“Kacivi me ra Tukuna Yani na Yacaqu”
Mai vei Elder David A. Bednar
Ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua
E ka vakasakiti dina me ra veiqaravi tu ena veitutu ni veiliutaki e cake ni Lotu vakalesui mai i Jisu Karisito o ira na turaga qase matua vakayalo.
Ena 1996 a laurai kina ena parokaramu ni itukutuku ena retioyaloyalo na 60 Minutes o Peresitedi Gordon B. Hinckley. A vakatarogi Peresitedi Hinckley o Mike Wallace, e dua na daunitukutuku vuku ka dau cikecike, me baleta e vica na ulutaga bibi.
Ni voleka ni oti na nodrau veivosaki, qai kaya o Mr. Wallace, “Eso era kaya, ‘Oqo e dua na matanitu liutaki mai vei ira na qase. Oqo e dua na lotu era cicivaka na qase.’”
A sauma ena marau ka sega ni vakataratutu o Peresitedi Hinckley, “E sega beka ni ka vakasakiti me tu mai uluna e dua na turaga matua, e dua na turaga dau vakatulewa matau ka sega ni dau rawai vakarawarawa mai na veibatinicagi kecega vakaivunau?” (kakaburaki ena 7 ni Epe., 1996).
Na noqu inaki meu vakamacalataka na vuna e ka vakasakiti dina me ra veiqaravi tu ena veitutu ni veiliutaki e cake ni Lotu vakalesui mai i Jisu Karisito o ira na turaga qase matua vakayalo—kei na vuna me da “vakarorogo” ka “vakatudaliga” kina (Mosaia 2:9) ena nodra ivakavuvuli na turaga oqo era sa “kacivi me ra tukuna yani na [Yacana]… ki na veimatanitu, veimataqali, duivosavosa kei ira na tamata” (V&V 112:1).
Au masuta me da na dusimaki vata mai na Yalo Tabu ena noda vakasamataka vata na ulutaga bibi oqo.
Dua na Lesoni ni Gauna ni Bula
Au vosa ena dua na ivakarau ni rai duatani ka vakadodonu saraga. Ena 11 na yabaki sa oti, au a lewe ni Tinikarua gone duadua ena yabakinibula. Ena noqu veiyabaki ni veiqaravi, na ivakatautauvata ni nodra yabaki na turaga era veiqaravi ena Mataveiliutaki Taumada kei na Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua na 77—na ivakatautauvata qase duadua ena loma ni 11 na yabaki sa sivi ena itabagauna oqo.
Au sa vakalougatataki mai na nodra kila ka kei na yalomatua cokovata vakaiapositolo, tamata yadua kei na kila vakacakacaka na lewe ni kuoramu au veiqaravi vata kei ira. E dua na ivakaraitaki mai na noqu dau veitokani kei Elder Robert D. Hales e ivakatakilakila ni veimadigi vakasakiti e donumaki au meu vuli ka veiqaravi vata kei ira na iliuliu oqo.
Ena vica na yabaki sa oti au a tiko ena dua na yakavi ni Sigatabu vata kei Elder Hales mai nona vale ni tekivu me bula cake mai na dua na tauvimate bibi. Keirau veitalanoataka na neirau matavuvale, neirau itavi ena kuoramu, kei na veika bibi e sotavi.
Ena dua na gauna au qai tarogi Elder Hales, “O iko e dua na tagane vakawati, tama, dauqito, pailate, itaukei ni bisinisi, ka iliuliu ni Lotu qaqa. Na lesoni cava beka o sa bau vulica ni o sa qase ka vesuki ni sa lailai sobu na ka e rawa ni cakava na yagomu?”
A cegu vakalailai o Elder Hales qai sauma mai, “Ena gauna sa sega kina ni rawa ni caka na veika o dau cakava, o sa na cakava ga na veika e yaga vakalevu duadua.”
E tarai au na rawarawa kei na rabailevu ni nona isaunitaro. A wasea vei au na noqu itokani lomani vakaiapositolo e dua na lesoni ni bula taucoko—e dua na lesoni ka vulici ena loma ni vakararawataki vakayago kei na vakasaqaqara vakayalo.
Na Yalani ni Bula Vakatamata kei na Malumalumu
Na yalani ni kaukauwa ka na dau yaco ga mai ni sa toso na yabaki ni bula e rawa ni yaco me ivurevure vakasakiti ni vuli vakayalo kei na yalomatua. Na veika saraga era na vakabauta beka e vuqa ni na yalana na kedra yaga na italai oqo e rawa ni yaco me nodra kaukauwa cecere. Na yalani ni kaukauwa vakayago e rawa ni vakarabailevutaka na rai. Ni yalani na igu e rawa ni matata kina na veika me liu. Ni sa sega ni rawa ni caka e levu na ka e rawa ni vagoleya na rai ki na vica ga na ka bibi duadua.
Eso na tamata era kaya ni gadrevi vakalevu ena Lotu na iliuliu gone waribariba me ra sotava vakavinaka cake na veibolebole dredre ni noda vuravura vou. Ia na Turaga e sega ni dau vakayagataka na vakasama kei na iwalewale vovou me rawati kina na Nona inaki (raica na Aisea 55:8–9). E rawa ni da namaka na Peresitedi kei ira na iliuliu e cake ni Lotu me ra na turaga matua ka qaseqase vakayalo.
Na nona ivakarau vakatakilai mai na Turaga ni veiliutaki vakamatabose ena Nona Lotu ena sotava ka vakalailaitaka na vua ni malumalumu ni yago vakatamata. E talei cake, ni malumalumu ni yagodra na turaga oqo e vakadeitaka na ivurevure vakalou ni ivakatakila era dau ciqoma ka vakatakila yani. Sa dina sara, o ira na turaga oqo era kacivi mai vua na Kalou ena parofisai (raica na Yavu ni Vakabauta 1:5).
Dua na iVakarau ni Vakavakarau
Au sa raica rawa vei ira na Tuakaqu e dua na tiki ni inaki ni Turaga me ra tu na kena turaga matua ka vakatulewa matau ena itutu vakaveiliutaki e cake ena Lotu. O ira na turaga oqo era sa vakavulici tiko mai vua na Turaga, o koya era matataka, ka lomana ena dua na gauna balavu. Era sa vulica me ra kila na ivosavosa vakalou ni Yalo Tabu kei na nona ivakarau na Turaga ena ciqomi ni ivakatakila. O ira na turaga oqo era sa lako curuma oti mai e dua na ivalavala ni veivakatorocaketaki sega ni rawarawa wale, sa vagatara na nodra ivakarau ni rai, vakavulica nodra vakasama, ka vakasucuma na loloma vei ira na tamata kecega mai na veimatanitu kei na ituvaki ni bula, ka vakadeitaka na dina ni Veivakalesui mai.
Au sa vakadinadinataka vakalevu na nodra dau sasaga vagumatua na Tuakaqu me ra vakataucokotaka ka vakalevulevuya na nodra itavi ni ra veiqalisominiwai voli kei na leqa vakayago. Era sega ni vakuwai mai na veivakararawataki o ira na turaga oqo. Ia, era vakalougatataki ka vakaukauwataki me ra toso tikoga ki liu ena yaloqaqa ni sotavi tu na ka veivakararawataki.
Niu veiqaravi voli kei ira na mata ni Turaga oqo, au sa kila kina ni nodra gagadre levu duadua me ra kila ka cakava na lomana na Tamada Vakalomalagi kei na Luvena Lomani. Ni keimami ia na veivakasalataki, sa ciqomi na ivakatakila ka tau na lewa e basika kina na ivakatagedegede ni rarama kei na dina ka yawakalia sara mai na vuku, vakasama, kei na kila vakatamata. Ni keimami cakacaka vata ena lomavata ena veileqa dredre eso, sa vakarabailevutaki cake na neimami kilaka me baleta e dua na leqa ena veisala talei ena cakacaka mana ni Yalo Tabu.
Au vakalougatataki meu dikeva e veisiga na ivakarau ni tamata yadua, nodra kila ka, kei na ituvaki ni bula vakaturaga e tu vei ira na iliuliu oqo. Eso na tamata era raica ni veivakaleqai ka vakalailaitaka na vakabauta na nodra malumalumu vakayago na Veitacini oqo. Vei au na malumalumu oqori e veivakayaloqaqataki ka tara cake na vakabauta.
Dua na iKuri ni Lesoni
Au sa mai sarava toka me yacova mai oqo nodra sa vakacavara na nodra veiqaravi ena bula oqo e ono na Tuakaqu ka ra dewa yani ena mate ki na veiitavi vovou ena vuravura ni yalo: Peresitedi James E. Faust, Peresitedi Gordon B. Hinckley, Elder Joseph B. Wirthlin, Elder L. Tom Perry, Peresitedi Boyd K. Packer, kei Elder Richard G. Scott.
O ira na Tuakaqu yaloqaqa oqo era solia na “yalo[dra] taucoko” (Omanai 1:26)—me ra vakadinadinataka na yaca i Jisu Karisito ki vuravura taucoko. Na taucoko ni nodra ivakavuvuli e sega ni saumi rawa.
O ira na italai oqo era wasea vata kei keda ena icavacava ni nodra veiqaravi ena bula oqo na ivakaleleka vakayalo mana ni veilesoni e vulici mai na veiyabaki ni veiqaravi vakatabakidua. O ira na iliuliu oqo era vakavulica na dina vakaiyanaqa na kena yaga ena gauna era nanuma kina eso ni lailai na ka e tu me ra solia.
Vakasamataka mada na iotioti ni nodra ivakavuvuli na parofita cecere eso ena ivolanikalou. Taura mada, o Nifai e vakacavara nona itukutuku ena malanivosa oqo: “Ia sa vakaroti au vakaoqo na Turaga, kau sa kitaka vakakina” (2 Nifai 33:15).
Ni sa voleka me cava nona bula, a veivakasalataki vakaoqo o Jekope:
“Mo dou veivutuni, ka curu ki na matamata ni koro sa qiqo, ka ia tikoga ena sala sa rabailailai me yacova ni dou sa rawata na bula tawamudu.
“Mo dou yalomatua; a cava tale meu kaya?” (Jekope 6:11–12).
E vakacavara o Moronai nona vakarautaka na peleti ena vakanuinui ki na Tucake tale: “Sa voleka meu lako ka vakacegu ena parataisi ni Kalou, me yacova ni rau sa cokoti vata tale na yaloqu kei na yagoqu, ia au na qai kau cake ena lagilagi ka veirai kei kemudou ena itikotiko ni veilewai cecere i Jiova, o koya sa lewai ira na bula kei ira na mate” (Moronai 10:34).
Eda sa vakalougatataki o iko kei au me da vuli mai na isogo ni nodra ivakavuvuli kei na ivakadinadina na parofita kei na iapositolo ni gauna e muri oqo. Na yaca nikua sa sega ni o Nifai, Jekope, kei Moronai—ia o Peresitedi Faust, Peresitedi Hinckley, Elder Wirthlin, Elder Perry, Peresitedi Packer kei Elder Scott.
Au sega ni kaya tiko ni iotioti ga ni nodra itukutuku na turaga lomani oqo e dodonu me da kila se bibi duadua ena nodra gauna ni veiqaravi. Ia, na isoqoni taucoko ni nodra vuli vakayalo kei na kilaka ni bula sa rawa kina vei ira na iliuliu me ra tusanaka na dina tawamudu sega ni veibataki kei na kena mana veirawai cecere.
Ena iotioti ni nona vosa ena koniferedi raraba ena Epereli ni 2007, a vunautaka kina o Peresitedi Faust:
“Sa solia vei keda kece na iVakabula e dua na vakacegu talei mai na Nona Veisorovaki, ia ena qai rawa ga ni yaco mai ni da sa tuvakarau me da biuta laivi na yalo ca ni cudru, veicati, se sauma na ca ena ca. …
“Me da nanuma tiko e gadrevi me da dauvosota me rawa ni da vosoti. … Mai vuniyaloqu, au vakabauta na mana veivakabulai e rawa ni yaco mai vei keda ni da muria na ivakasala ni iVakabula ‘dou vosota na tamata kecega’ [ V&V 64:10 ]” (“Na Mana Veivakabulai ni Veivosoti,” Liaona, Me 2007, 69).
Na itukutuku nei Peresitedi Faust e dua na lesoni mana ni gauna ni bula taucoko mai vua e dua na turaga au dau lomana ka dua na dauveivosoti au qai bau kila.
A vakadinadinataka o Peresitedi Hinckley ena iotioti ni nona koniferedi raraba ena Okotova 2007: “Au sa vakadeitaka eke na noqu ivakadinadina ni sa dina na veikacivi vua na Parofita o Josefa, na nona cakacaka, na nona dregata na nona ivakadinadina ena nona dra ka mate ena vuku ni ka dina tawamudu oqo. … O iko vata kei au sa mai tadravi kedaru tu oqo na taro ni nodaru rawa ni ciqoma na dina ni iMatai ni Raivotu kei na veika e tarava mai. Me baleta na taro ni kena yaco dina se segai, sa davo koto kina na dina ni Lotu oqo. Kevaka a yaco dina, kau sa vakadinadinataka eke ni a yaco dina, sa qai yaco na cakacaka eda sa vakaitavitaki keda tiko kina oqo me cakacaka bibi duadua e vuravura” (“Na Vatu sa Kavida Mai ena Ulunivanua,” Liaona, Nove. 2007, 86).
Na ivakadinadina nei Peresitedi Hinckley e vakadeitaka e dua na lesoni mana ni gauna ni bula taucoko ni dua na turaga au lomana ka kila ni a parofita ni Kalou.
A solia o Elder Wirthlin na iotioti ni nona itukutuku ena koniferedi raraba ena Okotova ni 2008.
“Au se nanuma tu ga na ivakasala [nei tinaqu] ena siga oya ena dua na gauna balavu sa oti ni a druka na neitou timi ni veicaqe: ‘Se cava ga e yaco mai, mo taleitaka.’
“… Na veika dredre, kevaka e sotavi ena kena ivakarau dodonu, e rawa ni veivakalougatataki ki na noda bula. . …
“Ni da vaqara lasa, vakasaqara na rai e tawamudu, kila vinaka na ivakavuvuli ni veisaumi, ka toro voleka yani vei Tamada Vakalomalagi, e rawa ni da vosota na dredre kei na veivakatovolei. E rawa ni da kaya me vakataki tinaqu, ‘Se cava ga e yaco mai, mo taleitaka’” (“Se Cava Ga e Yaco Mai mo Taleitaka,” Liaona, Nove. 2008, 28).
Na itukutuku nei Elder Wirthlin e dua na lesoni mana ni gauna ni bula taucoko mai vua e dua na turaga au dau lomana ka ivunau bula ni kena rawati na dredre ena vakabauta na iVakabula.
A tucake tu ena itutunivunau oqo ena ono ga na vula sa oti o Elder Perry. Ena gauna oya eda a sega beka ni raitayaloyalotaka rawa ni sa iotioti ni nona ivakadinadina ena koniferedi raraba oya.
“Meu na tinia ena noqu ivakadinadina (ena ciwasagavulu na yabaki ni noqu bula e vuravura oqo sa rawa kina meu cavuta oqo) na levu ga ni noqu sa qase tiko mai, na levu ni noqu kila na matavuvale sa iusutu ni bula ka sa idola ki na marau tawamudu.
“Au vakavinavinaka vua na watiqu, vei iratou na luvequ, ira na makubuqu kei ira na makubuqu vakarua, kei ira kece … na isema ni matavuvale era sa vakaiyautaka na noqu bula, io, ka vakatawamudutaka talega. Sa noqu ivakadinadina tabu ka kaukauwa duadua oqo” (“Na Vuna e Bibi kina na Vakamau kei na Matavuvale—Ena Veivanua Kecega e Vuravura,” Liaona, Me 2015, 42).
Na itukutuku nei Elder Perry e dua na lesoni mana ni gauna ni bula taucoko mai vua e dua na turaga au dau lomana ka kila mai na rabailevu ni veika sa sotava, na bibi ni isema ena matavuvale kei na marau tawamudu.
A cauraka o Peresitedi Packer ena koniferedi raraba ena ono na vula sa oti na ituvatuva ni marau nei Tamada, nona Veisorovaki na iVakabula, kei na matavuvale tawamudu:
“Au vakadinadinataka ni o Jisu na Karisito, na Luve ni Kalou bula. O koya na iliuliu ni Lotu oqo. Mai na Nona Veisorovaki kei na kaukauwa ni matabete, na matavuvale era tekivu ena vuravura oqo era na rawa ni duavata tale ki na veigauna tawamudu. …
“Au vakavinavinakataka … na Veisorovaki ka rawa me vakasavasavataka vakadua na duka yadua se cava sara na kena dredre se kena balavu se levu ni gauna a vakayacori tikoga kina. Na Veisorovaki ena rawa me sereki iko mo toso ki liu, ena savasava kei na kilikili” (“Na iTuvatuva ni Bula Marau,” Liaona, Me 2015, 28).
Na itukutuku nei Peresitedi Packer e dua na lesoni mana ni gauna ni bula taucoko mai vua e dua na turaga au dau lomana e dau vunautaka vakamatata ka wasoma ni inaki “ni itaviqaravi taucoko ni Lotu o ya na nodrau bula marau e dua na tagane kei na dua na yalewa vata kei ira na luvedrau, ena nodrau itikotiko, vauci vata me baleta na veigauna tawamudu” (Liaona, Me 2015, 26).
A vunautaka o Elder Scott ena iotioti ni nona vosa ena koniferedi raraba, ena Okotova 2014: “Eda tadu mai ki na bula oqo baleta sara ga meda tubu mai na noda dredre kei na vakatovolei. Ena vukei keda na bolebole meda na vakataka sara na Tamada mai Lomalagi, ka yaco na Veisorovaki i Jisu Karisito meda curuma rawa na bolebole oqori. Au vakadinadinataka ni gauna eda bulataka tiko noda gole mai Vua, eda rawa ni curuma na veitemaki kecega, na mosi ni yalo kecega, na bolebole eda tadrava” (“Vakaliuca mo Bulataka Nomu Vakabauta,” Liaona, Nove. 2014, 94).
Na itukutuku nei Elder Scott e dua na lesoni mana ni bula taucoko mai vua e dua au dau lomana ka ivakadinadina digitaki lomani ni yaca i Karisito e vuravura taucoko (raica na V&V 107:23).
Yalayala kei na iVakadinadina
Sa tukuna na iVakabula “Na vosa kau sa tukuna se ra tukuna na noqu tamata, sa tautauvata ga” (V&V 1:38). Me da rogoca ka muria na dina tawamudu era vakavuvulitaka na nona mata vakadonui na Turaga. Ni da vakayacora vakakina, au yalataka ni na vaqaqacotaki na noda vakabauta na Tamada Vakalomalagi kei Jisu Karisito, ka da na ciqoma na veituberi vakayalo kei na veitaqomaki me baleta na ituvaki yadua eda sotava kei na noda gagadre.
Ena igu taucoko ni yaloqu, au vakadinadinataka ni dusimaka tiko na Karisito sa vakaturi cake mai na mate ka bula tiko na cakacaka ni nona Lotu bula sa vakalesui mai vei ira na Nona italai era sa kacivi me ra kauta na Yacana. Au vakadinadinataka ena yaca tabu i Jisu Karisito, emeni.