2010-2019
Οικογένειες υπό διαθήκη
Απριλίου 2012


Οικογένειες υπό διαθήκη

Δεν υπάρχει τίποτε που έχει έλθει ή θα έλθει στην οικογένειά σας τόσο σημαντικό όσο οι ευλογίες τής επισφραγίσεως.

Εκτιμώ το γεγονός ότι έχω συγκεντρωθεί μαζί σας σε αυτήν τη συγκέντρωση, στην οποίαν είναι προσκεκλημένοι όλοι οι φέροντες την ιεροσύνη τού Θεού στη γη. Είμαστε ευλογημένοι που προεδρεύει ημών ο Πρόεδρος Τόμας Μόνσον. Ως ο Πρόεδρος τής Εκκλησίας, είναι ο μοναδικός ζων που είναι υπεύθυνος για τα κλειδιά που επισφραγίζουν οικογένειες και όλες εκείνες τις διατάξεις τής ιεροσύνης που είναι απαραίτητες για την επίτευξη αιώνιας ζωής, το μεγαλύτερο από όλα τα δώρα τού Θεού.

Υπάρχει ένας πατέρας που ακούει απόψε, ο οποίος ήταν μη ενεργό μέλος, επειδή θέλει τη διαβεβαίωση αυτού τού δώρου με όλη του την καρδιά. Εκείνος και η σύζυγός του αγαπούν τα δύο μικρά παιδιά τους, ένα αγόρι και ένα κορίτσι. Σαν άλλους γονείς μπορεί να προδεί την επουράνια ευτυχία, όταν διαβάζει τα εξής λόγια: «Και αυτή η ίδια κοινωνικότητα που υφίσταται ανάμεσά μας εδώ, θα υφίσταται ανάμεσά μας εκεί, μόνον που θα συνοδεύεται με αιωνία δόξα, την οποία δόξα δεν απολαμβάνουμε τώρα»1.

Αυτός ο πατέρας που ακούει μαζί μας απόψε, γνωρίζει το μονοπάτι προς αυτόν τον ένδοξο προορισμό. Δεν είναι εύκολος. Το ξέρει ήδη. Προϋπόθετε πίστη στον Ιησού Χριστό, βαθιά μετάνοια και αλλαγή στην καρδιά του που συνοδευόταν από έναν καλοσυνάτο επίσκοπο, ο οποίος τον βοήθησε να αισθανθεί τη στοργική συγχώρηση τού Κυρίου.

Υπέροχες αλλαγές συνεχίσθηκαν καθώς πήγε στον άγιο ναό για μία προικοδότηση, την οποίαν περιέγραψε ο Κύριος σε όσους εξουσιοδότησε στον πρώτο ναό, σε αυτήν τη θεϊκή νομή. Ήταν στο Κίρτλαντ τού Οχάιο. Ο Κύριος είπε γι’ αυτό:

«Λοιπόν, γι’ αυτόν το λόγο σας έδωσα την εντολή να πάτε στο Οχάιο, και εκεί εγώ θα σας δώσω το νόμο μου, και εκεί εσείς θα ενδυθείτε με δύναμη από τα ύψη.

»Και από εδώ κι εμπρός… γιατί έχω φυλαγμένο ένα σπουδαίο έργο, γιατί ο οίκος του Ισραήλ θα σωθεί, και θα τους οδηγήσω οπουδήποτε εγώ θέλω, και καμιά δύναμη δεν πρόκειται να σταματήσει το χέρι μου»2.

Για τον προσφάτως ενεργοποιημένο φίλο μου και για όλη την ιεροσύνη, ένα σπουδαίο έργο εμπρός είναι να ηγούμεθα στο να σώσουμε το μέρος τού Ισραήλ για το οποίο είμαστε ή θα γίνουμε υπεύθυνοι, την οικογένειά μας. Ο φίλος μου και η σύζυγός του ήξεραν ότι αυτό απαιτεί να επισφραγισθεί με τη δύναμη τής Μελχισεδικής Ιεροσύνης σε έναν άγιο ναό τού Θεού.

Ζήτησε να τελέσω εγώ την επισφράγιση. Εκείνος και η σύζυγός του ήθελαν να γίνει όσο το δυνατόν συντομότερα. Αλλά με τη φορτωμένη εποχή τής γενικής συνελεύσεως να πλησιάζει, το άφησα στο ζεύγος και τον επίσκοπό τους να το κανονίσουν με το γραμματέα μου, για να βρουν την καλύτερη ημερομηνία.

Φαντασθείτε την έκπληξη και τη χαρά μου, όταν μού είπε ο πατέρας στην εκκλησία ότι η επισφράγιση ορίσθηκε για τις 3 Απριλίου. Αυτή ήταν η ημέρα το 1836, όταν ο Ηλίας ο Θεσβίτης, ο αναληφθείς προφήτης, εστάλη στον Ναό τού Κίρτλαντ, για να δώσει τη δύναμη επισφραγίσεως στον Τζόζεφ Σμιθ και τον Όλιβερ Κάουντερυ. Τα κλειδιά αυτά είναι στην Εκκλησία σήμερα και θα συνεχίσουν να είναι μέχρι τη συντέλεια τού αιώνα3.

Είναι η ίδια ουράνια εξουσιοδότηση δοθείσα από τον Κύριο στον Πέτρο όπως είχε υποσχεθεί: «Και θα σου δώσω τα κλειδιά της βασιλείας των ουρανών‧ και ό,τι αν δέσεις επάνω στη γη, θα είναι δεμένο στους ουρανούς‧ και ό,τι αν λύσεις επάνω στη γη, θα είναι λυμένο στους ουρανούς»4.

Η επιστροφή τού Ηλιού τού Θεσβίτου ευλόγησε όλους όσοι φέρουν την ιεροσύνη. Ο Πρεσβύτερος Χάρολντ Λη το διευκρίνισε αυτό καθώς μίλησε στη γενική συνέλευση, παραθέτοντας τον Πρόεδρο Τζόζεφ Φίλντινγκ Σμιθ. Ακούστε προσεκτικά: «Φέρω την ιεροσύνη. Εσείς, αδελφοί εδώ φέρετε την ιεροσύνη. Έχουμε λάβει τη Μελχισεδική Ιεροσύνη -- την οποίαν έφερε ο Ηλίας ο Θεσβίτης και άλλοι προφήτες και ο Πέτρος, ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης. Όμως, ενώ έχουμε την εξουσία να βαπτίζουμε, ενώ έχουμε την εξουσία να θέτουμε τα χέρια μας για τη δωρεά τού Αγίου Πνεύματος και να χειροτονούμε άλλους και να κάνουμε όλα αυτά τα πράγματα, χωρίς τη δύναμη επισφραγίσεως δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε τίποτε, διότι δεν θα υπήρχε καμία εγκυρότητα σε αυτά που κάναμε».

Ο Πρόεδρος Σμιθ εξακολούθησε:

«Οι ανώτερες διατάξεις, οι ανώτερες ευλογίες οι οποίες είναι απαραίτητες για την υπερύψωση στη βασιλεία τού Θεού και οι οποίες μπορούν μόνον να αποκτηθούν σε συγκεκριμένα μέρη, κανείς άνδρας δεν έχει το δικαίωμα να [τις] τελέσει παρά μόνον καθώς λαμβάνει την εξουσία να το κάνει από το άτομο που κρατά τα κλειδιά. 

«…Δεν υπάρχει κανείς άνδρας επάνω στο πρόσωπο τής γης, ο οποίος να έχει το δικαίωμα να προβάλει και να χορηγήσει οιεσδήποτε από τις διατάξεις αυτού τού Ευαγγελίου, αν δεν το εγκρίνει ο Πρόεδρος τής Εκκλησίας, ο οποίος κρατά τα κλειδιά. Μας έχει δώσει εξουσία. Έχει θέσει τη δύναμη επισφραγίσεως στην ιεροσύνη μας, επειδή κρατά αυτά τα κλειδιά»5.

Η ίδια αυτή διαβεβαίωση ήλθε από τον Πρόεδρο Μπόιντ Πάκερ καθώς έγραψε για τη δύναμη επισφραγίσεως. Το γεγονός ότι γνωρίζω ότι τα λόγια αυτά είναι αληθινά αποτελεί παρηγοριά για μένα καθώς θα είναι για την οικογένεια που θα επισφραγίσω στις 3 Απριλίου: «Ο Πέτρος θα κρατούσε αυτά τα κλειδιά. Ο Πέτρος έπρεπε να φέρει τη δύναμη επισφραγίσεως… να δένει ή να επισφραγίζει στη γη ή να λύνει στη γη και να είναι το ίδιο στους ουρανούς. Αυτά τα κλειδιά ανήκουν στον Πρόεδρο τής Εκκλησίας -- στον προφήτη, βλέποντα και αποκαλυπτή. Αυτή η ιερά δύναμη επισφραγίσεως είναι με την Εκκλησία τώρα. Τίποτε [άλλο] δεν αντιμετωπίζεται με ιερότερο στοχασμό από αυτούς που γνωρίζουν τη σημασία αυτής της εξουσίας. Τίποτε [άλλο] δεν προστατεύεται πιο στενά. Υπάρχουν σχετικώς λίγοι άνδρες, οι οποίοι φέρουν αυτήν τη δύναμη επισφραγίσεως επάνω στη γη σε οιανδήποτε χρονική στιγμή -- σε κάθε ναό υπάρχουν αδελφοί στους οποίος έχει δοθεί η δύναμη τής επισφραγίσεως. Κανείς δεν μπορεί να την λάβει εκτός από τον προφήτη, βλέποντα και αποκαλυπτή και Πρόεδρο τής Εκκλησίας τού Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών»6.

Κατά τον ερχομό τού Ηλιού τού Θεσβίτου δεν εδόθη μόνον δύναμη στην ιεροσύνη, αλλά έπρεπε να στραφούν καρδιές: «Το πνεύμα, η δύναμη και η κλήση του Ηλιού του Θεσβίτου είναι ότι έχετε δύναμη να κρατάτε το κλειδί της αποκάλυψης, των διατάξεων, των οραμάτων, των δυνάμεων και των προικοδοτήσεων της πληρότητας της Μελχισεδικής Ιεροσύνης και της βασιλείας του Θεού στη γη· και να δέχεστε, να λαμβάνετε και να τελείτε όλες τις διατάξεις που ανήκουν στη βασιλεία του Θεού, ακόμα και να στρέφετε τις καρδιές των πατέρων προς τα τέκνα και τις καρδιές των τέκνων προς τους πατέρες, ακόμα και εκείνων που είναι στους ουρανούς»7.

Αυτό το συναίσθημα δηλαδή να στραφεί η καρδιά του, έχει ήδη έλθει στον φίλο μου και την οικογένειά του. Μπορεί να έχει έλθει και σε εσάς αυτό το πρωί. Μπορεί να έχετε φαντασθεί στον νου σας, όπως εγώ, το πρόσωπο τού πατέρα σας ή τής μητέρας σας. Μπορεί να ήταν μία αδελφή ή ένας αδελφός. Μπορεί να ήταν μία κόρη ή ένας υιός.

Μπορεί να είναι στον κόσμο των πνευμάτων ή σε ηπείρους μακριά από εσάς. Όμως, χαρά ήλθε από ένα αίσθημα ότι οι σύνδεσμοι μαζί τους είναι βέβαιοι, επειδή είσθε ή μπορεί να είσθε δεμένοι με αυτούς με διατάξεις τής ιεροσύνης που ο Θεός θα τιμήσει.

Οι φέροντες την Μελχισεδική Ιεροσύνη, οι οποίοι είναι πατέρες σε επισφραγισμένες οικογένειες, έχουν διδαχθεί τι πρέπει να κάνουν. Δεν υπάρχει τίποτε που έχει έλθει ή θα έλθει στην οικογένειά σας τόσο σημαντικό όσο οι ευλογίες τής επισφραγίσεως. Δεν υπάρχει τίποτε πιο σημαντικό από το να τιμάτε τις διαθήκες τού γάμου και τής οικογένειας που έχετε συνάψει ή θα συνάψετε στους ναού τού Θεού.

Ο τρόπος να το κάνουμε αυτό είναι ξεκάθαρος. Το Άγιο Πνεύμα τής υπόσχεσης, μέσω τής υπακοής και τής θυσίας μας, πρέπει να επισφραγίσει τις διαθήκες μας τού ναού, προκειμένου να πραγματοποιηθούν στον άλλον κόσμο. Ο Πρόεδρος Χάρολντ Λη εξήγησε τι σημαίνει να επισφραγίζεσαι από το Άγιο Πνεύμα τής υπόσχεσης, παραθέτοντας τον Πρεσβύτερο Μέλβιν Μπάλαρντ: «Ενδεχομένως να εξαπατήσουμε τους ανθρώπους, αλλά δεν μπορούμε να εξαπατήσουμε το Άγιο Πνεύμα και οι ευλογίες μας δεν θα είναι αιώνιες, αν δεν επισφραγισθούν επίσης από το Άγιο Πνεύμα τής υπόσχεσης. Το Άγιο Πνεύμα είναι εκείνο που διαβάζει τις σκέψεις και την καρδιά των ανθρώπων και δίδει την επισφραγιστική του δύναμη στις ευλογίες που προφέρονται επάνω στο κεφάλι τους. Τότε η επισφράγιση είναι δεσμευτική, αποτελεσματική και σε απόλυτη ισχύ»8.

Όταν η αδελφή Άιρινγκ και εγώ επισφραγισθήκαμε στον Ναό τού Λόγκαν της Γιούτα, δεν κατάλαβα τότε την πλήρη σημασία αυτής τής υπόσχεσης. Ακόμη προσπαθώ να καταλάβω όλα όσα αυτή σημαίνει, αλλά η σύζυγός μου και εγώ αποφασίσαμε, στην αρχή τού πεντηκονταετούς σχεδόν γάμου μας, να προσκαλούμε το Άγιο Πνεύμα όσο περισσότερο μπορούσαμε στη ζωή μας και στην οικογένειά μας.

Ως νεαρός πατέρας, επισφραγισμένος στον ναό με την καρδιά μου στραμμένη στη σύζυγό μου και τη νέα οικογένεια, συνάντησα τον Πρόεδρο Τζόζεφ Φίλντιγκ Σμιθ για πρώτη φορά. Στην αίθουσα συμβουλίου τής Πρώτης Προεδρίας, όπου είχα προσκληθεί, μού ήλθε μία απολύτως βεβαία μαρτυρία καθώς ο Πρόεδρος Χάρολντ Λη με ερώτησε, δεικνύοντας τον Πρόεδρο Σμιθ, ο οποίος καθόταν δίπλα σε αυτόν: «Πιστεύεις ότι αυτός ο άνδρας θα μπορούσε να είναι προφήτης τού Θεού;»

Ο Πρόεδρος Σμιθ είχε μόλις εισέλθει τού δωματίου και δεν είχε πει ακόμα λέξη. Είμαι αιωνίως ευγνώμων που μπόρεσα να απαντήσω χάρη σε αυτό που ήλθε στην καρδιά μου: «Το ξέρω ότι είναι» και το ήξερα τόσο σίγουρα όσο ήξερα ότι ο ήλιος έλαμπε ότι είχε τη δύναμη επισφράγισης τής ιεροσύνης για όλη τη γη.

Αυτή η εμπειρία έδωσε στα λόγια του μεγάλη δύναμη για μένα και τη σύζυγό μου, όταν σε μία συνεδρίαση συνελεύσεως στις 6 Απριλίου 1972 ο Πρόεδρος Τζόζεφ Φίλντινγκ Σμιθ έδωσε την ακόλουθη συμβουλή: «Είναι το θέλημα τού Κυρίου να ενδυναμώνουμε και να διατηρούμε την οικογενειακή μονάδα. Παρακαλούμε τους πατέρες να λάβουν τη δικαιωματική θέση τους ως κεφαλής τού σπιτιού. Ζητούμε από τις μητέρες να υποστηρίζουν τον σύζυγό τους και να είναι παραδείγματα στα παιδιά τους»9.

Επιτρέψατέ μου να προτείνω τέσσερα πράγματα που μπορείτε να κάνετε ως πατέρας τής ιεροσύνης, για να ανυψώσετε και να καθοδηγήσετε την οικογένειά σας πάλι να είναι με τον Επουράνιο Πατέρα και τον Σωτήρα.

Πρώτον, κερδίστε και διατηρήστε μία βεβαία μαρτυρία ότι τα κλειδιά τής ιεροσύνης είναι μαζί μας και τα κρατά ο Πρόεδρος τής Εκκλησίας. Να προσεύχεστε γι’ αυτό κάθε ημέρα. Η απάντηση θα έλθει με μία αύξηση αποφασιστικότητας να ηγείσθε τής οικογένειάς σας, με συναισθήματα ελπίδος και με μεγαλύτερη ευτυχία στην υπηρέτησή σας. Θα είσθε πιο χαρωποί και αισιόδοξοι, μία μεγάλη ευλογία για τη σύζυγο και την οικογένειά σας.

Η δεύτερη προϋπόθεση είναι να αγαπάτε τη σύζυγό σας. Θα χρειασθεί πίστη και ταπεινότητα, για να βάλετε το όφελός της επάνω από το δικό σας στις μάχες τής ζωής. Έχετε την ευθύνη να παράσχετε τα απαραίτητα και να γαλουχείτε την οικογένεια μαζί της, ενώ υπηρετείτε άλλους. Αυτό ενίοτε μπορεί να καταναλώσει όλη την ενέργεια και τη δύναμη που έχετε. Η ηλικία και η ασθένεια μπορούν να αυξήσουν τις ανάγκες τής συζύγου σας. Αν επιλέξετε ακόμη και τότε να βάλετε την ευτυχία της πάνω από τη δική σας, σας υπόσχομαι ότι η αγάπη σας για αυτήν θα αυξηθεί.

Τρίτον, στρατολογήστε ολόκληρη την οικογένεια να αγαπά αλλήλους. Ο Πρόεδρος Έζρα Ταφτ Μπένσον δίδαξε:

«Κατά μίαν αιώνια έννοια, η σωτηρία αποτελεί οικογενειακή υπόθεση…

»Πάνω απ’ όλα, τα παιδιά χρειάζεται να ξέρουν και να αισθάνονται ότι τα αγαπούν, τα θέλουν και τα εκτιμούν. Χρειάζεται να διαβεβαιώνονται γι’ αυτά συχνά. Προφανώς, αυτός είναι ένας ρόλος που θα πρέπει να εκπληρώνουν οι γονείς και συχνότατα η μητέρα μπορεί να το κάνει καλύτερα»10.

Αλλά μία άλλη ζωτικής σημασίας πηγή για το αίσθημα αυτό, ότι τα αγαπούν, είναι από άλλα παιδιά στην οικογένεια. Το συνεπές ενδιαφέρον αδελφών μεταξύ τους θα έλθει μόνον με επίμονη προσπάθεια από τους γονείς και τη βοήθεια τού Θεού. Ξέρετε ότι ισχύει αυτό εκ πείρας στην οικογένειά σας. Και επιβεβαιώνεται κάθε φορά που διαβάζετε για οικογενειακές έριδες που αντιμετώπισε ο χρηστός Λεχί και η σύζυγός του, η Σαρία, στο χρονικό από το Βιβλίο τού Μόρμον.

Η επιτυχία που κέρδισαν παρέχει έναν οδηγό για εμάς. Δίδαξαν το Ευαγγέλιο τού Ιησού Χριστού τόσο καλά και τόσο επιμόνως, ώστε παιδιά και ακόμη και ορισμένοι απόγονοι μετά από γενεές μαλάκωσαν την καρδιά τους προς τον Θεό και μεταξύ τους. Παραδείγματος χάριν, ο Νεφί και άλλοι έγραψαν και προσέγγισαν μέλη τής οικογενείας που ήσαν εχθροί τους. Το Πνεύμα ενίοτε μαλάκωσε την καρδιά χιλιάδων και αντικατέστησε το μίσος με την αγάπη.

Ένας τρόπος να αναπαραγάγετε τις επιτυχίες τού πατέρα Λεχί είναι με τον τρόπο με τον οποίο κατευθύνετε οικογενειακές προσευχές και οικογενειακό χρόνο, όπως οικογενειακές βραδιές. Δώστε στα παιδιά ευκαιρίες να προσεύχονται, όταν μπορούν να προσευχηθούν για τον καθέναν στον κύκλο που χρειάζεται ευλογίες. Διακρίνετε γρήγορα τις απαρχές τής διχόνοιας και αναγνωρίστε πράξεις ανιδιοτελούς υπηρετήσεως ειδικώς μεταξύ αλλήλων. Όταν προσεύχονται για αλλήλους και υπηρετούν αλλήλους, καρδιές θα μαλακώσουν και θα στραφούν προς αλλήλους και τους γονείς τους.

Η τέταρτη ευκαιρία να καθοδηγείτε την οικογένειά σας με τον τρόπο τού Κυρίου έρχεται, όταν χρειάζεται πειθαρχία. Μπορούμε να ανταποκριθούμε στην υποχρέωσή μας να διορθώνουμε με τον τρόπο τού Κυρίου και μετά να οδηγούμε τα παιδιά μας προς την αιώνια ζωή.

Θα θυμάστε τα λόγια, αλλά μπορεί να μην έχετε δει τη δύναμή τους για έναν φέροντα τη Μελχισεδική Ιεροσύνη που προετοιμάζει την οικογένειά του να ζήσει εντός τής ίδιας κοινωνικότητας που θα έχουν στο σελέστιο βασίλειο. Να θυμάστε τα λόγια. Είναι τόσο οικεία:

«Καμία εξουσία ούτε επιρροή δεν μπορεί ούτε πρέπει να ασκείται με την ισχύ της ιεροσύνης, παρά μόνο με την πειθώ, με μακροθυμία, με ηπιότητα και πραότητα, και με αγάπη γνήσια.

»Με καλοσύνη, και πλήρη γνώση, η οποία σε μεγάλο βαθμό θα ευρύνει την ψυχή χωρίς υποκρισία, και χωρίς δόλο --

»Επιτιμώντας εγκαίρως με αυστηρότητα, όταν το υπαγορεύει το Άγιο Πνεύμα, και ύστερα δείχνοντας από κει και πέρα αύξηση αγάπης προς εκείνον τον οποίο επιτίμησες, μην τυχόν και σε θεωρήσει ότι είσαι εχθρός του.

»Ώστε να ξέρει ότι η πίστη σου είναι ισχυρότερη από τα σχοινιά του θανάτου»11.

Και αργότερα η υπόσχεση έρχεται με μεγαλύτερη αξία για εμάς ως πατέρες στη Σιών: «Το Άγιο Πνεύμα θα είναι ο συνεχής σου σύντροφος, και το σκήπτρο σου, αναλλοίωτο σκήπτρο χρηστότητας και αλήθειας, και η κυριαρχία σου θα είναι παντοτινή κυριαρχία, και χωρίς εξαναγκαστικά μέσα θα ρέει προς εσένα στον αιώνα του αιώνα»12.

Αυτό είναι ένα υψηλό πρότυπο για εμάς, αλλά όταν με πίστη ελέγχουμε την αυτοκυριαρχία μας και καταστέλλουμε την υπερηφάνειά μας, το Άγιο Πνεύμα δίδει την έγκρισή Του και ιερές υποσχέσεις και διαθήκες γίνονται βέβαιες.

Θα επιτύχετε μέσω τής πίστεώς σας ότι ο Κύριος έστειλε πίσω τα κλειδιά τής ιεροσύνης που είναι ακόμη μαζί μας -- με βέβαιο δεσμό αγάπης για τη σύζυγό σας, με τη βοήθεια τού Κυρίου στο να στρέψετε την καρδιά των παιδιών σας το ένα προς το άλλο και προς τους γονείς τους και με αγάπη να σας καθοδηγεί να διορθώσετε και να παροτρύνετε κατά τρόπον που προσκαλεί το Πνεύμα.

Γνωρίζω ότι ο Ιησούς είναι ο Χριστός και είναι ο Σωτήρας μας. Καταθέτω μαρτυρία ότι ο Πρόεδρος Τόμας Μόνσον κρατεί και ασκεί όλα τα κλειδιά τής ιεροσύνης επί γης σήμερα. Τον αγαπώ και τον υποστηρίζω. Σας αγαπώ και προσεύχομαι για εσάς. Στο ιερό όνομα τού Ιησού Χριστού, αμήν.

Σημειώσεις

  1. Διδαχή και Διαθήκες 130:2.

  2. Διδαχή και Διαθήκες 38:32–33.

  3. Βλέπε Τζόζεφ Φίλντινγκ Σμιθ, Sealing Power and Salvation,Brigham Young University Speeches of the Year (12 Ιανουαρίου 1971), speeches.byu.edu.

  4. Κατά Ματθαίον 16:19.

  5. Τζόζεφ Φίλντινγκ Σμιθ, παρετέθη από τον Χάρολντ Λη, στο Conference Report, Οκτ. 1944, 75.

  6. Μπόιντ Πάκερ, “The Holy Temple,” Liahona και Ensign, Οκτ. 2010, 34.

  7. Διδασκαλίες των Προέδρων τής Εκκλησίας: Τζόζεφ Σμιθ (2007), 11.

  8. Μέλβιν Μπάλαρντ, παρετέθη από τον Χάρολντ Λη, στο Conference Report, Οκτ. 1970, 111.

  9. Τζόζεφ Φίλντινγκ Σμιθ, “Counsel to the Saints and to the World,” Ensign, Ιούλιος 1972, 27.

  10. Έζρα Ταφτ Μπένσον, “Salvation—a Family Affair,” Tambuli, Νοέμβρ. 1992, 3, 4, Ensign, Ιούλιος 1992, 2, 4.

  11. Διδαχή και Διαθήκες 121:41–44.

  12. Διδαχή και Διαθήκες 121:46.