iKava ni Tabavale, iOtioti ni Katuba
Ni sa saumi ira talega era sa dau vakasaqarai koya, na Kalou, tukituki tikoga. Kemuni na marama, kakua ni guce. Vakasaqara na Kalou mai vuniyalomu.
Kemuni na ganequ, kemuni na itokani, sa dua na ka na noda vakalougatataki me da soqoni vata tale ena koniferedi ni vuravura raraba oqo ena veidusimaki kei na veiliutaki ni noda parofita lomani ka Peresitedi, o Thomas S. Monson. Peresitedi keimami lomani kemuni ka tokoni kemuni. Keimami kila ni o lomani ira na yalewa ena Lotu
Au dau taleitaka na tiko ena soqoni vakasakiti oqo ni koniferedi raraba ka baleti ira na marama ena Lotu.
Kemuni na ganequ, niu raici kemuni, e sega ni rawa ni sega niu nanumi ira na marama era sa dau vakayarayarataka vakalevu na noqu bula: na buqu kei tinaqu ka rau a ciqoma taumada na veisureti me rau mai raica na veika e baleta na Lotu 1. E tu na watiqu daulomani o Harriet, kau a domona ena imatai ni gauna au raici koya kina. Na tinai Harriet, ka a curu ki na Lotu ni oti vakalailai na yali ni bula nei watina ena kenisa. Sa qai tiko na ganequ, na luvequ yalewa, makubuqu yalewa, kei na makubuqu yalewa vakarua—na nodra veivakayarayarataki o ira kece oqo sa veivakasavasavataki vei au. Era kauta mai na iserau ni matanisiga ki na noqu bula. Era sa vakauqeti au meu yaco me tagane vinaka cake ka iliuliu ni Lotu dau kauwai. Ena duatani beka na noqu bula ke sega o ira!
E rairai na ka e vakayalolokumitaki au vakalevu duadua niu kila ni veivakayarayarataki vata oqo sa dau tokaruataki vakamilioni e vuravura raraba mai na nodra maqosa, taledi, vuku, kei na ivakadinadina na marama vakabauta vakataki kemuni.
Eso beka vei kemuni ena nanuma ni sega ni ganiti koya na veivakacaucautaki cecere vakaqori. O ni na nanuma beka ni sega ni tu vei kemuni na veika me vakaibalebale kina na nomuni veivakayarayarataki vei ira na tani. E rairai o ni sega beka ni raici kemuni me dua na “marama ni vakabauta” baleta ni so na gauna o ni dau vakatitiqa ka veilecayaki.
Nikua, au na via vosa vei ira kecega e dau vakaoya na nodra nanuma—rairai eda sa oka kece beka kina ena dua na gauna se dua tale. Au gadreva meu vosa ena vakabauta—na cava na vakabauta, na ka e rawa ni cakava kei na ka e sega ni rawa, kei na ka e dodonu me da cakava me vakayadrati kina na mana ni vakabauta ena noda bula.
Na Cava na Vakabauta
Na vakabauta e dua na vakanananu kaukauwa baleta e dua na ka eda nanuma ni dina—na kaukauwa ni vakanananu oqo e rawa ni vakavuna noda cakava e dua na ka eda sega beka ni dau cakava. “Na Vakabauta sa vaka ni sa vakayacori na veika sa vakanuinuitaki, e vaka ni sa vakaraitaki na veika sa tawa kune.”2
Oqo e vakaibalebale vei ira na tamata vakabauta, e vakavuqa ni dau vakatubu veilecayaki vei ira na tawavakabauta. E ra dau kurea na uludra ka taroga, “Ena rawa vakacava vua e dua me vakadeitaka na ka e sega ni rawa ni raica?” Vei ira, oqo na ivakadinadina ni kena sega ni vakaibalebale tu na lotu.
Na ka era sega ni kila ni tu tale eso na sala eda rawa ni rai kina, sega ena matada walega, tu tale na sala eda rawa ni vakayayamo kina, sega ena ligada walega, tu tale na sala eda rawa ni rogo kina sega ena daligada ga.
E tautauvata kei na veika a sotava e dua na goneyalewa lailai ka rau taubale voli kei buna. E talei vua na goneyalewa lailai na nodra sere na manumanu, ka dusia vei buna na veirorogo yadua.
“O rogoca beka oya?” e taroga ka baci taroga tale na goneyalewa lailai. Ia e sega ni rogo vinaka tu o buna ka sega kina ni matata vinaka vua na rorogo.
Oti, sa qai tekiduru sobu o bubu ka kaya, “Isa vosoti au lewa. O bubu e sega ni rogoca vinaka tu na ka.”
Ena cudru, a taura na goneyalewa lailai na balui buna, wadrava na matana, ka kaya, “Bubu, vakarorogo matua!”
E tiko ena italanoa oqo na lesoni baleti keda kece na tawavakabauta kei na vakabauta. Baleta ni da sega ni rogoca rawa e dua na ka e sega ni kena ibalebale ni sega ni tiko e dua na ka me rogoci. E rawa ni rau vakarorogo ki na dua vata ga na itukutuku e rua na tamata se wilika e dua vata ga na tikina ena ivolanikalou, ka dua vei rau e rawa ni vakila na ivakadinadina ni Yalotabu, ka sega o koya kadua.
Ena yasana kadua, ena noda sasaga me da vukei ira eda dau lomana me ra vakila na domo ni Yalotabu kei na totoka rabailevu, tawamudu, ka vakaitamera ni kosipeli i Jisu Karisito, e na sega beka ni kena ivakarau vinaka me tukuni tiko vei ira me ra “vakarorogo matua”.
Rairai na ivakasala vinaka cake—vua e dua e vinakata me vakalevutaka na vakabauta—sai koya me duatani nona iwalewale ni vakarorogo. E vakauqeti keda na iApositolo o Paula me da vakasaqara na domo e dau vosa ki yaloda, ka segai ki daligada walega. E vakavuvulitaka o koya, “Ia na tamata sa vakayago sa sega ni vakabauta na veika ni Yalo ni Kalou ni sa ka lialia vua, a sa sega ni kila rawa ko koya, ni ra sa kilai vakayalo ga.”3 Se e dodonu me da vakasamataka na nona vosa na Ravouvou Lailai ni Saint-Exupéry, ka a kaya: “Ena rai vakavinaka ga e dua ena yalona. Na veika yaga kecega e sega ni rawa ni dau raica na mata.”4
Na Mana kei na iYalayala ni Vakabauta
So na gauna, e sega ni dau rawarawa na tarai cake ni vakabauta na veika vakayalo ni da bula tiko ena dua na vuravura vakayago. Ia e sasaga yaga, baleta e rawa ni vakaitamera na mana ni vakabauta ena noda bula. E tukuna vei keda na ivolanikalou ni vakabauta a tara kina na vuravura, tawasei na wasawasa, vakaturicake na mate, ka tosoi na veiuciwai kei na ulunivanua.5
Ia eso e rawa ni ra taroga, “Kevaka e vaqori na mana ni vakabauta, na cava au sega ni ciqoma kina na isau ni dua na masu mai vuniyaloqu? Au sega ni gadreva me tawase e dua na wasawasa se toso e dua na ulunivanua. Au gadreva walega me takali na kequ mate se me rau veivosovosoti na noqu itubutubu se me basika mai neitou matanikatuba na kequ isa tawamudu ka taura tu ena dua na ligana e dua na ivutusenikau kei na ligana kadua na mama ni veimusumusuki. Na cava e sega ni rawata kina oya na noqu vakabauta?”
Na vakabauta edau mana, ka vakavuqa ni dau vakavuna na cakamana. Ia se vakacava ga na levu ni vakabauta e tu vei keda, e rua na ka e sega ni rawa ni cakava na vakabauta. Matai, e sega ni rawa ni butukosova na nona galala ni digidigi e dua tale na tamata.
Dua na marama a masulaka tiko ena vica vata na yabaki me lesu tale mai ki na lomanibai i Karisito na luvena yalewa lakosese ka sa yalolailai mai ni vaka me sega ni saumi nona masu. A qai vakamosiyalo vakalevu cake ni rogoca na italanoa ni ra sa veivutuni eso tale na gonecidroi.
E sega ni vunileqa na lailai ni masu se na vakabauta. E gadrevi ga me kilai, ni dina ga ni mosi talega vei Tamada mai Lomalagi, ena sega ni vakasaurarataka e dua me digia na sala ni buladodonu. A sega ni vakasaurarataki ira na Luvena me ra muri Koya na Kalou ena bula taumada. Sa na qai vakacava Nona sega sara ni rawa ni vakasaurarataki keda ena noda ilakolako ni bula oqo?
Ena veisureti ka veivakauqeti na Kalou. Ena sega ni guce me yacovi keda yani ena loloma kei na veivakauqeti kei na veivakayaloqaqataki na Kalou. Ia ena sega vakadua ni veivakasaurarataki na Kalou—oqori ena vakadruka na Nona ituvatuva ni noda tubu tawamudu.
Na ikarua ni ka ena sega vakadua ni cakava na vakabauta me vakasaurarataka na lomada vua na Kalou. E sega ni rawa ni da vakasaurarataka na Kalou me duavata kei na noda gagadre—veitalia na levu ni noda vakadonui keda se noda masu ena yalodina. Vakasamataki Paula mada, ka a vakatakekere vakavica vua na Turaga me vukei mai na nona vakatovolei, e dua na ka e vakatoka me “dua na votonikau sa vakalauti kina na lewequ.” Ia a sega ni vakakina na loma ni Kalou. Sa qai kila o Paula ni ka ni veivakalougatataki na nona vakatovolei, ka vakavinavinaka vua na Kalou ni a sega ni sauma na nona masu me vaka nona vakanuinui.6
Vakanuinui kei na Vakabauta
Sega, e sega ni inaki ni vakabauta me veisautaka na loma ni Kalou ia me vakaukauwataki keda me da cakacakataka na loma ni Kalou. Na vakabauta sai koya na vakanuinui—nuitaka ni Kalou e raica na ka eda sega ni raica ka kila na ka eda sega ni kila.7 Ena so na gauna e sega ni dau rauta na noda rai kei na vakatulewa.
Au a vulica oqo niu pailate voli ni waqavuka, ena veisiga au dau vuka curuma kina na kabu vavaku se na o ka rawa niu raica ga e vica na fiti i liu. Meu na vakararavi ena iyaya ka ra na tukuna vei au na vanua au tu kina kei na vanua au vuka tiko kina. Meu vakarorogo ki na domoi koya na dauveidusimaki vei ira na veivukayaki e macawa. Meu na muria na nona veituberi e dua ka dodonu vinaka cake na nona itukutuku mai vei au. E dua au sega ni raica rawa ia au sa vulica meu nuitaka. E dua e raica rawa na veika au sega ni raica. Meu na nuitaka ka cakacaka me vakakina meu yaco bula ki na vanua au lako tiko kina.
Na vakabauta e kena ibalebale ni da sega ni nuitaka walega na yalomatua ni Kalou ia na Nona loloma talega. E kena ibalebale ni da nuitaka ni Kalou e lomani keda vakavinaka, ni veika kece e cakava o Koya—na veivakalougatataki kece e solia kei na veivakalougatataki e dau bureitaka vakalailai o Koya—sa baleta na noda marau tawamudu.8
Ena mataqali vakabauta vakaoqo, e dina ni da na sega beka ni kila na vuna e dau yaco kina eso na ka se na vuna e sega ni saumi mai kina eso na masu, eda rawa ni kila ni na yaco me vakaibalebale mai na veika kece. “Ni da sa kila sa veivuke na ka kecega me ra vinaka kina era sa lomana na Kalou.”9
Ena vakavinakataki na veika kece. Ena vinaka na ka kecega.
E rawa ni vakadeitaki vei keda ni na yaco mai na isaunitaro, ka da na rawa ni yalodei ni sega walega ni da na vakacegui ena isaunitaro, eda na vakadrukai ena loloma soliwale, na loloma cecere, na lomasoli kei na nona loloma na Tamada Vakalomalagi ena vukuda na luvena.
Tukituki Tikoga
Me yacova na gauna oya, eda na lako ena vakabauta cava ga e tu vei keda,10 ka segata tikoga me vakalevutaka na noda vakabauta. Ena so na gauna, e sega soti ni dau rawarawa na sasaga oqo. O ira era dau guce totolo, o ira era sega ni dau vosota, sega ni yalodina, se vakawelewele era na kunea ni dau cawadru totolo na vakabauta. O ira e dau totolo nodra yalolailai se vagolei tani ena dredre ni ra sotava. Na vakabauta e lako mai vei ira na yalomalumalumu, na gugumatua, na dau vosota vakadede.
Ena yaco mai vei ira era segata me ra yalodina tikoga.
Na dina oqo e vakaraitaki ena veika erau sotava e rua na daukaulotu gone ka rau veiqaravi voli mai Iurope, ena dua na vanua se lailai sara kina na papitaiso ni saumaki mai. Au nanuma ni na rawa ni ciqomi kevaka erau nanuma ni na sega soti ni dua na duidui ena ka erau na cakava.
Ia e tu vei rau na daukaulotu na vakabauta, ka rau yalodina. E vaqo nodrau vakasama, kevaka e sega ni dua e vakarorogo ki na nodrau itukutuku, ena sega ni baleta ni rau a cakava tu ga me rawa.
Ena dua na siga, erau sa nanuma me rau golevi ira na vakaitikotiko ena dua na vale tabava ka tu kina na veivalesaumi qarauni vinaka tu. Erau tekivu ena imatai ni tabavale ka tukituki ena veikatuba yadua, ka tukuna nodrau itukutuku ni veivakabulai nei Jisu Karisito kei na Vakalesui mai ni Nona Lotu.
E sega ni dua ena imatai ni tabavale e rogoci rau.
E rawarawa sara me a tukuni ga, “Daru sa tovolea. Daru sa cegu sara ga e ke. Daru laki tovolea tale ena dua na vale.”
Ia e tu vei rau na daukaulotu oqo na vakabauta ka rau tuvakarau me rau cakacaka, ka rau mani tukituki kina ena veikatuba kece ena ikarua ni itabavale.
A baci sega tale ni dua e vakarorogo
E vakakina ena ikatolu ni tabavale. Kei na ikava—oya, me yacova ni rau sa tukituki ena iotioti ni katuba ni kava ni tabavale.
Ni dola mai na katuba oya, a matadredredre tu mai vei rau e dua na goneyalewa lailai ka kerei rau me rau wawa ni laki vosa vei tinana.
Na tinana, se qai yabaki 36, se qai takali wale na watina. A sega ni vinakata me veitalanoa kei rau na daukaulotu ni Momani, a tukuna vua me vakatalai rau.
Ia a vakatakekere vua na luvena yalewa. Erau sa rui vinaka na cauravou oqo, e kaya o koya. Ka na vica walega na miniti erau na taura.
A vakadonuya tu ena vuturi na tinana. Erau a tukuna na nodrau itukutuku na daukaulotu ka solia vei tinana e dua na ivola me wilika—na iVola i Momani.
Ni rau sa gole, a mani nanuma na tinana me na wilika mada ga e vica na tabana.
A wilika taucoko na ivola ena loma ga ni vica na siga.
Sega ni dede, eratou sa sobura na wai ni veipapitaisotaki na nona matavuvale na itubutubu taudua vakasakiti oqo.
Ni ratou curu yani na matavuvale lailai oqo ena nodratou tabana e Frankfurt, Jamani, a raica e dua na dikoni gone na kena totoka e dua vei iratou na luvena yalewa ka vakasamataka, “Sa dua na cakacaka vinaka erau cakava tiko na daukaulotu oqo!”
Na yacana na dikoni gone oya o Dieter Uchtdorf. Kei na goneyalewa totoka—o koya ka a vakatakekere vei tinana me vakarorogo vei rau na daukaulotu—na yacana totoka o Harriet. Era dau taleitaki koya na tamata kecega era sotavi koya ni dau tomani au ena noqu veilakoyaki. Sa vakalougatataka na nodra bula e vuqa na tamata ena nona lomana na kosipeli kei na nona ivakarau ni bula taleitaki. O koya dina na rarama ni noqu bula.
Sa dau vakavuqa na noqu laveta na yaloqu ena vakavinavinaka vei rau na daukaulotu ka rau a sega ni cegu ena imatai ni tabavale! Sa vakavuqa ni dau tara na yaloqu na vakavinavinaka ena nodrau vakabautakei na cakacaka. Sa vakalevu na noqu dau vakavinavinakataka na nodrau a toso tikoga—me yacova sara na ikava ni tabavale, iotioti ni katuba.
Ena Dolavi Vei Kemudou
Ena noda vakasaqara na vakabauta dau vosota vakadede, ena noda sasaga me da sema vua na Kalou kei na Nona inaki, me da nanuma na nona yalayala na Turaga: “Dou Tukituki ka na dolavi vei kemudou.”11
Eda sa na soro beka ni oti ga noda tukituki ena dua se rua na katuba? Dua na itabavale se rua?
Se eda na segata tikoga ki na ikava ni itabavale, iotioti ni katuba?
“Ni sa saumi ira talega era sa dau vakasaqarai koya, na Kalou” 12 ia na isau oqori e sega ni dau kune ga ena daku ni imatai ni katuba. Tukituki tikoga. Kemuni na marama, kakua ni guce. Vakasaqara na Kalou mai vuniyalomu. Cakacakataka na vakabauta. Lako ena buladodonu.
Au yalataka ni kevaka o ni vakayacora oqo—me yacova na ikava ni itabavale, iotioti ni katuba—o na rawata na isaunitaro o vakasaqara. O na kunea na vakabauta. Ka na yaco ena dua na siga mo vakasinaiti ena rarama “ka na tubu cake tikoga me yacova na siga lagilagi koya.”13
Kemuni na ganequ lomani vei Karisito, e tiko dina na Kalou.
E bula tiko o Koya.
E lomani iko o Koya
E kilai iko o Koya.
E ciqomi iko o Koya.
E kila o Koya na vakatakekere vuni ni yalomu.
E sega ni sa laivi iko o Koya.
Ena sega ni biuti iko o Koya.
Na noqu ivakadinadina kei na veivakalougatataki vakaiapositolo vei kemuni yadua mo ni vakila e yalomuni kei na nomuni vakasama na veidina cecekia oqo. Ni bula ena vakabauta, kemuni na itokani lomani, kemuni na ganequ lomani, ia “me vakaikuritaki kemuni mada vakaudolu ko Jiova me vaka sa vosataka vei kemuni!”14
Au laiva vei kemuni na noqu vakabauta, noqu yalayala, kei na ivakadinadina dei ka sega ni yavalati ni oqo na cakacaka ni Kalou. Ena yaca tabu ni noda iVakabula Lomani, ko Jisu Karisito, emeni.