិច្ឆ័យដូចជាព្រះអម្ចាស់បានធ្វើ ៖ « អ្នករាល់គ្នានឹងទៅជាចៅក្រមជំនុំជម្រះប្រជាជននេះ ស្របតាមសេចក្ដីជំនុំជម្រះ ដែលយើងនឹងប្រទានដល់អ្នក ដែលត្រឹមត្រូវ ។ ដូច្នេះ តើអ្នករាល់គ្នាគួរធ្វើជាមនុស្សបែបណាទៅ ? យើងប្រាប់អ្នករាល់គ្នាជាប្រាកដថា ត្រូវឲ្យបានដូចជាយើង » ( នីហ្វៃទី ៣ ២៧:២៧ ការគូសបញ្ជាក់បានបន្ថែម ) ។ ជួនកាលយើងភ្លេចថា ពេលទ្រង់ប្រទានឱវាទដើម្បីក្លាយដូចជាទ្រង់ គឺនៅក្នុងបរិបទថា ត្រូវវិនិច្ឆ័យដោយសុចរិតដូចទ្រង់ ។
ការវិនិច្ឆ័យឥតសុចរិត
ឧទាហរណ៍ដ៏គួរឲ្យអៀនខ្មាសមួយនៃការវិនិច្ឆ័យឥតសុចរិតមាននៅក្នុងរឿងប្រៀបប្រដូចអំពីសត្វចៀមដែលបាត់បង់ នៅពេលពួកផារិស៊ី និង ពួកអាចារ្យ បានវិនិច្ឆ័យខុសទៅលើទាំងព្រះអង្គសង្គ្រោះ និង អ្នកដែលបរិភោគអាហាររួមតុជាមួយទ្រង់ ដោយនិយាយថា « អ្នកនេះទទួលមនុស្សបាប ហើយក៏ស៊ីជាមួយនឹងគេផង » (លូកា ១៥:២)—ពួកគេពុំដឹងថា ការពិតពួកគេក៏ជាមនុស្សមានបាបផងដែរនោះទេ ។ ពួកអាចារ្យ និង ពួកផារិស៊ីដែលមានដួងចិត្តថ្កោលទោសគេ ពុំស្គាល់អំណរនៃការសង្គ្រោះចៀមដែលបាត់បង់ឡើយ ។
« ពួកអាចារ្យ និង ពួកផារិស៊ី » ក៏ជាអ្នកដែលនាំ « ស្ត្រីម្នាក់ដែលបានទាន់នៅដំណេក » (យ៉ូហាន ៨:៣) មកឯព្រះអង្គសង្គ្រោះ ដើម្បីដឹងថា តើទ្រង់នឹងជនុំជម្រះនាងបែបណាស្របទៅតាមក្រឹត្យវិន័យលោកម៉ូសេ ( សូមមើល ខទី ៥) ។ បងប្អូនបានដឹងអំពីរឿងទាំងមូលនេះ ដឹងអំពីរបៀបដែលទ្រង់បានផ្ចាញ់ពួកគេចំពោះការវិនិច្ឆ័យឥតសុចរិតរបស់ពួកគេ និង របៀបដែលពួកគេត្រូវបាន « បញ្ញាចិត្តគេ បានចោទប្រកាន់ ទោសខ្លួន ហើយគេក៏ថយចេញទៅម្នាក់ម្តងៗ » (ខទី ៩; ការគូសបញ្ជាក់ បានបន្ថែម ) ។ រួចទ្រង់មានព្រះបន្ទូលទៅស្ត្រីនោះថា ៖ « ខ្ញុំក៏មិនកាត់ទោសនាងដែរ អញ្ជើញទៅចុះ តែកុំធ្វើបាបទៀតឡើយ ។ ហើយស្ត្រីនោះបានសរសើរតម្កើងដល់ព្រះចាប់តាំងពីពេលនោះមក ហើយបានជឿលើព្រះនាមទ្រង់ » ( ការបកប្រែដោយយ៉ូសែប ស្ម៊ីធ យ៉ូហាន ៨:១១ [ នៅក្នុង យ៉ូហាន ៨:១១ ] ) ។
មនុស្សខាងសាច់ឈាមនៅក្នុងខ្លួនយើងម្នាក់ៗ មានទំនោរថ្កោលទោសអ្នកដទៃ ហើយវិនិច្ឆ័យឥតសុចរិត ឬ គិតថាខ្លួនមានភាពសុចរិត ។ រឿងនេះក៏បានកើតមានចំពោះយ៉ាកុប និង យ៉ូហានដែលជាសាវករបស់ព្រះអង្គសង្គ្រោះផងដែរ ។ ពួកគេខឹងសម្បាយ៉ាងខ្លាំងនៅពេលប្រជាជនសាសន៍សាម៉ារីក្នុងភូមិមួយ បានប្រព្រឹត្តដោយមិនគោរពដល់ព្រះអង្គសង្គ្រោះ ( សូមមើល លូកា ៩:៥១–៥៤) ៖
« ហើយកាល [ ពួកគេ ] បានឃើញដូច្នោះ នោះក៏ទូលថា ព្រះអម្ចាស់អើយ តើទ្រង់សព្វព្រះហឫទ័យ ឲ្យយើងខ្ញុំហៅភ្លើងឲ្យធ្លាក់ពីលើមេឃមកបញ្ឆេះគេ ដូចជាលោកអេលីយ៉ាបានធ្វើដែរឬអី ?
តែទ្រង់បែរទៅបន្ទោសគេថា អ្នករាល់គ្នាមិនដឹងជាមានវិញ្ញាណបែបយ៉ាងណាទេ ។
« ពីព្រោះកូនមនុស្សមិនមែនមក ប៉ងនឹងបំផ្លាញជីវិតមនុស្សទេ គឺមកដើម្បីនឹងជួយសង្គ្រោះវិញ » (ខទី ៥៤–៥៦) ។
« ចៅក្រមទូទៅ » នាសម័យបច្ចុប្បន្ននេះ (គ. និង ស. ១០៧:៧៤) គឺប៊ីស្សព និង ប្រធានសាខារបស់យើងគប្បីចៀសវាងពីការជំរុញចិត្តខ្លួនថ្កោលទោសដូចជាយ៉ាកុប និង យ៉ូហានបានធ្វើដូចក្នុងកាលៈទេសៈនោះ ។ ចៅក្រមសុចរិតនឹងឆ្លើយតបចំពោះការសារភាពដោយសេចក្តីអាណិតអាសូរ និង ការយោគយល់ ។ ឧទាហរណ៍យុវវ័យដែលមានកំហុស គប្បីដើរចេញពីការិយាល័យរបស់ប៊ីស្សពវិញ ដោយទទួលអារម្មណ៍នៃសេចក្តីស្រឡាញ់របស់ព្រះអង្គសង្គ្រោះ តាមរយៈប៊ីស្សព ហើយពោរពេញដោយអំណរ និង ព្រះចេស្តានៃការព្យាបាលរបស់ដង្វាយធួន—ដែលនឹងគ្មានការអៀនខ្មាស ឬ ត្រូវបានមើលងាយឡើយ ។ បើមិនដូច្នោះទេ ប៊ីស្សពអាចបណ្តេញចៀមដែលបាត់បង់នោះទៅក្នុងទីរហោស្ថានកាន់តែឆ្ងាយដោយអចេតនាហើយ ( សូមមើល លូកា ១៥:៤) ។
ការដាក់វិន័យ
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ សេចក្តីអាណិតអាសូរពុំដកយកការដាក់វិន័យចេញឡើយ ។ ពាក្យ ការដាក់វិន័យ កើតមកពីពាក្យឡាតាំង discere « រៀន » ឬ មកពីពាក្យ discipulus មានន័យថា « អ្នករៀន » ដែលធ្វើឲ្យអ្នករៀននោះក្លាយជាសិស្ស និង ជាអ្នកដើរតាម ។១ ការដាក់វិន័យតាមរបៀបរបស់ព្រះអម្ចាស់គឺការបង្រៀនដោយសេចក្តីស្រឡាញ់ និង ដោយការអត់ធ្មត់ ។ នៅក្នុងព្រះគម្ពីរជារឿយៗព្រះអម្ចាស់ប្រើពាក្យនេះថា ប្រដៅ (វាយផ្ចាល) នៅពេលទ្រង់មានបន្ទូលអំពីការដាក់វិន័យ ( ឧទាហរណ៍ សូមមើល ម៉ូសាយ ២៣:២១; គ. និង ស. ៩៥:១) ។ ពាក្យ ប្រដៅ (វាយផ្ចាល) កើតមកពីពាក្យឡាតាំង castus ដែលមានន័យថា « ប្រដៅ ឬ បរិសុទ្ធ » និង ស្តីប្រដៅ (វាយផ្ចាល) មានន័យថា « ធ្វើឲ្យបរិសុទ្ធ » ។២
នៅក្នុងលោកិយ វាគឺជាការវិនិច្ឆ័យបែបលោកិយ ដែលថ្កោលទោសមនុស្សម្នាក់ ហើយ ឃុំ គាត់នៅក្នុងពន្ធនាគារ ។ ផ្ទុយមកវិញ ព្រះគម្ពីរមរមនបង្រៀនយើងថា ពេលយើងប្រព្រឹត្តបាបដោយចេតនា នោះយើងក្លាយជា « ចៅក្រមជំនុំជម្រះខ្លួនផ្ទាល់ » (អាលម៉ា ៤១:៧) ហើយថ្កោលទោសខ្លួនឯងឲ្យទៅកាន់ស្ថានឃុំវិញ្ញាណ ។ ដោយការចំអកឡកឡឺយ ចៅក្រមទូទៅនៅក្នុងករណីនេះកាន់កូនសោដែល បើក ទ្វារគុកនោះ « ដ្បិតដោយសារការវាយផ្ចាលនេះហើយ ដែលយើងរៀបចំផ្លូវឡើង សម្រាប់ការរំដោះ ដល់ពួកគេនៅគ្រប់ការណ៍ទាំងអស់ឲ្យរួចពីការល្បួង » (គ. និង ស. ៩៥:១ ការគូសបញ្ជាក់បានបន្ថែម ) ។ ដំណើរការនៃចៅក្រមសុចរិតគឺមានសេចក្តីមេត្តាករុណា សេចក្តីស្រឡាញ់ និង ការប្រោសលោះ ហើយមិនថ្កោលទោស ។
យុវជនយ៉ូសែប ស្ម៊ីធត្រូវបានដាក់វិន័យឲ្យសាកល្បងរយៈពេលបួនឆ្នាំពីមុនទទួលបានផ្ទាំងមាស « ដោយសារអ្នកពុំបានកាន់តាមព្រះបញ្ញត្តិរបស់ព្រះអម្ចាស់ » ។៣ ក្រោយមកពេលយ៉ូសែប បានបាត់ក្រដាសដែលសរសេរដោយដៃចំនួន ១១៦ ទំព័រនោះ លោកត្រូវបានដាក់វិន័យម្តងទៀត ។ ប្រាកដណាស់ទោះបីយ៉ូសែបមានវិប្បដិសារីក្តី ក៏ព្រះអម្ចាស់នៅតែដកហូតឯកសិទ្ធិរបស់លោកមួយរដូវកាល ដោយសារ « អ្នកណាដែលយើងស្រឡាញ់ នោះយើងវាយផ្ចាល ដើម្បីឲ្យអំពើបាបទាំងឡាយរបស់ពួកគេ អាចបានអត់ទោស » (គ. និង ស. ៩៥:១) ។
យ៉ូសែប បានមានប្រសាសន៍ថា « ទេវតាបានអររីករាយពេលទ្រង់បានប្រគល់ យូរីម និង ធូមីមត្រឡប់មកខ្ញុំវិញ ហើយមានបន្ទូលថា ព្រះសព្វព្រះហទ័យនឹងភាពស្មោះត្រង់ និង ការបន្ទាបខ្លួនរបស់ខ្ញុំ ហើយទ្រង់ស្រឡាញ់ខ្ញុំដោយសារ ការអត់ធ្មត់របស់ខ្ញុំ និង ការឧស្សាហ៍ក្នុងការអធិស្ឋាន » ។៤ ដោយសារព្រះអម្ចាស់មានព្រះទ័យបង្រៀនយ៉ូសែបនូវមេរៀនដែលធ្វើឲ្យលោកផ្លាស់ប្តូរដួងចិត្ត នោះទ្រង់តម្រូវឲ្យលោកបូជាការឈឺចាប់—ការបូជាគឺជាផ្នែកមួយចាំបាច់នៅក្នុងការដាក់វិន័យ ។
ការបូជា
« នៅក្នុងជំនាន់បុរាណ ការបូជា មានន័យថា ការធ្វើអ្វីមួយ ឬ ធ្វើឲ្យនរណាម្នាក់បានបរិសុទ្ធ »៥ ដោយភ្ជាប់អត្ថន័យនៃពាក្យនេះទៅនឹងអត្ថន័យនៃពាក្យ ប្រដៅ (វាយផ្ទាល)—គឺ « ដើម្បីឲ្យបានបរិសុទ្ធ » ។ ដូចគ្នានេះដែរ ការអភ័យទោសរបស់ពួកអ៊ីស្រាអែលពីបុរាណកើតមកតាមរយៈការថ្វាយដង្វាយចំពោះអំពើបាប ឬ ការរំលង ឬ យញ្ញបូជា ។៦ ការបូជានោះពុំគ្រាន់តែ « ចង្អុលទៅការបូជាដ៏មហិមា និងចុងក្រោយបង្អស់ » នោះទេ (អាលម៉ា ៣៤:១៤) ប៉ុន្តែថែមទាំងបង្កើតនូវញាណមួយនៃការដឹងគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះដង្វាយធួនរបស់ព្រះអង្គសង្គ្រោះ ។ ការគ្មានឆន្ទៈក្នុងការបូជា គឺជាផ្នែកមួយនៃការចំអកឡកឡឺយ ឬ បន្ទាបបន្ថោកដល់ការបូជាដ៏មហិមារបស់ព្រះគ្រីស្ទចំពោះអំពើបាបដដែលៗ និង ការមិនផ្តល់តម្លៃដល់ការរងទុក្ខរបស់ទ្រង់—គឺជាសញ្ញាមួយនៃអារម្មណ៍រមិលគុណ ។
ម្យ៉ាងវិញទៀត តាមរយៈការបូជាដ៏សំខាន់នោះ យើងពិតជា ទទួលបាន អ្វីមួយដែលមានតម្លៃអស់កល្ប—គឺសេចក្តីមេត្តាករុណា និង ការអភ័យទោសរបស់ទ្រង់ និង « គ្រប់អ្វីទាំងអស់ ដែលព្រះវរបិតាយើងមាន » (គ. និង ស. ៨៤:៣៨) ។ ជាផ្នែកមួយនៃដំណើរការក្នុងការប្រែចិត្ត ការបូជាក៏ជាទង្វើនៃការព្យាបាលដើម្បីជំនួសនូវ « ការសោកស្ដាយនៅក្នុងស្មារតី » (អាលម៉ា ៤២:១៨) ជាមួយនឹង « សេចក្ដីសុខសាន្តក្នុងសតិសម្បជញ្ញៈ » (ម៉ូសាយ ៤:៣) ។ បើគ្មានការបូជាទេនោះ មនុស្សម្នាក់អាចមានការលំបាកក្នុងការអភ័យទោសឲ្យខ្លួនពួកគេ ដោយសារសតិសម្បជញ្ញៈរបស់ពួកគេបន្តជេរស្តីគេរហូត ។៧
ឪពុកម្តាយក្នុងនាមជាចៅក្រមសុចរិត
ដោយសារពួកយើងមួយចំនួននឹងត្រូវបានហៅថាជាចៅក្រមទូទៅ នោះគោលការណ៍នៃការជំនុំជម្រះសុចរិតនានាត្រូវតែអនុវត្តចំពោះយើងទាំងអស់គ្នា ជាពិសេសចំពោះឪពុកម្តាយដែលមានឱកាសប្រចាំថ្ងៃ ដើម្បីប្រើគោលការណ៍ទាំងនេះជាមួយកូនចៅរបស់ពួកគេ ។ ដើម្បីបង្រៀនកូនឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពគឺជារឿងសំខាន់របស់ឪពុកម្តាយល្អ ហើយដើម្បីដាក់វិន័យដោយសេចក្តីស្រឡាញ់គឺជារឿងសំខាន់នៃការធ្វើជាចៅក្រមសុចរិត ។
ប្រធាន យ៉ូសែប អេហ្វ ស៊្មីធ បានបង្រៀនថា « ប្រសិនបើកូនៗបះបោរ ហើយពិបាកគ្រប់គ្រង ចូរអត់ធ្មត់ជាមួយពួកគេរហូតដល់អ្នកអាចយកឈ្នះដោយឥរិយាបថនោះតាមរយៈសេចក្តីស្រឡាញ់…ហើយក្រោយមកអ្នកអាច [ បត់បែន ] អត្តចរិតរបស់ពួកគេតាមចិត្តអ្នកចង់ » ។៨
នៅក្នុងការបង្រៀនអំពីរបៀបដាក់វិន័យ បងប្អូនត្រូវតែយល់ឲ្យច្បាស់ថា ព្យាការីហាក់បីដូចជាមានប្រសាសន៍សំដៅទៅលើលក្ខណៈដូចជាព្រះគ្រីស្ទជានិច្ច ។ គោលលទ្ធិ និង សេចក្តីសញ្ញា ផ្តល់ការទូន្មានដែលយើងស្គាល់អំពីការដាក់វិន័យ ៖
« គ្មានអំណាច ឬឥទ្ធិពលណាអាច ឬគប្បីកាន់កាប់ដោយសារបព្វជិតភាពបានឡើយ លើកលែងតែដោយការលួងលោម ដោយការអត់ធ្មត់ ដោយការទន់ភ្លន់ និងការស្លូតបូត និងដោយការស្រឡាញ់ស្មោះត្រង់ប៉ុណ្ណោះ
ដោយចិត្តល្អ និងដោយការចេះដឹងពេញទី ដែលនឹងពង្រីកព្រលឹងឲ្យធំទូលំទូលាយ ដោយឥតលាក់ពុត និងដោយឥតមានឧបាយកលឡើយ—
ដោយស្ដីបន្ទោសសមពេលសមហេតុ ដោយការតឹងរឹង កាលណាបានបណ្ដាលដោយព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធ ហើយបន្ទាប់មកដោយបង្ហាញនូវសេចក្ដីស្រឡាញ់ដ៏ច្រើនឡើង » (គ. និង ស. ១២១:៤១–៤៣) ។
ខគម្ពីរនេះបង្រៀនយើងឲ្យស្តីបន្ទោស « កាលណាបានបណ្ដាលដោយព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធ » ពុំមែន កាលណាបានបណ្ដាលដោយកំហឹងឡើយ ។ ព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធ និង កំហឹងមិនត្រូវគ្នាឡើយដោយសារ « អ្នកណាដែលមានវិញ្ញាណនៃការទាស់ទែងគ្នាគឺពុំមែនជារបស់ផងយើងទេ ប៉ុន្តែជារបស់ផងអារក្សវិញ ដែលជាបិតានៃការទាស់ទែងគ្នា ហើយវាចាក់រុកចិត្តមនុស្ស ឲ្យមានកំហឹងទាស់ទែងនឹងគ្នាទៅវិញទៅមក » (នីហ្វៃទី ៣ ១១:២៩) ។ ប្រធានចច អ័លប៊ើត ស៊្មីធ បានបង្រៀនថា « ពាក្យពេចន៍ដែលមិនពីរោះជាទូទៅមិនត្រូវបាននិយាយដោយមកពីការបំផុសគំនិតនៃព្រះអម្ចាស់ឡើយ ។ ព្រះវិញ្ញាណនៃព្រះអម្ចាស់គឺជាវិញ្ញាណនៃចិត្តសប្បុរស ជាវិញ្ញាណនៃការអត់ធ្មត់ ជាវិញ្ញាណនៃសេចក្តីសប្បុរស និងសេចក្តីស្រឡាញ់ ហើយអត់ធន់ និង ការសង្កត់ចិត្ត ។ …
… ប៉ុន្តែប្រសិនបើយើងមានវិញ្ញាណនៃការចាប់តែកំហុស … ក្នុងលក្ខណៈមួយដែលបំផ្លាញ នោះវិញ្ញាណនោះ ពុំ កើតមកពីភាពជាដៃគូនៃព្រះវិញ្ញាណរបស់ព្រះវរបិតាសួគ៌ាយើងឡើយ ហើយវា តែងតែ គ្រោះថ្នាក់ ។
… ចិត្តសប្បុរសគឺជាអំណាចដែលព្រះបានប្រទានដល់យើង ឲ្យបន្ទន់ដួងចិត្តដែលរឹងរូស ហើយបង្ក្រាបព្រលឹងដែលចចេស » ។៩
អត្តសញ្ញាណពិតប្រាកដរបស់កូនចៅយើង
នៅពេលព្រះអង្គសង្គ្រោះយាងទៅជួបប្រជាជននីហ្វៃ ទ្រង់បានធ្វើកិច្ចការដ៏អស្ចារ្យដល់ក្មេងៗ ៖
« ហើយហេតុការណ៍បានកើតឡើងថា ទ្រង់បានបង្រៀន ហើយធ្វើការងារបម្រើដល់ពួកកូនក្មេងនៃហ្វូងមនុស្ស…ហើយទ្រង់បានស្រាយអណ្ដាតវា ដើម្បីឲ្យវានិយាយប្រាប់ពួកឪពុកវានូវការណ៍ដ៏ធំ និងអស្ចារ្យ ។ …
… ហើយពួកគេបានឃើញ ហើយបានឮពួកកូនក្មេងទាំងនេះ មែនហើយ ទាំងទារកក៏បានបើកមាត់និយាយការណ៍ដ៏អស្ចារ្យទាំងឡាយ » (នីហ្វៃទី ៣ ២៦:១៤, ១៦) ។
ប្រហែលលើសពី ការបើកមាត់ ទារក នោះព្រះអម្ចាស់បានបើក ភ្នែក និង ត្រចៀក របស់ឪពុកម្តាយពួកគេដែលមានការងឿងឆ្ងល់ចំពោះការណ៏នោះទៀតផង ។ ឪពុកម្ដាយទាំងនោះត្រូវបានផ្តល់អំណោយទានដ៏អស្ចារ្យនៃគំនិតដែលសំខាន់ និង អស់កល្ប ហើយបានឃើញអត្តសញ្ញាណពិតប្រាកដ និង ស្ថានភាពនៃជីវិតមុនជីវិតនេះរបស់កូនៗពួកគេ ។ តើការណ៍នោះមិនផ្លាស់ប្តូរជារៀងរហូតនូវរបៀបដែលឪពុកម្តាយ យល់ និង ប្រព្រឹត្តចំពោះកូនៗពួកគេទេឬអី ? ខ្ញុំចូលចិត្តការដកស្រង់នានាដែលនិពន្ធដោយ ហ្គោធេ ៖ « របៀបដែលអ្នកយល់ពី [ កូនក្មេង ] គឺជារបៀបដែលអ្នកប្រព្រឹត្តចំពោះពួកគេ ហើយរបៀបដែលអ្នកប្រព្រឹត្តចំពោះពួកគេនោះគឺជាអ្វី [ ដែល ] ពួកគេ [ នឹង ] ក្លាយជាមនុស្សបែបណាមួយ »។១០ ការចងចាំអំពីអត្តសញ្ញាណពិតប្រាកដរបស់កុមារ គឺជាអំណោយទានមួយនៃការឃើញជាមុន ដែលបំផុសគំនិតមកពីព្រះអំពីទស្សនវិស័យនៃចៅក្រមសុចរិត ។
សេចក្ដីបញ្ចប់
ប្រធាន ថូម៉ាស អេស ម៉នសុន បានបង្រៀនយើងថា « ចូរកុំឲ្យបញ្ហាមួយដែលត្រូវដោះស្រាយ សំខាន់ជាងមនុស្សជាទីស្រឡាញ់ឡើយ » ។១១ ឱវាសំខាន់អ្វីម៉្លេះ ដែលគោលការណ៍នេះមាននៅក្នុងការក្លាយជាចៅក្រមសុចរិតនោះ ជាពិសេសជាមួយកូនចៅរបស់អ្នកផ្ទាល់ ។
មានវិធីតែមួយគត់ដើម្បីវិនិច្ឆ័យដោយការវិនិច្ឆ័យដ៏សុចរិត គឺត្រូវវិនិច្ឆ័យដូចព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទបានធ្វើ ហើយត្រូវប្រែក្លាយដូចជាទ្រង់ ។ ជាថ្មីម្ដងទៀត « តើអ្នករាល់គ្នាគួរធ្វើជាបុរស [ និង ស្ត្រី ] បែបណាទៅ ? យើងប្រាប់អ្នករាល់គ្នាជាប្រាកដថា ត្រូវឲ្យបានដូចជាយើង » ( នីហ្វៃទី ៣ ២៧:២៧) ។ នៅក្នុងព្រះនាមនៃព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ អាម៉ែន ។