Nodra iVakavuvuli na Peresitedi ni Lotu
Wase 8: Na Matabete Sega ni Mudu Rawa


Wase 8

Na Matabete Sega ni Mudu Rawa

“Na Matabete i Melikiseteki … sa ikoya na sala ka vakatakilai mai kina mai lomalagi na kila ka kece, ivunau, na ituvatuva ni veivakabulai, kei na veika bibi kece sara.”

Na Bula nei Josefa Simici

Erau a sotava na veivakalougatataki erau a se sega mada ni se bau kila e liu o Josefa Simici kei Oliver Cowdery ni oti na nodrau ciqoma na Matabete i Eroni kei na cakacaka tabu vakalotu ni papitaiso. “A sa tadola na mata ni yalo i keirau; sa tevuki e matai keirau na i vakavuvuli dina me keirau kila na kena ibalebale kei na kena i naki, kei na veika vuni sa tu kina. Oqori na ka keirau a sega sara ni kila e liu se bau tadra mada ga ni keirau na rawata” (Josefa Simici-Ai Tukutuku 1:74) Erau a tomana rawa na nodrau vakadewataka yani na iVola i Monami ena ikuri ni kila ka oqo. Ia a se sega ni se ciqoma na Parofita e dua na veivakalougatataki bibi—e dua ka gadrevi ni bera ni rawa vua me tuvalaka na Lotu, me tauyavutaki kina na veitutu vakabete kei na kuoramu, ka solia talega kina na isolisoli ni Yalo Tabu. Sa dodonu kina vua me ciqoma na Matabete i Melikiseteki.

Me vaka e a yalataka o Joni na Dauveipapitaiso, e a soli sara vei rau o Josefa kei Oliver na veivakalougatataki oqo ni oti vakalailai ga na nodrau taura na Matabete i Eroni. Eratou a rairai vei rau ena dua na vanua lokuci ena yasa ni Uciwai na Susquehanna ka ratou vakatikora vei rau na Matabete i Melikiseteki ko iratou na iApositolo ena gauna e liu ko Pita, Jemesa, kei Joni. E a qai kaya kina o Josefa ni a rogoca “ia na domodratou talega ko Pita, kei Jemesa kei Joni ena lekutu ena kedrau maliwa ko Harmony e Susquehanna kei Colesville, mai Broome ena uciwai na Susquehanna; raica eratou a mai tukuna ni sa tu vei iratou na idola ni matanitu vakalomalagi kei na kaukauwa me vakayacori kina na ka kecega ena i otioti ni gauna!” (V&V 128:20)

E a sikovi mai vei ira e vuqa na vakaitutu vakabete mai na gauna makawa o Josefa Simici ena veiyabaki ka tarava mai. Era a mai solia na idola ka gadrevi tiko oqo oi rau na italai mai vua na Kalou ka rawa kina me nodra na luve ni Kalou na taucoko ni veivakalougatataki oqo. Era gole talega mai me ra mai vakavulici ira na parofita ka ra na isevu ni ulu ni veitabagauna ni taucoko ni gauna.

E a kaya na ikatolu ni Peresitedi ni Lotu o John Taylor: “Ni ko iratou ko Mosese, Ilaitia, Ilaisa kei ira e vuqa tale na tamata rogo ena iVolanikalou ka ra a vakaitavi ena veitabagauna, era a mai solia vei Josefa na idola, kaukauwa, dodonu kei na gauna vinaka kei na [veivakadonui] ka ra a marautaka ena nodra dela ni gauna. … E a vakalesui tale mai vei ira na tamata oqo e vuravura ena veiyabaki duidui ni nodra veiqaravi kei na nodra ilesilesi o ira era taura tu na Matabete tabu Vakalou ena veitabagauna duidui era a bula kina, na veikila ka kece, vuku, veika Vakamatabete, kaukauwa, kei na ivakatakila.”1

E a kaya talega o Peresitedi Taylor: “Kevaka mo a tarogi Josefa se a vakaevei tu na kena irairai o Atama, ena totolo sara na kena isau; ena tukuna vei iko na kena levu kei na ituvaki kei na veika kece me baleti koya. Ko a rawa tale beka ga ni taroga na kedratou ituvaki o Pita, Jemesa kei Joni, ka na rawa vua me sauma. Baleta na cava? Baleta ni a sa raici iratou.”2

Ena Sepiteba ni 1842, e a vola kina na Parofita e dua na ivola ki na Lotu ka vakaraitaka tiko kina na nona vakasamataka tiko vakatitobu na kila kei na matabete ka sa vakalesui tale mai oqo e vuravura: “Ia a irogorogo tale ni cava eda sa rogoca? Ai tukutuku vinaka mai Kumora! Raica sa lako mai ko Moronai e dua na agilosi mai lomalagi ka mai tukuna ka vakayacora na nodra vosa na parofita—io sa mai vakatakila na ivola. … Sa rogo talega na domo i Maikeli se ko Atama me yacova mai na gauna oqo, raica era sa tukuna kecega na nodra itabagauna, na nodra dodonu, na nodra i lesilesi kei na nodra iukuuku, io na nodra lagilagi ka dokai kei na kaukauwa ni nodra ilesilesi vakabete; era sa dau mai tukuna na veika ena qai yaco vakalailai eke, vakalailai mai kea; era sa mai vakacegui keda e na nodra tukuna tiko na veika e se bera ni yaco me tudei kina na noda inuinui!” (V&V128:20–21)

iVakavuvuli nei Josefa Simici

E tawamudu na matabete ka ra a taura tu na parofita ni veitabagauna

“E dua voli mai na isema ni vakatulewa kei na kaukauwa mai vei Atama me yacova mai na gauna oqo.”3

“E a soli taumada na Matabete vei Atama; e a taura taumada na Mataveiliutaki Taumada, ka taura tu na kena idola mai na dua na itabagauna ki na dua tale. E a taura mai ena iVakatekivu ni bera ni buli na vuravura, me vaka ena iVakatekivu 1:26, 27, 28. E a soli tu vua na lewa ni veika bula kece sara. Sa ikoya ko Maikeli na Agilosi Uasivi, ka tukuni tiko ena iVolanikalou. Me yacovi Noa; sai koya ko Keverieli ka tu taravi Atama ena Matabete; e a lesi mai vua na Kalou ki na itutu oqo, ka sa tamadra na veika bula me yacova mai nikua, ka sa soli kina vua na lewa. E a nodra taumada ko ira oqo na idola e vuravura, ka vakakina mai lomalagi.

“Na matabete sa dua na ivakavuvuli tawamudu, ka a bula kei koya na Kalou mai na tawamudu, kina tawamudu, ka sega na kena itekitekivu se itinitini vakayabaki [raica Joseph Smith Translation, Ipe. 7:3]. E dodonu me dau kau mai lomalagi na idola ena veigauna e kau kina na Kosipeli. Ka ra sa dau vakatakilai duadua ga mai lomalagi ena veivakadonui nei Atama.

E a talanoataka na Veigauna Makawa o Taniela ena ikavitu ni nona iwase ni ivola; ka kaya kina o koya na tamata qase duadua oqo, na Tamada o Atama, Maikeli, ni na vakasoqoni ira na luvena ka veivosaki kei ira me vakarautaki ira ki na lako mai ni Luve ni Tamata [raica Taniela 7:9–14]. Sai koya ko Atama (o koya na tamadra na matavuvale vakatamata ka sa vakatulewa ki na yalodra kece na tamata ka sa dodonu kina vei ira na taura tu na idola me ra na tu e matana ena soqoni levu oqo … ena tu e matana na luve ni tamata ka na qai soli kina e kea vua na lagilagi kei na lewa e sa na qai solia kina vei Karisito o Atama na nona cakacaka ka soli vua me vaka na nona itutu ni taura voli na idola kei vuravura, ia ena taura tu ga na nona itutu vakaulu ni matavuvale ni kawa tamata.

“… E a kacivi ira kece na yalo o Koya na Tamada ena gauna era buli kina na tamata ka tu vei ira sai koya ko Atama me uludra ka lesi me vakawa ka soli taumada talega vua na idola kivua kei ira tale eso ka sa dodonu kina me soli itukutuku me baleta na nona cakacaka ka vakatalega kina ko ira vua.

“E tawamudu na Matabete. Eratou a solia na idola vei Pita, Jemesa, kei Joni mai na ulu ni vanua o Koya na iVakabula, Mosese, kei Ilaisa [Ilaija], ena gauna eratou a vakamataliataki kina e matana. E tawamudu na Matabete—ka sega ni tekivu mai na veisiga kei na veiyabaki ka sega ni tukuni na tamana se na tinana se na nona mataqali, se cava tale. Ke sega na veisau ena cakacaka tabu sa sega vakakina ni veisau na Matabete. Ena veivanua kecega e caka kina na cakacaka tabu vakalotu ni Kosipeli, ena tiko talega kina na Matabete.

“E mai rawa tu vakacava na Matabete vei keda ena gauna sara e muri oqo? E a lako sobu, lako sobu sara mai ena kena veisolisolitaki mai vakamatau e a soli taumada vei Pita, Jemesa, kei Joni ka ratou solia talega vei ira tale eso. Sai Karisito o Koya na Bete Cecere Duadua; taravi koya yani o Atama. Ka a vakatoka na lotu o Paula me dua na isoqosoqo agilosi e sega ni wili rawa—vua na Kalou sa lewai ira kecega na tamata—kei na yalodra na tamata yalododonu sa uasivi sara; kivei Jisu na Dautataro ni veiyalayalati vou [raica Iperiu 12:22–24].”4

O ira na parofita ka tu vei ira na idola ena veigauna makawa era duavata mai ena qaravi ni itavi ena iotioti ni itabagauna oqo.

“Au a raici Atama ena buca ko Adam-ondi-Ahman. E a vakasoqoni ira vata na luvena ka vakalougatataki ira ena veivakalougatataki vakapeteriaki. E a rairai mai na Turaga ena kedra maliwa, ka qai vakalougatataki ira kece o (Atama), ka tukuna e liu na ka ena yaco vei ira ena icavacava ni itabagauna.

“Sai koya oqo na vuni nona vakalougatataki ira na nona kawa o Atama; e a vinakata me vakaraitaki ira vua na Kalou. Era vakasaqara e dua na koro, veika tale eso, [sa tauyavutaki, ka tara na Kalou’—Ipe. 11:10] E a tovolea me kauti ira mai na luvei Isireli o Mosese vua na Kalou, ena kaukauwa ni Matabete, ia e a sega ni rawa vua. Ena imatai ni tabagauna ni vuravura era a tovolea vakakina; era a tovolea me ra vakalesua mai na lagilagi vata sara ga oqo na kawa i Ilaisa, ka ra sega ni rawata rawa; ia era a parofisaitaka e dua na siga ka na qai vakatakilai kina na lagilagi oqo. E vakamacala o Paula ena itabagauna ni sa oti kecega na gauna sa lokuci, me soqona vata na ka kecega na Kalou, veika tale eso. [raica Efe 1:10]; o koya gona ki vei ira ka soli kina na idola oqo, sa dodonu me ra tiko kina; ka ni sa sega ni rawa me ra vakataucokotaki ke sega koi keda.

“Era sa tiko mai lomalagi o ira oqo, ia ko ira na luvedra era tiko oqo e vuravura. E tagicaki keda tiko mai na ketedra. E a talai ira mai kina na tamata na Kalou ena vuku ni ka oqo. ‘Ena talai ira yani na nona agilosi na Luve ni Tamata, me ra soqona vata mai na nona matanitu na ka kecega sa dauveivakacalai, kei ira sa kitaka tiko na ka ca’ [Maciu 13:41]. Era na lako sobu kece mai na ibulibuli dauvakatulewa oqo ka ra mai duavata ena veitauriligataki ni cakacaka oqo.

“Sa vaka e dua na sore ni musita na matanitu ni Kalou. Sa lailai sobu vei ira kecega na sore ni kau ena qele, ia ni sa tei, sa tubu cake, a sa yaco me levu cake vei ira kecega na kau lalai, a sa vakatabana vakaidina, a sa ro rawa na manumanu vuka e na kena rurugu. [Raica Marika 4:30–32]. Na manumanu sai ira na agilosi. Sa vakaoqo na nodra lako sobu mai na agilosi, era vakasoqoni vata me ra mai kumuni ira vata na luvedra, ka vakasoqoni ira. Sa sega ni rawa me da taucoko ke sega o ira, sa vakakina ko ira ke sega koi keda; ni sa yaco na veika oqo, ena lako sobu mai na Luve ni Tamata, era na dabe vata o ira mai na Gauna Makawa; eda yaco me dua na isoqososo levu ni agilosi, ka da veivosaki vata ka ciqoma mai vei ira na ivakasala.”5

Era a sa tauyavutaki mai na ivakatekivu na cakacaka tabu vakalotu ni matabete ka sa dodonu me ra vaka tu ga o ya me vaka sa lesia na Kalou.

“Sai Atama … na imatai ni tamata, ka tukuni ena Taniela me ko ‘Ira mai na Gauna Makawa’ [Taniela7:9], se me vaka e dua tale na kena itukutukuni, na imatai, kei na qase duadua, na qaqa, na dauvakawa levu duadua, ka tukuni vakatalega kina me o Maikeli, baleta ni sai koya na imatai, ka tamadra kece, sega walega vakawa, ia sa kena imatai talega me taura na veivakalougatataki vakayalo, o koya ka soli kina na ituvatuva ni cakacaka tabu vakalotu ni nodra vakabulai me yacova na ivakataotioti na nona kawa, ka sai koya talega ka vakaraitaki taumada vua na Karisito, ka sai koya talega ka vakatakilai mai kina mai lomalagi na Karisito, ka na tomani tikoga me vakaraitaki mai vua. E taura tu o Atama na idola ni tabagauna ni taucoko ni gauna; sai koya oqori, na veitabagauna ni veigauna sa oti, ka vakakina na kena ena vakatakilai mai vua mai na ivakatekivu me yacovi Karisito, ka vakatalega kina mai vei Karisito ki na icavacava ni veitabagauna ka me na qai vakatakilai mai muri. …

“… Sa lesia na [Kalou] na veicakacaka tabu vakalotu oqo me ra dua tu ga ka tawamudu, ka lesi Atama me vakatawai ira mai lomalagi vua na tamata, se me talai ira mai na agilosi me ra vakatakilai ira. ‘Era sa sega li ni yalo dauveiqaravi ko ira kecega, sa talai yani me qaravi ira era na yaco e muri me itaukei ni bula?’ [Iperiu 1:14].

“Era sa tu ena ruku ni veiliutaki nei Maikeli se ko Atama ko ira na agilosi oqo, o koya ka cakacaka ena veidusimaki ni Turaga. Mai na cavuvosa e cake eda vulica rawa kina ni kila vakavinaka sara tu ga o Paula na nona veinaki na Kalou ena Kena isema vua na tamata, ka vakakina na ituvatuva lagilagi ka maucokona e sa tauyavutaka tu me baleti Koya, ka tala rawa mai kina o Koya na kaukauwa, ivakatakila, kei na lagilagi.

“E sega ni kilai ira ka sa sega ni kaciva, lumuta, ka digitaka o Koya na Kalou. Ena ivakatekivu e a kacivi Atama na Kalou ena Domona sara ga. ‘A sa kaci vei Atama na Kalou ko Jiova, a sa kaya vua, Sa tiko evei ko iko? A sa kaya ko koya, Ka’u sa rogoca na domomuni ena were, ia ka’u a qai rere, ni’u a luvawale; ka’u a qai vunitaki au.’ [Nai Vakatekivu 3:9–10]. E a ciqoma na ivunau kei na ivakasala mai vua na Kalou ko Atama: sai koya oqo na kena ivakarau mai na ivakatekivu.

“Na nona dau ciqoma taumada na ivakatakila, ivakaro kei na cakacaka tabu vakalotu mai na ivakatekivu e sega sara ga ni veibataki rawa; se rawa vakacava vei ira me ra mai vakacabo isoro ka na vakadonui vua na Kalou? Ka sa vakakina ni ra sa vakacabo isoro sa dodonu me ra vakadonui ena cakacaka tabu vakalotu, me vaka eda wilika ena iVakatekivu [4:4] ko Epeli talega, sa kauta mai eso na ulumatua ni nona sipi, ka so na kedra uro, a sa vakadonui Epeli ko Jiova. …

“Sai koya oqo na ivakarau ni Matabete; na tamata kece era taura tu na Veiliutaki ni nona tabagauna, ka dua e taura tu na kedra Liutaki taucoko, me yacovi Atama; ena nona ciqoma na nona Veiliutaki kei na lewa mai vua na Turaga, ia ena sega mada ni se ciqoma na kena taucoko me yacova ni sa solia yani na Matanitu vua na Tamada, ka sai koya ka na yaco ena itinitini ni icavacava ni veitabagauna.

“Ena sega ni tomani tikoga na kaukauwa, lagilagi kei na veivakalougatataki ni Matabete; vei ira era ciqoma na kena cakacaka tabu vakalotu vakavo kevaka era tomana tiko na nodra yalododonu; o Keni e a vakadonui me vakacabo isoro ia e a vakarusai ni a sega ni vakayacora ena yalododonu. E vakaraitaka tiko oqo, ni sa dodonu kina me ra vakayacori na cakacaka tabu vakalotu ena sala sa lesia na Kalou; kevaka e sega sa na yaco me veivakarusai ka sega ni veivakalougatataki na nodra Matabete”6

Na Matabete i Melikiseteki sai koya na sala e a vakatakilai Koya kina na Kalou ka vakakina na Nona iNaki.

“E rua na matabete erau cavuti ena iVolanikalou, sai rau oqori na Matabete i Melikiseteki kei na Matabete iEroni se i Livai. E dina ga ni rua na Matabete, ia na Matabete i Melikiseteki e cecere cake mai vua na Matabete i Eroni se i Livai, ka sa ulu cecere, ka tu kina na lewa cecere duadua ni Matabete, kei na idola ki na Matanitu ena veitabayabaki me yacova na iotioti duadua ni kawatamata, e vuravura, ka sai koya talega na sala ka vakatakilai mai kina e lomalagi na kila ka, ivunau, na ituvatuva ni veivakabulai kei na veika bibi kece sara.

“E a sa duri rawa tu mai na kena isoqosoqo ‘ena tauyavu kei vuravura, se ira a sere vata na kalokalo ivolasiga ka ra kaila ena reki ko ira kecega na Luve ni Kalou’ [raica Jope 38:4–7], ka sa Matabete cecere ka vakalou duadua, ka sa vaka na ka sa tuva na Luve ni Kalou, ka ra sa vakatikina na Matabete kece tale eso, na kedra basoga, kaukauwa kei na veivakalougatataki sa tu ga vua, ka sa taura tu, lewa ka liutaka vakakina ko koya. Sai koya na sala ka tomana tiko kina na nona vakatakila na Nona lagilagi o Koya sa Cecere Sara ena itekivu ni tauyavutaki ni vuravura oqo, ka sai koya talega na sala ka tomana tiko kina o Koya na nona vakatakilai Koya ki na luve ni tamata ena gauna sara ga oqo, ka sai koya talega ena vakatakila kina o Koya na nona inaki me yacova na ivakataotioti ni gauna.”7

“Na kaukauwa ni Matabete i Melikiseteki sai koya na rawati ni ‘bula tawayalani’ ka ni na sega ni rawa ni voroki na veiyalayalati tawamudu. … Na cava sara mada na kaukauwa vaka- Melikiseteki? E sega ni Matabete i Eroni ka qaravi ena veicakacaka tabu vakalotu e taudaku, kei na vakacabo isoro. O ira na taura tu na taucoko ni Matabete i Melikiseteki era tui ka bete ni Kalou Cecere Sara, ka ra taura tu na idola ni kaukauwa kei na veivakalougataki. Vakaidina sara, na matabete oqori e lawatu maucokona, ka isosomi ni Kalou ka soli lawa tiko vei ira na tamata, ka tubera yani e dua na iwiliwili levu sara ni bula kivei ira na luvei Atama yalewa kei na tagane. …

“ ‘E sega ni tukuni na tamana, se na tinana, se na nona mataqali, sa sega ni vakatekivu na nona gauna, se oti na nona bula; a sa caka me vaka na Luve ni Kalou, a sa tikoga me bete ka sega ni mudu.’ [Iperiu7:3]. Na dodonu ni Matabete i Melikiseteki e mai vua sara ga na Kalou tawamudu, ka sega ni mataqali mai vei tinana se tamana; ka sa tawamudu me vakataki Koya sara ga na Kalou na matabete o ya, ka sega na kena tikinisiga e tekivu kina se itinitini ni bula. …

“… Na Matabete vaka-Livai [i Eroni], era tiko kina na matabete ka ra veiqaravi ena cakacaka tabu vakalotu e taudaku, [ka] sega ni vakayacori ena bubului; ia na Matabete i Melikiseteki e vakayacori kina na bubului kei na veiyalayalati.”8

“Na Matabete Cecere vaka-Melikiseteki [ka] sai koya dina sara na Matabete ni Luve ni Kalou; … e tu e vica na cakacaka tabu vakalotu ka ra okati ena Matabete, ka yavutaki mai kina eso na ka. … E dua na ka talei me baleta na Matabete sai koya na rawati ni ivakatakila mai na vakasama kei na loma ni Kalou. Sa ka talei talega vua na Matabete i Melikiseteki, na nona itavi ni dau veivakadodonutaki, vakasevatani na ca, me veivakavulici, ka vakakina me ciqoma na ivakatakila.”9

“Na Matabete kece e vaka-Melikiseteki ka duidui ga na kedra ivakatagedegede. … E a tu vei ira kece na parofita na Matabete i Melikiseteki.”10

“Au veivakasalataki me da mua yani ki na taucoko ni bula, ka vakasaqara vakatitobu sara yani na veika vuni Vakalou. Sa sega ni rawa vua na tamata me rawata vua e dua na ka vakavo kevaka sa liutaki koya ki na sala dodonu na Kalou; ka sa inaki sara ga ni matabete o ya.”

Sa dodonu vua e dua me vakadonui mai vua na Kalou ka vakatikori ki na matabete me rawa kina vua me veiqaravi ena veicakacaka tabu vakalotu ni veivakabulai.

Na Yavu ni Vakabauta 1:5: “Keimami vakabauta ni sa kilikili me lesia na tamata na Kalou ena parofisai, kei na veitabaki ni liga, me soli kina vua na kaukauwa me vunautaka na i tukutuku vinaka ka vakayacora na veicakacaka tabu vakalotu.”12

“Eda vakabauta ni sa sega ni rawa vua e dua na tamata me vunautaka na bula tawamudu ena kosipeli, ki na yalodra na tamata, ena yaca i Jisu Karisito, vakavo ga ke sa vakadonui mai vua na Kalou, ena ivakatakila, se ena nona tabaki mai vua e dua ka sa lesia na Kalou ena ivakatakila, me vaka e a vola ko Paula, Roma 10:14 ‘A ra na qai vakabauti koya vakacava era sa sega ni rogoca kina? Kevaka sa sega ni dua me tukuna? Ia era na tukuna vakacava kevaka era sa sega ni talai?’ Ka’u na qai taroga kina sa rawa vakacava me ra talai ke sega na ivakatakila, se so tale na ivakaraitaki matalia mai vua na Kalou? Sai koya gona tale, Iperiu 5:4, ‘A sa sega e dua me taura vakaikoya na cakacaka vakarokoroko oqo, o koya ga sa lesi koya na Kalou, me vakataki Eroni.’—Kau na taroga kina, se kacivi vakacava o Eroni, ia ena ivakatakila?”13

“E a vakasalataki Konilio na agilosi me talatala vei Pita me vakasalataki koya ena sala me rawata kina na bula tawamudu [Cakacaka 10:21–22]: E rawa vei Pita me veipapitaisotaki, ia sa sega ni rawa vei ira na agilosi, na balavu ga ni gauna era tiko rawa kina na vakailesilesi vakalawa vakayago ka ra taura tu na idola ni matanitu, se na lewa ni matabete. Sai koya o ya e dua tale na kena ivakadinadina, me vakamatatataki cake kina na ka oqo, o ya ni a sega ni vakaraitaka vei Paula o Jisu vakaikoya na sala me na rawata kina na bula ena gauna e a rairai kina vua ena sala ki Tamasiko. E a sa tuva tu ena lotu, ka so me ra parofita; ka so, me ra tamata dauvunau voli, me ra vakavinakataki kina o ira era sa lotu kei na so tale. [raica Efeso 4:11–12]; ia me vaka ni sa lawa levu kei lomalagi na kena sega sara ni dodonu me dua na ka e caka e vuravura ka sega ni vakatakilai kina na veika vuni me baleti ira na nona, o ira na parofita, me vakaiotaka na ka e tukuni ena Emosi 3:7, sa sega gona kina ni vulica rawa mai vua na Turaga o Paula e levu cake tale na veika me baleta na nona itavi ena nodra vakabulai na tamata, me vaka na nona rawata mai vua e dua na mata i Karisito ka kacivi ena veikacivi vata vakalomalagi o ya ni Turaga, ka vakalougatataki ena kaukauwa vaka o ya mai lagi—ia na ka kecega ko sa sereka e vuravura, ena sereki mai lomalagi; kei na ka kecega ko na vauca e vuarvura, ena vauci mai lomalagi [raica Maciu 16:19].”14

Sa dua dina na gauna vinaka na veiqaravi vagumatua ena itutu cava ga vakamatabete.

“[Na] Matabete … ena rawa beka ni raitayaloyalotaki ena yago vakatamata, ka duidui na veitikina, ka duidui na kedra veitavi; ia era ka bibi kece sara ena itavi cava ga era vakaitavitaki ira kina, ka sa sega kina ni taucoko na yago kevaka era sega na veitikina. … Kevaka sa kila na nona itavi e dua na Bete, na nona kacivi kei na nona ilesilesi, ka vunau ena Yalo Tabu, na nona reki ena ka levu ka na vaka sara ga vua me dua talega vei ira na Mataveiliutaki o koya; ka yaco me gadrevi na nona veiqaravi ena yago, me vaka sara ga na gadrevi ni nodra veiqaravi o ira na iVakavuvuli kei na Dikoni.”15

E volaitukutukutaka o Eliza R. Snow: e a soli ivakasala o [Josefa Simici] me baleta na veitutu, kei na kena bibi vua na tamata yadua me veiqaravi ena nona itavi sa lesi kina, kei na nodra vakatawana na veilesilesi era sa lesi kina. E vosa talega me baleta na nodra dau beca e vuqa na turaga eso na itutu lalai ena Lotu, kei na nodra dau raica ena yalovuvu na nodra vakaitavi o ira era liutaki ira; ni sai koya oqori na lialia kei na veika sega na betena ena yalo ni tamata ka yaco kina vua e dua me gadreva tale tiko e dua na itutu mai na kena sa lesi koya kina na Kalou me vakatawana; ka ni sa vinaka cake vei ira yadua me ra vakarabailevutaka na nodra dui ilesilesi. … Sa dodonu vua na tamata yadua me gadreva duadua ga na nona itutu kei na ilesilesi.”16

Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici

Taurivaka na veivakasama oqo ni ko vulica na wase ni ivola oqo se ni o vakavakarau mo veivakavulici. Raica na tabana e vii–xii me ikuri ni veivuke.

  • Raica lesu na ganua eratou vakatikora kina na Matabete i Melekiseteki vei Josefa Simici kei Oliver Cowdery o Pita, Jemesa kei Joni (tabana e 113). Na veivakalougatataki cava soti o sa ciqoma rawa ena vuku ni vakalesui mai ni Matabete i Melikiseteki?

  • Ena loma ni iwase taucoko oqo e vakadinadinataka tiko kina o Josefa Simici na iyatu ni lewa vakamatabete ena ituvatuva ni veiliutaki vakaparofita. Na cava o nanuma ni rui bibi kina me vakavuvulitaki na tikina oqo ena nona gauna? Na cava e gadrevi kina me da kila na ivunau oqo nikua? E semati vakacava ki na ituvatuva ni vakatulewa ni dua na tamata na ituvatuva ni vakatulewa vakamatabete ka vakamacalataka tiko o Josefa Simici?

  • Ena nomu wilika na iwase oqo, dikeva tiko na nona ivakavakayagataki ni vosa oqo o Josefa Simici, sega ni mudu rawa, tawamudu, kei na veika tawamudu. Na cava era tukuna vei iko na veivosa oqo me baleta na bibi ni matabete?

  • E a vakavulica o Josefa Simici ni Kalou “sa lesia na veicakacaka tabu vakaoqo me ra dua tu ga ka tawamudu” ka ni “sa dodonu kina me ra vakayacori na veicakacaka tabu vakalotu ena sala sa lesi na Kalou” (tabana e 122–24). Era vakarabailevutaka vakacava na nomu kila vakavinaka na veicakacaka tabu vakalotu ni kosipeli na veivakavuvuli oqo?

  • Raica lesu na ivakavuvuli nei Josefa Simici me baleta na Matabete i Melikiseteki (tabana e 122–24) Vakananuma na cava e gadrevi kina na Matabete i Melikiseteki ena veitiki kece ni kosipeli. Na cava o vakila ka nanuma ena nomu vakasamataka tiko vakaoqo na Matabete i Melikiseteki?

  • Raica lesu na rua na iotioti ni parakaravu ena iwase oqo (tabana e 125). O raica rawa vakacava na kena bibi ni nodra dui vakaitavitaki ira na lewenilotu yadua ena cakacaka ni Turaga? Na cava ena rawa ni yaco kevaka eda raici ira era veiliutaki ena Lotu ena “rai ena mata e vuvu”? Vakasamataka na veika o rawa ni vakayacora mo qarava vagumatua kina na nomu ilesilesi.

iVolanikalou Veisemati: Alama 13:1–12; V&V 27:5–14; 84:33–44, 109–10; 107:6–20; 121:34–46

iVakamacala

  1. John Taylor, Deseret News: Semi–weekly, 18 ni Epe., 1882, t. 1; sa veisau na iwasewase ni parakaravu

  2. John Taylor, Deseret News: Semi–weekly, 20 ni Maj., 1877, t 1.

  3. History of the Church, 4:425; mai na dua na itukutuku ni koniferedi ni Lotu ena ika 3 ni Okot., 1841, e Nauvoo, Illinois, tabaki ena Times and Seasons, 15 ni Okot., 1841, t.577.

  4. History of the Church, 3:385–88; vakavoui na pagitueti; mai na dua na ivunau nei Joseph Smith ena Jiulai 1839 e Commerce, Illinois; itukutuku nei Willard Richards.

  5. History of the Church, 3:388–89; imatai ni iyatuvosa kovuti ena ikava ni parakaravu ena ilavelave taumada; vakavoui na pagitueti; mai na dua na ivunau nei Josefa Simici ena Jiulai ni 1839 e Commerce, Illinois; itukutuku nei Williard Richards.

  6. History of the Church, 4:207–9; vakavoui na pagitueti; mai na dua na ivunau nei Josefa Simici ka wiliki ena dua na koniferedi ni Lotu ena ika 5 ni Okot., 1840 e Nauvoo, Illinois.

  7. History of the Church, 4:207; vakavoui na sipeli kei na pagitueti; mai na dua na vosa vakarautaki mai vei Josefa Simici ka wiliki ena dua na koniferedi ni lotu ena ika 5 ni Okot., 1840, e Nauvoo, Illinois.

  8. History of the Church, 5:554–55; vakavoui na matanivola lelevu; sa veisau na wasewasei ni parakaravu; mai na dua na ivunau nei Josefa Simici ena ika 27 ni Okos., 1843, e Nauvoo, Illinois; itukutuku nei William Richards kei William Clayton; raica talega na kena ikuri ni ivakamacala, tabana e 562, ituvatuva 3.

  9. History of the Church, 2:477;vakavoui na pagitueti; mai na dua na ivunau nei Josefa Simici enai ka 6 ni Epe., 1837, e Kirtland, Ohio; itukutuku mai na Messenger and Advocate, Epe., 1837, t.487.

  10. Cavuta o William Clayton, itukutuku ni dua na ivunau nei Josefa Simici enai ka 5 ni Janu., 1841, e Nauvoo, Illinois, e L. John Nuttall, “iTukutuku mai na iVola Vakaitaukei nei William Clayton,” t.5, iVolaniveisiga nei L.John Nuttall, 1857–1904, Veitikina Digitaki Kumuni nei L Tom Perry, Briham Young University, Provo, Utah; ilavelave ena iYau Maroroi ni Lotu, Na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai, Salt Lake City Utah.

  11. History of the Church, 6:363; mai na dua na ivunau nei Josefa Simici ena ika 12 ni Me, 1844, e Nauvoo, Illinois; itukutuku nei Thomas Bullock.

  12. Na Yavu ni Vakabauta 1:5.

  13. iVola nei Josefa Simici vei Isaac Galland, 22 ni Maj., 1839, Valeniveivesu na Liberty, e Liberty, Missouri, tabaki ena Times and Seasons, Fepe., 1840, t. 54; vakavoui ni pagijueti kei na matanivola lelevu.

  14. “Baptism,” na ilavelave ka tabaki ena Times and Seasons, 1 ni Sepi., 1842, t. 905; vakavoutaki na karama; e a edita tu kina o Josefa Simici ni niusipepa tabaki vagauna.

  15. History of the Church, 2:478; mai na dua na ivunau nei Josefa Simici ena ika 6 ni Epereli, 1837, e Kirtland Ohio; tukuni ena Messenger and Advocate, Epe., 1837, t.487.

  16. History of the Church, 4:603,606; sa veisau na iwasewase ni parakaravu; mai na dua na ivunau nei Josefa Simici enai ka 28 ni Epe., 1842, e Nauvoo, Illinois; itukutuku nei Eliza R. Snow; raica talega na kena ikuri ni ivakamacala, tabana e 562, ituvatuva 3.

iVakatakilakila
Melchizedek Priesthood being conferred

Ko iratou na iApositolo ena gauna e liu ko Pita, Jemesa, kei Joni eratou a vakatikora vei Josefa Simici kei Oliver Cowdery na Matabete i Melikiseteki. “Na veidola [ni matabete],” a tukuna na Parofita, “me dau kau mai lomalagi ena gauna e dau soli mai kina na Kosipeli.”

iVakatakilakila
Adam-ondi-Ahman

“Au a raici Atama ena buca ko Atama-onitai-Amani. E a vakasoqoni ira vata na luvena ka vakalougatataki ira ena veivakalougatataki vakapeteriaki. E a rairai mai na Turaga ena kedra maliwa.”

iVakatakilakila
setting apart

“Keimami vakabauta ni sa kilikili me lesia na tamata na Kalou ena parofisai, kei na veitabaki ni liga, me soli kina vua na kaukauwa me vunautaka na i tukutuku vinaka ka vakayacora na veicakacaka tabu vakalotu.”