Ang Lumba sa Kinabuhi
Ni Presidente Thomas S. Monson
Diin man kita gikan? Nganong ania kita dinhi? Asa kita paingon human niini nga kinabuhi? Dili na magpabiling dili matubag kini nga mga pangutana.
Akong mga kaigsoonan, karong buntaga buot kong maghisgot sa kamatuoran—kining kamatuoran nga makapalambo ug makaluwas sa atong kinabuhi.
Bisan asa ang mga tawo magdali. Ang eroplano modala sa ilang mga pasahero tabok sa dakong kontinente ug kadagatan aron makatambong sa mga miting, makatuman sa mga obligasyon, magkalingaw sa bakasyon, o makabisita sa pamilya. Mga dalan bisan asa–lakip sa mga freeway, thruway, ug motorway–adunay daghang mga sakyanan, giokupahan og minilyong mga tawo, sa walay hunong ug sa daghang mga rason sa atong paghimo sa atong buluhaton kada adlaw.
Niining pas-pas nga kinabuhi, mohunong ba kita sa makadiyot sa pagpalandong—sa paghunahuna sa walay katapusan nga kamatuoran?
Kon itandi sa mahangturong kamatuoran, kadaghanan sa mga pangutana ug kabalaka sa pagpakabuhi dili kaayo importante. Unsay atong panihapon karon? Unsa nga kolor ang atong ipintal sa kwarto? Ipalista ba nato si Johnny sa soccer? Kini nga mga pangutana ug daghan pang lain dili kaayo importante kon moabut ang krisis, kon ang minahal nato madisgrasya, kon ang sakit moabut sa panimalay, kon ang kandila sa kinabuhi moawop ug ang kangitngit mohulga. Mas makahunahuna kita og maayo, ug sayon kitang makatino unsa ang importante ug unsa ang dili kaayo importante.
Bag-o lang kong mibisita og usa ka babaye nga nakigbisog og grabe nga sakit sulod sa duha ka tuig. Miingon siya nga sa wala pa siya masakit, daghan kaayo siya og mga kalihokan sama sa paglimpyo sa balay pag-ayo ug mobutang niini og nindot nga mga kasangkapan. Bisitahan niya ang iyang hairdresser kaduha kada semana ug mogahin og kwarta ug panahon kada bulan sa pagpamalit og mga sinena. Dili niya pabisitahon kanunay ang iyang mga apo, kay nabalaka siya nga basin mangabuak ang iyang mahalon nga mga butang o maguba sa gagmay nga mga bata.
Ug dayon nakadawat siya sa makapabalaka nga balita nga ang iyang mortal nga kinabuhi nag-ungaw sa kamatayon nga limitado na lang ang iyang pagpakabuhi. Miingon siya sa dihang iyang nadungog ang dayagnos sa doktor, nakaamgo siya dayon nga iyang igahin ang panahon nga nahibilin uban sa iyang pamilya ug mga higala ug ang ebanghelyo sa sentro sa iyang kinabuhi, kay kini mao ang labing importante kaniya.
Ang mao nga panahon maklaro nato ug moabut natong tanan, bisan og tingali dili kanunay nga dramatic kaayo. Klaro natong makita unsa ang bililhon sa atong kinabuhi ug unsaon nato nga magpakabuhi.
Miingon ang Manluluwas:
“Ayaw kamo pagtigum og mga bahandi alang kaninyo dinhi sa yuta diin ang tangkob ug ang taya nagakutkot, ug diin ang mga kawatan nagapanakasaka ug nagapangawat:
“Hinonoa pagtigum kamog mga bahandi alang kaninyo dinhi sa yuta diin walay tangkob ug taya ang nagakutkot, ug diin walay mga kawatan nagapanakasaka ug nagapangawat:
“Kay hain gani ang imong bahandi, atua usab didto ang imong kasingkasing.”1
Sa atong pagpamalandong o dakong panginahanglan, ang kalag sa tawo mosangko sa langit, magtinguha og balaan nga tubag sa importanting mga pangutana sa kinabuhi: Diin kita gikan? Nganong ania kita dinhi? Asa kita paingon human kita mobiya niini nga kinabuhi?
Mga tubag niini nga mga pangutana dili madiskobrehan sa mga libro o sa pagtan-aw sa Internet. Kini nga mga pangutana molapas sa pagka-mortal. Naglakip kini sa kahangturan.
Diin kita gikan?Walay duha-duha gihunahuna kini, kon dili gihisgutan, kon wala isulti, sa matag tawo.
Si Apostol Pablo misulti sa mga Taga-Atenas sa Mars’ Hill “kay kaliwat man diay kita sa Dios.”2 Tungod kay nasayud ta nga ang atong pisikal nga lawas kaliwat sa atong mortal nga ginikanan, atong pangitaon ang kahulugan sa pamahayag ni Pablo. Ang Ginoo mipahayag nga “ang espiritu ug ang lawas mao ang kalag sa tawo.”3 Sa ingon ang espiritu kaliwat sa Dios. Ang magsusulat sa Hebreohanon nagtawag Kaniya nga “ang Amahan sa mga espiritu.”4 Ang mga espiritu sa tanang mga tawo sa tinuod Iyang “anak nga mga lalaki ug anak nga mga babaye.”5
Dinasig nga magbabalak misulat, para atong paladungon bahin niini nga hilisgutan, og makatandog nga mga mensahe ug mirekord og makabayaw nga mga hunahuna. Si William Wordsworth misulat sa kamatuoran:
Ang atong pagkahimugso usa lamang ka pagkatulog ug pagkalimot:
Ang kalag nga miuban kanato, bitoon sa atong kinabuhi,
Miabot sa laing dapit,
Ug nagagikan sa halayong dapit:
Dili hingpit nga nakalimot,
Ug dili hingpit nga naghubo,
Apan nag-uban kanato ang kahimayaan
Gikan sa Dios, nga maoy atong panimalay:
Ang langit anaa sa duol kanato sa bata pa kita!6
Ang mga ginikanan mamalandong sa ilang responsibilidad sa pagtudlo, pagdasig, ug paghatag og giya ug direksyon, ug ehemplo. Ug samtang ang mga ginikanan mamalandong, ang mga anak—ug ilabi na ang mga batan-on—mangutana, nganong ania kita dinhi? Kasagaran, hilom kini mosulti sa kalag, “Nganong ania akoI dinhi?
Magpasalamat kita nga usa ka maalamon nga Tiglalang mibuhat sa kalibutan ug mihimo nato nga makalimot sa kanhi kinabuhi aron makasinati kita og panahon sa pagsulay, oportunidad sa pagmatuod sa atong kaugalingon, aron mokwalipay sa tanan nga giandam sa Dios nga atong dawaton.
Tataw, usa sa katuyoan sa atong pagkatawo dinhi sa kalibutan mao ang pag-angkon og lawas sa unod ug bukog. Gihatagan usab kita og gasa sa kabubut-on. Sa liboan ka mga paagi duna tay pribelihiyo sa pagpili alang sa atong mga kaugalingon. Dinhi atong makat-unan gikan sa malisud nga kasinatian. Makaila kita tali sa maayo ug dautan. Makasulti kita sa kalainan tali sa pait ug tam-is. Nakadiskobre kita nga dunay sangputanan sa atong mga aksyon.
Pinaagi sa pagsunod sa mga sugo sa Dios, makakwalipay kita nianang “balay” nga gipamulong si Jesus sa dihang Siya miingon: “Sa balay sa akong Amahan anaay daghang puy-anan. … moadto ako aron sa pag-andam og luna alang kaninyo … aron nga diin gani ako atua usab kamo.”7
Bisan ania kita sa pagka-mortal “ang himaya,” sa kinabuhi magpadayon nga walay hunong. Ang pagkabatan-on mosunod sa pagkabata, ug ang pagkahingkod moabot nga dili mamatikdan. Gikan sa kasinatian kita magkat-on sa pagpangayo og panabang sa kahitas-an samtang kita magpakabuhi.
Ang Dios, atong Amahan, ug si Jesukristo, atong Ginoo, mitimaan sa dalan padulong sa kahingpitan. Nagsinyas sila sa pagsunod sa mahangturong kamatuoran ug magpakahingpit, sama nga Sila hingpit.8
Gipakasama ni Apostol Pablo ang kinabuhi sa usa ka lumba. Ngadto sa Mga Hebreohanon siya miawhag, “Iwakli ta ang tanang kabug-at … ang sala nga nagapiit paglikos kanato, ug dalaganon ta nga malahutayon ang lumba nga atong ginaapilan.”9
Sa atong kadasig, dili nato ibaliwala ang maalamon nga tambag sa Ecclesiastes: “Ang lumba dili man alang sa matulin, ni ang gubat alang sa mabaskug.”10 Sa tinuod, ang ganti alang kaniya nga molahutay sa katapusan.
Sa akong paghunahuna sa lumba sa kinabuhi, ako nakahinumdom og laing matang sa lumba, bisan gikan pa sa pagkabata. Ang akong mga higala ug ako magdala og mga kutsilyo ug, gikan sa humok nga kahoy nga willow, mohimo mi og mga barko-barko nga dulaan. Uban sa trayangulo nga layag nga gibutang, ang kada usa mopalawig sa barko-barko sa lumba diha sa katubigan sa Suba sa Provo Utah. Mag-abay mi sa kilid sa suba ug magtan-aw sa gagmay nga mga barko-barko nga usahay magtuwang -tuwang sa sulog ug usahay kalma nga molawig kon lawom ang tubig.
Atol sa lumba among nakita nga ang usa ka barko-barko maoy nag-una sa tanan padulong sa finish line. Sa kalit lang, ang sulog mianud niini ngadto sa dako nga lilo, ug ang barko-barko mitakilid ug nalunod. Nagtuyok-tuyok kini, wala na makabalik sa iyang agianan. Hangtud ngadto sa katapusan sa suba, taliwala sa nangahibilin nga butang nga naa niini, nga napitlan sa mga lumot.
Ang mga barko-barko walay kilya para hinimbang, walay timon nga makahatag og direksyon, ug walay makina. Sa gipaabut, ang ilang destinasyon padulong sa ubos—ang dalan nga walay babag.
Dili sama sa mga barko-barko, kita gihatagan og balaan nga mga hiyas nga mogiya sa atong panaw. Mianhi kita sa pagka-mortal dili molutaw uban sa sulog sa kinabuhi apan uban sa gahum sa paghunahuna, sa paghatag og rason, ug sa paglampos.
Ang atong Langitnong Amahan wala mopasugod nato sa atong mahangturong panaw nga wala maghatag og mga pamaagi diin makadawat kita og giya gikan Niya aron sa pagsiguro sa luwas nga pagpauli. Ako namulong mahitungod sa pag-ampo. Naghisgot usab ako sa mga hunghong gikan sa ligdong, hinay nga tingog; ug sa balaan nga mga kasulatan, nga anaa ang pulong sa Ginoo ug sa mga pulong sa mga propeta—nga gihatag nato aron malampuson kitang makaabut sa finish line.
Sa panahon sa atong mortal nga misyon, madagma ta, mohupas ang pahiyom, sakit sa balatian—sama sa pagbiya sa summer, sa pag-abut sa pagpanglarag sa dahon (autumn), sa kabugnaw sa winter, ug sa kasinatian sa kamatayon.
Ang kada tawo nakapangutana sa iyang kaugalingon sa pangutana nga nindot pagkasulti ni Job sa karaan: “Kon ang tawo mamatay, mabuhi ba siya pag-usab?”11 Sulayi sa dili paghunahuna niini nga pangutana, mobalik kini kanunay. Ang kamatayon moabut sa tanan. Moabut kini sa edaran samtang magsusapinday sa paglakaw. Ang tawag madungog niadtong wala pa moabut sa katunga sa panaw sa kinabuhi. Ug sa kasagaran mopahilom sa katawa sa gagmay nga mga bata.
Apan unsa ang kinabuhi human sa kamatayon? Ang kamatayon ba katapusan sa tanan? Si Robert Blatchford, sa iyang libro nga God and My Neighbor, miatake sa gidawat nga mga Pagtuo sa Kristiyano sama sa Dios, Kristo, pag-ampo, ug ilabi na sa pagka-imortal. Siya mapusganong miingon nga ang kamatayon mao ang katapusan sa atong pagkabuhi ug wala nay laing makapamatuod niini. Dayon usa ka makapatingala nga butang ang nahitabo. Ang iyang pagduhaduha sa kalit lang, nakawang. Siya nag-inusara ug wala makapanalipud. Hinay-hinay siyang mibalik sa tinuohan nga iyang gihimong kataw-an ug gibiyaan. Unsa kaha ang nakapusab sa iyang panglantaw? Ang iyang asawa namatay. Nagmasulub-on siyang misulod sa kwarto diin didto ang mortal nga lawas sa iyang asawa. Iyang gisud-ong ang panagway sa iyang hinigugma. Sa paggawas, iyang gisultihan ang usa ka higala: “Siya kadto, apan dili gyud siya. Ang tanan nausab. Adunay usa ka butang nga nawala kaniya. Dili na siya susama. Unsa ang nawala, kondili ang kalag?”
Sa wala madugay siya misulat: “Dili mao ang gihunahuna sa ubang tawo kabahin sa kamatayon. Dili kini nga moadto lang sa pikas kwarto. Nianang kwarto atong makita … ang mapinanggoang mga babaye ug lalaki ug bata nga atong gihigugma ug namatay.”12
Akong kaigsoonan, kita nasayud nga ang kamatayon dili ang katapusan. Ang kamatuoran gitudlo na sa buhing mga porpeta sa tibuok kapanahonan. Kini usab makita sa atong balaang kasulatan. Sa Basahon ni Mormon atong mabasa ang piho ug makapahupay nga mga pulong:
“Karon mahitungod sa kahimtang sa kalag tali sa kamatayon ug sa pagkabanhaw—Tan-awa, kini gipahibalo ngari kanako pinaagi sa usa ka anghel, nga ang espiritu sa tanan nga mga tawo, sa diha-diha nga sila mobiya gikan niining mortal nga lawas, oo, nga ang mga espiritu sa tanan nga mga tawo, bisan sila maayo o dautan, dad-on sa panimalay ngadto niana nga Dios kinsa mihatag kanila sa kinabuhi.
“Ug unya mahinabo, nga ang mga espiritu niadto kinsa mga matarung pagadawaton ngadto sa kahimtang sa kalipay, diin gitawag og paraiso, usa ka kahimtang sa kapahulayan, usa ka kahimtang sa kapahulayan, usa ka kahimtang sa kalinaw, diin sila mopahulay gikan sa tanan nila nga mga kasamok ug tanan nga kabalaka, ug kasubo.”13
Human gilansang ang Manluluwas ug gipahimutang ang Iyang lawas sa lubnganan sulod sa tulo ka adlaw, ang espiritu misulod pagbalik. Ang bato giligid, ug ang nabanhaw nga Manunubos milakaw, gisininaan sa imortal nga lawas sa unod ug mga bukog.
Ang tubag sa pangutana ni Job, “Kon ang tawo mamatay, mabuhi ba siya pag-usab?” miabut sa dihang si Maria ug ang uban miduol sa lubnganan ug nakakita og duha ka tawo nga misanag ang mga sinina nga nakigsulti nila: “Ngano nga ang buhi anhi man ninyo pangitaa sa mga patay? Wala Siya dinhi, apan nabanhaw.”14
Isip resulta sa kadaugan ni Kristo ibabaw sa lubnganan, kitang tanan mabanhaw. Mao kini ang katubsanan sa kalag. Si Pablo misulat: “Adunay … mga lawas nga langitnon, ug mga lawas nga yutan-on: apan lain ang kasanag sa mga langitnon, ug lain usab ang mga kasanag sa mga yutan-on.”15
Ang langitnong himaya ang atong gipangita. Kita nagtinguha sa pagpuyo diha sa presensya sa Dios. Gusto kitang mahimong miyembro sa mahangturong pamilya. Ang ingon nga mga panalangin maangkon sa tibuok kinabuhi nga pagpaningkamot, pagtinguha, paghinulsol, ug sa katapusan kalampusan.
Diin kita gikan? Nganong ania kita dinhi? Asa kita paingon human niini nga kinabuhi? Dili na magpabiling dili matubag kini nga mga pangutana Gikan sa kaladmon sa akong kalag ug kamapainubsanon, ako mopamatuod nga ang akong gipamulong tinuod.
Ang atong Lanigtnong Amahan malipay niadtong mosunod sa Iyang mga sugo. Nabalaka usab siya sa nawala nga anak, sa langayan nga tin-edyer, sa badlungon nga batan-on, sa masalaypon nga ginikanan. Malumo nga namulong ang Manluluwas niini, ug ngadto sa tanan: “Balik. Saka. Sulod. Pauli. Duol ngari kanako”
Sunod semana, saulogon nato ang Easter. Kita maghunahuna sa kinabuhi sa Manluluws, Iyang kamatayon, ug Iyang Pagkabanhaw. Isip Iyang linain nga saksi, ako mopamatuod nga Siya buhi ug nagpaabut sa atong pagbalik. Nga kita makabalik sa Iyang presensya, ako nag-ampo sa Iyang balaang ngalan—gani si Jesukristo, atong Manluluwas ug Manunubos, amen.