2010–2019
Na Yaca Donu ni Lotu
Okotova 2018


Na Yaca Donu ni Lotu

Sa dusimaki keda o Jisu Karisito me da vakatoka na Lotu ena Yacana baleta ni Nona Lotu, vakasinaiti tu ena Nona mana.

Kemuni na taciqu kei na ganequ lomani, ena Siga ni Vakacecegu totoka oqo eda reki ena levu ni noda vakalougatataki mai vua na Turaga. Keimami vakavinavinakataka na nomuni ivakadinadina ni kosipeli vakalesui mai i Jisu Karisito, na solibula ko ni sa vakayacora mo ni tikoga se lesu tale mai ki na Nona sala ni veiyalayalati, kei na nomuni veiqaravi bibi ena Nona Lotu.

Nikua au vakauqeti meu vosa vei kemuni ena dua na ka bibi sara. Ena vica na macawa sa oti au a cavuta e dua na itukutuku baleta na vakadodonutaki ni yaca ni Lotu.1 Au vakayacora oqo baleta ni a uqeta noqu vakasama na Turaga ena bibi ni yaca sa lewa o Koya me baleta Nona Lotu, io na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai.2

Me vaka beka o ni rawa ni namaka, na isau ni itukutuku oqo kei na idusidusi ni iwalewale vakavoui3 sa veiwakitaki. E vuqa na lewenilotu era sa vakadodonutaka sara na yaca ni Lotu ena nodra dui ivola ena initaneti kei na vei ivolaitukutuku ena initaneti. Eso tale era vakataroga na cava na vuna, ena veika kece e yaco tiko e vuravura, e gadrevi kina me vakabibitaki e dua na ka “e veicalati.” Ka so e kaya ni sega ni rawa, na cava me caka kina? Meu vakamacalataka mada na cava eda kauwaitaka kina vakabibi na leqa oqo. Ia meu tukuna mada na veika e sega ni vakakina ena sasaga oqo:

  • E sega ni veisau ni yaca.

  • E segani vakayacani tale.

  • E segani iukuuku.

  • E segani dua ga na veisau ni vakasama.

  • Ka segani veicalati

Ia, e dua na veivakadodonutaki. Sai koya na ivakaro ni Turaga. A sega ni vakayacana o Josefa Simici na Lotu a vakalesui mai vua; sega vakakina o Momani. Na iVakabula Vakataki Koya e kaya, “Raica ena yaca ni noqu lotu na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai.”4

Taumada, ena yabaki 34 ni noda Turaga, a solia kina na noda Turaga sa vakaturi cake mai na mate na idusidusi vata oqo vei ira na lewe ni Nona Lotu ena Nona sikovi ira e Amerika. Ena gauna oya a kaya o Koya:

“O koya mo ni vakatoka kina na lotu oqo ena yacaqu;

“Ia kevaka sa sega ni vakatokai ena yacaqu, e na rawa vakaevei me noqu lotu? Ia kevaka sa vakatokai e dua na lotu ena yacai Mosese, sa lotu i Mosese; se kevaka sa vakatokai ena yaca ni dua na tamata, ia sa lotu ni tamata ko ya; ia kevaka sa vakatokai ena yacaqu sa qai noqu lotu.”5

O koya, ena sega kina ni rawa ni veivosakitaki tale na yaca ni Lotu. Ni sa tukuna vakamatata na iVakabula na yaca ni Nona Lotu, ka tekivuna sara mada ga na Nona vosa ena, “Ena yaca ni noqu Lotu na,” Sa tukuna tiko vakadodonu na Lomana. Ka kevaka eda vakatara me vakayagataki na yacabuli se yaca kerei se yaca sara mada ga eda solia o keda, ena rarawa kina o Koya.

Na cava e tiko ena dua na yaca se, me vakaoqo, dua na yacabuli? Baleta na yacabuli ni Lotu, me vaka na “Lotu LDS,” na “Lotu Momani,” se na “Lotu ni Yalododonu Edaidai,” na ka levu duadua e yalitiko sai koya na yaca ni iVakabula. Ni da kauta tani na yacana na Turaga mai na Nona Lotu na Turaga sa dua na qaqa levu vei Setani. Ni da kauta tani na yacana na iVakabula, eda sa vakawalena tiko kina vakamalua na veika kece sa vakayacora vei keda o Jisu Karisito—na Nona Veisorovaki sara mada ga.

Vakasamataka mada oqo mai na Nona yasana: Ena bula taumada, sai Koya ko Jiova, na Kalou ni Veiyalayalati Makawa. Ena veidusimaki nei Tamana, a bulia kina o Koya na vuravura oqo kei na vuravura tale eso.6 A digitaka me cakava na lomai Tamana, ka cakava e dua na ka e vukudra kece na luve ni Kalou ka sega tale e dua e rawa ni cakava! Lomasoli me lako sobu mai me Nona Leduabau ga na Tamana ena yago, a vakalolovirataki vakaca, vakalialiai, kasiviti, ka vakanakuitataki. Ena Were o Kecisemani, a taura Vua na iVakabula na mosi kece,na ivalavala ca kecekei na yaluma kece kei na veivakararawataki kece daru sa bauvakila o kedaru kei ira kece era na qai mai bula. Ena bibi ni icolacola veivakararawataki oya, a turu kina na dra mai na qara kecega ni yagona.7 A qai torocake ga na veivakararawataki oqo ena nona vakamatei vakaca ena kauveilatai mai Kalivari.

Mai na veivakararawataki levu oqo ke na Nona Tucake tale—na Nona Veisorovaki tawayalani—sa rawata kina o Koya na tawamate rawa ni tamata kecega, ka voli keda mai na isau ni ivalavala ca, kevaka eda veivutuni.

Ni oti na tucake tale ni iVakabula ka ra sa mate Nona iApositolo, a lutu tani yani na vuravura ki na sagavulu na yabaki ni butobuto. Ena yabaki 1820, erau a rairai na Kalou na Tamada kei na Luvena, o Jisu Karisito, vua na Parofita o Josefa Simici me tekivu kina na Vakalesui mai ni nona Lotu na Turaga.

Ena veika kece sa mai sotava—na veika kece sa mai cakava ki na kawatamata, au kidava ena veivutuni dina noda vakatara tu vakamataboko ka sega ni cakitaka, me vakatokai tu nona Lotu vakalesui mai na Turaga ena so tale na yaca, ka yali sara ga kina na yaca tabu i Jisu Karisito!

E Veisigatabu ni da vakayagataka na sakaramede ena bula kilikili, eda sa vakavouya noda yalayala tabu vei Tamada Vakalomalagi ni da sa lomasoli me da taura na yaca ni Luvena, o Jisu Karisito.8 Eda yalataka me da muri Koya, veivutuni, rokova Nona ivakaro, ka dau nanumi Koya tikoga .

Ni da bokoca na Yacana mai na Nona Lotu, eda vakatikitikitaki Koyatiko beka vakacalaka mai na itakele ni noda bula?

Noda taura na yaca ni iVakabula e oka kina noda tukuna ka vakadinadinataka vei ira na tani—ena noda ivalavala kei na noda vosa—ni o Jisu na Karisito. Eda sa rui rere beka me vakacudruya e dua e vakatokai keda ni da “Momani” ka da sega kina ni totaka na iVakabula Vakataki Koya, me da tu ka taqomaki Koya io ena yaca sara mada ga e vakatokai kina Nona Lotu?

Kevaka me da na rawata na mana ni Veisorovaki i Jisu Karisito vakamatatamata se tamata yadua—me savai keda ka vakabulai keda, me qai vakacerecerei keda kina—sa dodonu me matata noda vakadinadinataka ni o Koya na ivurevure ni kaukauwa oqo. E rawa ni da tekivu ena noda vakatoka na Nona Lotu ena yaca sa lewa o Koya.

Vei ira na iwase levu kei vuravura, e vakamatavulotaki tu ena gauna oqo na Lotu ni Turaga me “Lotu Momani.” Ia o keda na lewe ni Lotu ni Turaga eda kila o cei e tu e veiliutaki: o Jisu Karisito duadua ga. E kalouca, ni vuqa era rogoca na vosa na Momani era nanuma ni da sokalou tiko vei Momani. Sega ni vakakina! Eda doka ka rokova na parofita cecere ni Amerika makawa oya.9 Ia eda sega ni tisaipeli i Momani. O keda na tisaipeli ni Turaga.

Ena veisiga taumada ni Lotu vakalesui mai, na vosa me vaka na Lotu Momani kei ira na Momani 10 e dau vakayagataki me da vakamacalataki kina—me vosa ca, vosa veivakalolomataki—kena inaki me vakalasui kina vakadua na liga ni Kalou ena kena vakalesui mai na Lotu i Jisu Karisito ena veisiga e muri oqo.11

Taciqu kei na ganequ, e vuqa tu na ile vakavuravura e saqati kina na vakalesui mai ni yaca donu ni Lotu. Ena vuku ni vuravura vakompiuta eda bula kina oqo kei na idini ni vaqaqara ka vukei keda me da kunea na itukutuku eda gadreva ena gauna vata ga—oka kina na itukutuku baleta na Lotu ni Turaga—era kaya na dauveivakadiloi na veivakadodonutaki ena gauna oqo e sega ni vinaka. Eso tale era nanuma baleta ni da sa kilai raraba tu ni da “Momani” ka da “Lotu Momani,” sa dodonu me da solia kina noda igu.

Kevaka beka e veitalanoa ni kena vakayacani e dua na isoqosoqo vakatamata, ena yaga beka na ile eso oqori. Ia ena ka bibi oqo, eda rai Vua e Nona na Lotu oqo ka vakadinadinataka ni nona sala na Turaga e sega, ka na sega sega sara, ni nona sala na tamata. Kevaka eda na vosota ka qarava vinaka noda itavi, ena liutaki keda na Turaga ena itavi bibi oqo. Me vaka eda kila kece, ni Turaga e dau vukei ira era segata me ra cakava na Lomana, me vaka nona vukei Nifai me taya e dua na waqa me kosova kina na wasawasa.12

Eda na gadreva me da qaqarauni ka vosota vakadede ena noda sasaga me da vakadodonutaka na cala oqo. O ira na voilaitukutuku ni initaneti era na kila vinaka ena nodra sotava noda kerekere.

Ena dua na koniferedi raraba sa oti, a tukuna kina o Elder Benjamín De Hoyos e dua na ka vaqo. A kaya:

“Ena vica na yabaki sa oti, niu a se cakacaka tiko ena valenivolavola ni veika raraba ni Lotu e Mexico, keirau a sureti [kei na dua na itokani] me keirau laki vakaitavi ena dua na mataveivosaki ena retio. [A tarogi keirau e dua vei ira na dairekita ni parokaramu], “Na cava na vuna sa rui balavu kina na yaca ni Lotu?

Keirau a matadredredre kei noqu itokani ena vuku ni taro totoka o ya ka tekivu sara me keirau vakamacalataka ni yaca ni Lotu a sega ni digitaka na tamata. A solia mai na iVakabula. … A sauma sara mai ena veidokai o dairekita ni parokaramu, “Keimami na marautaka vakalevu me keimami cavuta vakakina.’”13

Na ripote oya e solia e dua na ivakarau. Na noda igu kaukauwa taudua vakatamata yadua ena gadrevi me vakadodonutaki kina na cala era a curu mai ena veiyabaki.14 Era na sega beka ni via muria na vo ni vuravura na noda ivakaraitaki ena nodra kacivi keda ena yaca donu. Ia ena cala kevaka eda rarawataka nodra vakatoka na Lotu kei ira na lewena na iwase levu kei vuravura ena yaca cala kevaka eda kitaka tiko vakakina.

E veivuke na idusidusi ni noda iwalewale vakavoui. E tukuna: “Me yaca taumada, e taleitaki na yaca taucoko ni Lotu: ‘Na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai.’ Ni gadrevi e dua na ivakaleka [ikarua] ni yaca, e gadrevi me da tukuna ‘na Lotu’ se na ‘Lotu i Jisu Karisito.’ E donu vinaka talega ka vakayaloqaqataki me da tukuna na ‘Lotu vakalesui mai i Jisu Karisito.”15

Kevaka e dua ena taroga, “O iko beka e dua na Momani?” e rawa ni o sauma, “kevaka o taroga tiko se o au e dua na lewe ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai, io, e vakakina!”

Kevaka e dua e taroga, “O iko e dua na Yalododonu Edaidai?”16 e rawa ni o sauma, “Io, e vakakina. Au vakabauti Jisu Karisito ka lewe ni Nona Lotu vakalesui mai.”

Kemuni na taciqu kei na ganequ, au yalataka vei kemuni kevaka eda solia noda igu me da vakalesuya na yaca donu ni Nona Lotu na Turaga, o Koya e Nona na Lotu oqo ena sovaraka mai Nona mana kei na veivakalougatataki e uluda na Yalododonu Edaidai,17 me vaka eda se bera vakadua ni bau raica. Ena noda na kilaka kei na mana ni Kalou me vukea noda kauta na veivakalougatataki ni kosipeli vakalesui mai i Jisu Karisito ki na veimatanitu, veimataqali, duivosavosa, kei na tamata ka vakarautaka na vuravura me baleta na iKarua ni Nona Lako mai na Turaga.

Io, na cava e tiko ena dua na yaca? Ni baleta na yaca ni nona Lotu na Turaga, na kena isau na “Ka Kece Sara ga!” Sa dusimaki keda o Jisu Karisito me da vakatoka na Lotu ena Yacana baleta ni Nona Lotu, vakasinaiti tu ena Nona mana.

Au kila ni bula tiko na Kalou. Na Karisito ko Jisu. E liutaka tiko Nona Lotu nikua. Au vakadinadinataka, ena yaca i Jisu Karisito, emeni.

iDusidusi

  1. “Au vakayacora oqo baleta ni a uqeta noqu vakasama na Turaga ena bibi ni yaca sa virikotora o Koya me baleta Nona Lotu, io na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai. Sa tu e matada na cakacaka meda vakaduavatataki keda mai ki na Nona lewa.” Ena veimacawa sa oti, era sa vakayacora na iliuliu ni Lotu eso kei na veitabacakacaka na ikalawa eso me vakayacori kina. Na ikuri ni itukutuku me baleta na tikina bibi oqo ena qai vakarautaki yani ena veivula ka tu mai” (Russell M. Nelson, “Na Yaca ni Lotuitukutuku vakaveiliutaki, 16 ni Okosi., 2018], mormonnewsroom.org).

  2. Era sa kerea talega na veika vata oqo o ira na Peresitedi ni Lotu e liu. Kena ivakaraitaki, a kaya o Peresitedi George Albert Smith: “Kakua ni vakalolovirataka na Turaga ena nomu vakatoka oqo me Lotu Momani. A sega ni vakatoka o Koya me Lotu Momani” (ena Conference Report, Epe. 1948, 160).

  3. Raica na “Style Guide—The Name of the Church,” mormonnewsroom.org.

  4. Vunau kei na Veiyalayalati 115:4

  5. 3 Nifai 27:7–8.

  6. Raica na Mosese 1:33.

  7. Raica na Vunau kei na Veiyalayalati 19:18.

  8. Raica na Moronai 4:3; Vunau kei na Veiyalayalati 20:37, 77.

  9. O Momani e dua vei iratou na a volavola vakalevu ena iVola i Momani, o iratou na kena vo o Nifai, Jekope, kei Moronai. O iratou kece eratou ivakadinadina bula ni Turaga, ka vakakina na kena dau vakavakadewa vakauqeti, na Parofita o Josefa Simici.

  10. Na vosa sara mada ga Vakabauta vakamomani e dua vei ira na vosa ni veivakacacani a vakayagataki (raica na History of the Church, 2:62–63, 126).

  11. Eso tale na vosa ni veivakacacani a basika ena gauna ni Veiyalayalati Vou. Ena nona lewai na iApositolo o Paula vei Filikesa, E tukuni ni o Paula sa “liu vei ira na itokani ni kai Nasareci” (Cakacaka 24:5). Me baleta na kena vakayagataki na malanivosa “vei ira na itokani ni kai Nasareci,” a vola e dua na daukacikacivaki: “Oqo na yaca dau tukuni me ra vakalialiai kina na Vakabauta Vakarisito. Era dau vakatokai kina baleta ni o Jisu na kai Nasareci” (Albert Barnes, Notes, Explanatory and Practical, on the Acts of the Apostles [1937], 313).

    E tautauvata kei na dua tale na itukutuku e vaqo: “Ni sa vakatokai na noda iliuliu me ‘Kai Nasareci’ (Maciu 26:71), o koya era sa kacivi ira kina nona tisaipeli na Jiu me ra ‘kai Nasareci.’ Era sega ni vakadinadinataka ni ra Lotu Vakarisito, me vaka na tisaipeli ni Mesaia” (The Pulpit Commentary: The Acts of the Apostlesed. H. D. M. Spence and Joseph S. Exell [1884], 2:231).

    Ena dua na mataqali vakasama vata, a dikeva kina o Elder Neal A. Maxwell: “Ena itukutuku makawa vakaivolanikalou, eda raica kina na levu ni sasaga me ra vakacacani na parofita me rawa ni ra lako tani—me ra vakayacani me rawa ni ra vakalolovirataki. Ia e vakalevu, ni ra dau raibaleti mai vei ira na kedra meca kei na itukutuku makawa vakavuravura. Ia o ira na Lotu Vakarisito taumada era dau vakatokai ga me ra ‘itokani ni kai Nasareci. (Cakacaka 24:5.)” (“Out of Obscurity,” Ensign, Nove. 1984, 10).

  12. Raica na 1 Nifai 18:1–2.

  13. Benjamín De Hoyos, “Kacivi me YalododonuLiaona,Me 2011, 106.

  14. Eda sega beka ni rawa ni lewa na yaca era kacivi keda kina na tani, ia eda lewa taucoko sara tu ga vakavinaka na yaca eda vakatokai keda kina. Me da namaka rawa vakacava me ra rokova na yaca donu ni Lotu o ira na tani kevaka eda sega ni vakayacora vakakina na lewena?

  15. Style Guide—The Name of the Church,” mormonnewsroom.org.

  16. Na vosa yalododonu (o ira sa lotu) e dau vakayagataki vakalevu ena iVola Tabu. Ena iVola nei Paula vei ira mai Efeso, kena ivakaraitaki, e vakayagataka o koya na vosa yalododonu (o ira sa lotu) vakayadua ke lailai ena veiwase kece. Na yalododonu (o ira sa lotu) e dua e vakabauti Jisu Karisito ka segata me muri Koya.

  17. Raica na Vunau kei na Veiyalayalati 121:33.