Ko Na Sega ni Galili ena Cakacaka

Kemuni na veitacini, keitou sa vakavinavinaka ni sa kacivi Elder Ronald A. Rasband, Elder Gary E. Stevenson, kei Elder Dale G. Renlund na Turaga me ratou iApositolo ni Turaga o Jisu Karisito. Sa tokoni iratou na yaloi keitou, na neitou masu, kei na neitou vakabauta.

Keitou kila na igu levu e tiko vei ratou. Ia, eratou na gadreva na veivakadeitaki ena nodratou veikacivi, me vakataki keda kece, ni sa tiko vata kei iratou na Turaga ena Nona cakacaka. Na dikoni vou duadua sa gadreva na yalodei oya, sa vakakina na bete levu gugumatua duadua e sa ciqoma e dua na veikacivi vou.

Sa tubu na yalodei oya ni ko sa raica rawa ni sa kacivi iko o Koya mai vei ira na Nona italai. Na noqu veivakayaloqaqataki e nakiti me vukei iko mo kila ni gauna o cakava kina na nomu itavi, na Turaga ena vakuria na Nona kaukauwa ki na nomu sasaga.

Na veikacivi cava ga eda ciqoma ena matanitu ni Kalou sa na gadrevi kina e levu cake mai na noda vakatulewa vakatamata kei na noda kaukauwa vakaikeda. Na veikacivi oya sa gadreva na veivuke mai vua na Turaga, ka na lako mai. Na dikoni vou madaga ena vulica ni sa dina oya, ka na vuli voli o koya ena veiyabaki sa tu ki liu.

Dua na makubuqu tagane e tiko eke ena bogi nikua ena imatai ni nona soqoni vakamatabete. A tabaki me dikoni o koya ena ono na siga sa oti. Sa na namaka voli o koya me veivotayaka na sakaramede ena Sigatabu ka tarava me imatai ni nona veiqaravi vakamatabete. Sa noqu masu ni na raica o koya na gauna oya ena kena ituvaki dina.

Ena rairai nanuma o koya ni nona cakacaka kivua na Turaga oya me vota na terea ni sakaramede kivei ira na tamata era dabe voli ena soqoni ni sakaramede. Ia na inaki ni Turaga e sega ni nodra sagai walega na tamata mera vakayagataka na madrai kei na wai. Sa ikoya mera na maroroya na veiyalayalati ka na tosoi ira voli ena salatu ki na bula tawamudu. Ia me yaco oya, sa dodonu me solia na Turaga e dua na ka e sotavi vou vakayalo kivua na tamata e solia vua na terea na dikoni.

Au sa raica ni yaco oya ena dua na icili ni veiqaravi ni a sudra ki liu e dua na dikoni me vota na terea kivua e dua na marama ulusikoa. A vakaraica na madrai o koya me vaka e sa ka talei. Au se sega ni guilecava na nona matadredredre ni sa kania ka qai sudra cake me tara na ului koya na dikoni, ka kaya vakadomoilevu, “Isa, vinaka!”

Na dikoni oya a qarava sara tu ga na nona itavi vakamatabete. Ia, a vakaikuritaka na Turaga na cakacaka ni dikoni oya. E sa laurai vua na marama oya ni a nanuma na iVakabula ena nona vakaraitaka na loloma cecekia ki na veiqaravi ni dua na dikoni. E a vakadeitaka o koya ena kena soli vua na sakaramede ni na tiko vata kei koya na Yalotabu. E a sega ni galili o koya ena siga oya ena icili ni veiqaravi. Vakakina na nona sega ni galili na dikoni ena nona veiqaravi.

E dua na qasenivuli ena Matabete vaka-Eroni ena rairai sega ni vakila, ni gole me vakatavulica e dua na matavuvale, ni sa dua na itokani o koya vata kei na Turaga ena Nona cakacaka. Au se nanuma tu ga na ivakadinadina rawarawa ni dua na itokani gone ni veituberi vakavuvale ka lako mai ki na neitou itikotiko. Na Yalotabu a vakadeitaka na nona vosa. Ena rairai sega ni nanuma o koya na siga oya, ia au nanuma.

Na Turaga ena vakaikuritaka tale na sasaga ni dua na cauravou ni sa kacivi o koya me dua na bete. Na matai ni papitaiso e qarava o koya ena rairai dua na tamata gone e sega ni kila. Ena rairai lomaleqa o koya ni tukuna vinaka na vosa dodonu ka qarava vakadodonu na cakacaka tabu vakalotu.

Ia na Turaga, ka sa nona italai o koya, ena vakalevutaka na nona qaravitavi. Na tamata e papitaisotaka e sa digitaka me toso voli ena salatu ki na bula tawamudu. Na Turaga ena cakava na Nona itavi levu cake. A cakava mada o Koya vei au ni o gone au a papitaisotaka, ni matatagitagi voli, a kaya ki na daligaqu, “Au sa savasava. Au sa savasava.”

Ena nomu toso mai na dua na veiqaravi vakamatabete ki na dua tale, o na raica ni sa cakacaka vata tiko kei iko na Turaga. Au a vulica oqo ena veisotari vata kei na dua na peresitedi ni kuoramu ni italatala qase ena dua na koniferedi ni iteki ena vica na yabaki sa oti. Ena koniferedi a tiko e sivia ni 40 na yaca mera vakatakilai ni turaga mera na ciqoma na Matabete i Melikiseteki.

A torovi au mai na peresitedi ni iteki ka vakasolokakana, “O ira na turaga oya era a italatala qase vakarautaki luluqa taucoka.” Ena kurabui, au a tarogi peresitedi se cava a nona parokaramu ni nodra vueti mai na veituraga oqo.

A dusia o koya e dua na cauravou ena mua emuri ni valenilotu. E kaya, “Oya o koya. E levu vei ira na turaga oqo era sa vakalesui mai baleta na peresitedi ni kuoramu ni italatala qase oya.” A tiko sara o koya ena yatu emuri, vakaisulu vinaka tu, ka dodo voli na yavana ni veitakosovi na nona ivava tavoraki e liu vua.

Au a kerei peresitedi ni iteki me vakatakilai au vua ni sa cava na soqoni. Ni keirau sa sota, au tukuna vua na cauravou ni’u sa kurabuitaka na ka e a cakava ka tarogi koya ena iwalewale e cakava kina. A yavalata na tabana o koya. E sega ni nauma o koya ni sa ganita me qoroi.

A qai tukuna vakamalua o koya, “Au kila na tamata luluqa taucoko ena tauni oqo. E levu vei ira e tiko na nodra lori. E tiko talega na noqu lori. Au savata na noqu lori ena vanua era savata kina na nodra. Yaco na gauna, era sa mai noqu itokani.

“Au sa qai wawa toka me yacova ni dua na ka e leqa ena nodra bula. E dau yaco vakakina. Era dau tukuna vei au. Au vakarorogo ka sega ni vakacalai ira. Ni ra sa qai kaya, ‘E tiko e dua na ka e leqa tiko ena noqu bula. Sa dodonu me tiko na ka e vinaka cake mai na kena oqo,’ au tukuna vei ira na ka e lutu tiko kei na vanua e rawa ni ra kunea kina. So na gauna era vakadinati au, ni ra cakava vakakina, au kauti ira vata kei au.”

Sa rawa ni da raica na vu ni nona yalomalua. Oya baleta ni kila o koya ni sa cakava na nona itavi lailai ka sa cakava tiko na Turaga na kena vo. Sa ikoya na Turaga ka a tara na lomadra na turaga oya ena nodra leqa. Sa ikoya na Turaga ka a solia vei ira na nanuma ni dodonu me tiko na ka e vinaka cake me baleti ira kei na dua na nuinui e rawa ni ra kunea.

Na cauravou, ka—vakataki kemuni—e a italai ni Turaga, ka vakabauta sara ni kevaka e cakava na nona itavi lailai, na Turaga ena vukei ira na turaga oya me lako voli ena salatu ki vale kei na bula marau e rawa ni solia duaduaga o Koya kivei ira. Sa kila talega na tamata oqo ni sa kacivi koya na Turaga me peresitedi ni kuoramu ni italatala qase baleta ni na cakava o koya na nona itavi.

Ena tiko na gauna ena nomu veiqaravi e sega ni na daumaka se raici kina na rawaka ni peresitedi ni kuoramu ni italatala qase gone oya. Oya na gauna ena gadrevi kina mo na yalodei ni Turaga, ni kila voli ni ko na cakava na nomu itavi ena cakacaka, a kacivi iko mai vei ira na Nona italai vakadonui. Na rawati ni vakabauta mai na nodra kaci na italai ni Turaga e sa ka bibi ki na veiqaravi vakaulotu nei tukaqu vakarua o Henry Eyring.

A papitaiso o koya e nai ka 11 ni Maji, 1855, e St. Louis, Missouri. A tabaki koya o Erastus Snow ki na ilesilesi ni bete ni oti ga oya. A kacivi koya na peresitedi ni iTeki na St. Louis, o John H. Hart, me laki kaulotu ki na Vanua ni Cherokee e nai ka 6 ni Okotova. A tabaki o koya me italatala qase e nai ka 11 ni Okotova.¹ A biubiu ena ose o koya ki na Tabana ni Kaulotu e Cherokee e nai ka 24 ni Okotova. E a yabaki 20 o koya ka dua a saumaki ena vitu walega na vula sa oti.

Ke dua e taura tu na matabete e vu tiko ni lomana ni se sega ni veiganiti se sega ni vakavakarau tu, oya o Henry Eyring. Na vuna duadua a rawata kina na yaloqaqa me lako oya ni kila o koya ena vu ni lomana ni sa kacivi koya na Kalou mai vei ira na Nona italai vakadonui. E sa ivurevure ni nona yaloqaqa. Oya me sa ivurevure ni noda yaloqaqa ni vosota voli, se veikacivi cavaga e noda ena matabete.

Ni sa qarava oti o Elder Eyring e tolu na yabaki dredre ka mai na mate ni peresitedi ni kaulotu, a vakaturi ka tokoni o Henry me sa peresitedi ni kaulotu ena dua na soqoni a vakayacori e nai ka 6 ni Okotova, 1858. A kurabui ka kidacala sara me vaka ena yaco ki na dua na dikoni vou. A vola o koya, “E sa tawanamaki vei au me’u kacivi ki na ilesilesi vakamareqeti oya ia me vaka ni sa loma ni veitacini au sa vakadonuya ena reki, ni vakilai voli ena gauna vataga na noqu malumalumu kei na lailai ni kilaka.”²

A gole o Peresitedi Eyring oqo ki na nodra Vanua na Cherokee, Creek, kei na Choctaw ena 1859. Mai na nona sasaga, na Turaga a “vakuria,” me vaka a vola o Henry, “e vuqa na lewenilotu vou ki na lotu.” A tauyavutaka o koya e rua na tabana ka vola ni “lailai sara era sasaga ka veitokoni vagumatua.”³

Ena yabaki ka tarava, a sotava o Henry na dredre vakaidina ni kena sa sega ni vakadonui na daukaulotu ni Yalododonu Edaidai mera cakava na nodra cakacaka mai vei ira na iliuliu vakapolitiki e tiko curumi ira na tamata e qarava voli. Ni vakasamataka toka na ka me cakava, e a nanuma lesu na veidusimaki mai vua na nona peresitedi ni kaulotu eliu ka vakaraitaka voli ni sa dodonu me vakabalavutaka na nona kaulotu me yacova na 1859.⁴

Ena Okotova ni yabaki oya, a volavola o Henry kivei Peresitedi Brigham Young me baleta na veidusimaki, ia a sega ni ciqoma e dua na isau ni nona vakatataro. A vola o Henry, “Ni sega ni rogoci rawa e dua na ka mai na Mataveiliutaki ni Lotu, au a vosa vua na Turaga ena masu, ka kerei koya me vakatakila vei au na nona vakasama kei na lomana me baleta na noqu tiko mai vakadede se gole yani ki Saioni.”

A tomana o koya: “Na tadra oqo a soli kivei au me isau ni noqu masu. Au tadra ni’u sa yaco ki [Salt Lake] City ka gole vakadodonu sara ki na valenivolavola nei [Peresitedi Brigham] Young, ka raici koya kina. Au kaya vua: ‘[Peresitedi] Young au sa biuta mai na noqu tabana ni kaulotu, ka sa lako ga mai ena noqu lewa, ia kevaka e dua na ka e cala ena ka oqo, au sa tuvakarau me’u lesu tale ka vakacavara na noqu ilesilesi.’ [Ena tadra na parofita] a sauma: ‘E sa dede voli na nomu tiko, e sa daumaka.’”

Vola o Henry ena nona ivolaniveisiga, “Na yaco ni veitadra eliu ka sa vakataudeitaki vakaidina e sa tiko kina vei au na vakabauta me’u vakadinata, ni oqo talega ena vakayacori vakakina me itekivu ni vakavakarau.”

A yaco o koya ki Salt Lake City e nai ka 29 ni Okosita, 1860, ni taubaletaka voli e levu na sala. Na siga ka tarava, a curuma o koya na valenivolavola nei Peresitedi Brigham Young.⁵

A vakamacalataka o Henry na ka e sotava ena veivosa oqo: “[Au] veisotari vata kei [Peresitedi] Young, ka sa ciqomi [au] vinaka sara. Au kaya vua, ‘[Peresitedi] Young au sa lako mai ni sega ni tukuni vei au, kevaka au sa cakacala, au sa tuvakarau me’u lesu tale ka vakacavara na noqu ilesilesi.’ [Brigham Young] a sauma: ‘E sa daumaka, keitou sa vakasaqarai iko voli.’”

E vakamacalataka na nona reki o Henry, ni kaya, “Io sa vakataudeitaki vakaidina na noqu tadra.”⁶

A basika na nona reki ena veivakadeitaki ni Turaga a cakacaka vata voli ka vakaraici koya tiko. E a vulica na ka sa dina vei keda kece sara—ni ra sa vakauqeti na italai ni Turaga mera kila na loma ni Turaga. Ka sa vakadeitaka o Henry Eyring na ka au sa kila talega: na parofita, ni sa peresitedi ni matabete, e sa vakauqeti mai vua na Kalou me vakaraici ka kauwaitaki ira na italai ni Turaga.

Se veikacivi cavaga e nomu ena matabete, o sa na rairai vakila ena so na gauna ni sega ni nanumi iko na Tamada Vakalomalagi. Sa rawa ni o masu mo kila na Lomana, vata kei na gagadre yalodina mo cakava na cavaga e kerei iko kina o Koya mo cakava, o na ciqoma na kena isau.

Ena vakatarai iko na Tamada Vakalomalagi mo vakila ni kilai iko o Koya, ni taleitaka o Koya na nomu veiqaravi, ka ni o sa bula kilikili voli ena veisureti mai vua na Turaga o vinakata sara tikoga ni rogoca: “E vinaka, a tamata vinaka ka dina; ko sa dina ena ka e vica ga, au na lesi iko mo lewa na ka e vuqa: curu ki na marau ni nomu turaga.”⁷

Sa noqu masu ni o ira kece na taura tu na matabete ena sudra yani ena vakabauta me vukea na tamata kecega e sa tataunaki kivua. Na Kalou ena vakuria na Nona kaukauwa ki na sasaga ni Nona italai. Ena tarai na lomadra na tamata mera cakava na digidigi ka na kauti ira mai ki na salatu ni kosipeli ni bula marau e sega kina na yalorarawa.

Sa noqu masu talega ni o ira kece na taura tu na matabete ena vakila na kauwai loloma kei na rairai ni Tamada Vakalomalagi, ni iVakabula, kei na parofita ni Kalou ena nona veikacivi.

Au tukuna vei kemuni na noqu ivakadinadina vakasakiti ni da sa tiko ena qaravitavi ni Turaga o Jisu Karisito ka sa tucake tale. Au vakadinadinataka ni sa kacivi iko kei au o Koya ki na Nona veiqaravi ni kilai tu na noda sasagaka kei na veivuke eda na gadreva. Ena vakalougatataka o Koya na noda sasaga e levu cake mai na noda nanamaki matau ni da soli keda vakataucoko ki na Nona veiqaravi. Au vakadinadinataka ni parofita ni Kalou, ka sa peresitedi ni matabete kece e vuravura, e sa vakauqeti mai vua na Kalou.

Au sa vakavinavinaka ena ivakaraitaki ni nodra vakabauta na tauri matabete ena veivanua kecega. Sa vakavinavinaka na Tamada Vakalomalagi kei na iVakabula ni ko cakava na nomu itavi. E Rau kilai iko ka lomani iko. Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.